Podstawowa w polskim systemie prawnym regulacja ochronna, jaką jest Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (DzU z 2013 r. poz. 627, ze zm.), nie uwypukla w samym tytule, że jest ustawą o ochronie przyrody i krajobrazu, co czynią odpowiadające jej akty prawne niektórych państw sąsiednich. Nie oznacza to jednak, że polska ustawa pozostawia ochronę krajobrazu poza swym zakresem.

Przeciwnie ? już w art. 1 proklamuje ona, że określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu, jej art. 2 ust. 1 wymienia w punkcie 7 krajobraz jako przedmiot ochrony prawnej, zaś art. 2 ust. 2 wskazuje w punkcie 5 na ochronę walorów krajobrazowych jako na jeden z celów ochrony przyrody.

Nic też nie nakazuje przyjmować, że krajobraz chroniony jest tylko na obszarach specjalnych, takich jak parki narodowe i krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu czy zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. W ochronie krajobrazu chodzi o to, aby walory krajobrazowe były chronione także poza obszarami specjalnymi, czemu polski ustawodawca daje wyraz w samej ustawie o ochronie przyrody (aczkolwiek niewystarczająco), chroniąc krajobraz przed zagrożeniami związanymi z niektórymi pracami zmieniającymi stosunki wodne (art. 118) oraz ustanawiając zakazy budownictwa nad wodami (art. 119). Zanim jednak przejdziemy do tych regulacji, warto zatrzymać się nad najstarszą formą prawną ochrony przyrody, jaką są pomniki przyrody.

...