Wstępne założenia platformy obrotu certyfikatami recyklingowymi dokumentów potwierdzających odzysk i recykling (DPO/DPR) zaprezentowano podczas otwartego spotkania, które odbyło się 16 kwietnia br. w siedzibie Towarowej Giełdy Energii (TGE) w Warszawie.

Kilkunastu reprezentantów branży odpadowej, w tym przedstawiciele Departamentu Gospodarki Odpadami przy Ministerstwie Środowiska, wysłuchało prezentacji ówczesnego wiceprezesa TGE ? Adama Simonowicza. Propozycją TGE jest skorzystanie w przypadku branży odpadowej z już istniejących rozwiązań, które stosuje się w energetyce. Chodzi o rejestry świadectw pochodzenia związanych z odnawialną energetyką. Analogicznie również DPO/DPR można wprowadzić do obrotu giełdowego.

Wartości dodane

Według pomysłodawców tej koncepcji, obecny system nie jest do końca efektywny, ponieważ m.in. brakuje klarownych zasad dotyczących wyceny wspomnianych dokumentów. Jak do tej pory nie powstały żadne platformy, które umożliwiłyby obrót nimi. W efekcie obecnie rynek nie jest transparentny i występuje zjawisko szarej strefy. Jak zaznaczył Simonowicz: ? Rozwiązanie, które proponujemy, gwarantuje pewne wartości dodane w zakresie usuwania występujących nieprawidłowości, które zdiagnozowaliśmy na naszym rynku (ilość wydawanych zaświadczeń, ich poprawność co do grup materiałowych oraz jakość procesów przetwarzania odpadów, sprzętu, który nigdy nie został zebrany i dostarczony do zakładu). Proponowany system obrotu certyfikatami recyklingu zakłada uruchomienie centralnego ich rejestru, który w celu weryfikacji danych byłby połączony z rejestrami wojewódzkimi. Uczestnictwo w rejestrze ma być obowiązkowe. Jego celem jest dostarczenie rzetelnej i przejrzystej informacji odnośnie liczby wystawionych certyfikatów oraz ich obrotu i umorzeń. Aby obrót giełdowy był możliwy, certyfikaty powinny być anonimowe i bezterminowe. Na potrzeby systemu powstanie giełdowa platforma, która uniemożliwi fałszowanie dokumentów. Samo uczestnictwo w obrocie ma być dobrowolne jako opcja dla rynku transakcji dwustronnych. Podobne rozwiązanie funkcjonuje w Wielkiej Brytanii. Szerzej opowiedział o nim Angus Macpherson, dyrektor generalny Environment Exchange. W jego kraju przedmiotem obrotu są dokumenty PRN (ang. Packaging Recovery Note ? odpowiednik DPO/DPR), wystawiane w przypadku papieru, plastiku, szkła, drewna, stali i aluminium. Platformę obrotu stanowi giełda Environment Exchange t2e, która zapewnia obrót ok. 20% certyfikatów dostępnych na rynku. Uczestnictwo w obrocie giełdowym jest w Wielkiej Brytanii dobrowolne i opiera się na umowie uczestnictwa oraz regulaminie. Natomiast obrót nadzoruje Environmental Agency, działająca na zasadzie NGO.

Wypracowanie standardów

Uczestnicy spotkania z dużym zaangażowaniem debatowali na temat obecnego systemu gospodarowania odpadami w Polsce. Zauważyli, że zaproponowane przez TGE rozwiązanie można pilotażowo wprowadzić w odniesieniu np. do ZSEE. Mimo to, wymaga ono jednak obligatoryjności ustanowionej prawem, aby rzeczywiście było respektowane przez graczy na rynku. Istotną, ale na ten moment niedoprecyzowaną kwestią jest to, jaka jednostka miałaby nadzorować obrót certyfikatami. Obecny na sali wiceminister Piotr Woźniak stwierdził, że branża odpadowa powinna wypracować właściwe standardy, ale bez żądania od ustawodawcy natychmiastowych zapisów prawnych. Zauważył on, że obrót giełdowy energią powstał bez żadnego obligo, a branża stworzyła swój system. Opisując proces, powiedział, że najpierw powstaje standard branżowy, potem zaczyna on funkcjonować na giełdzie, która jest transparentna, po czym pojawia się narzucony (lub nie) przez ustawodawcę obowiązek, który w ostateczności jest uchylany, bo nie będzie już konieczny. Wiceminister zaznaczył, że jeżeli w przypadku zaistnienia dualizmu w systemie i gdy jedno z rozwiązań okaże się tańsze (szara strefa), to niektórzy uczestnicy rynku zgłoszą się po tańsze certyfikaty. Będą jednak też tacy, którzy z całą świadomością takiego ryzyka nie podejmą.

Mając na uwadze walkę z szarą strefą oraz obowiązki narzucone nam przez Unię Europejską, branża musi poszukiwać nowych rozwiązań, które usprawnią system gospodarki opadami w Polsce. Czy propozycja TGE zostanie przyjęta, jeszcze nie wiadomo.

 

Judyta Więcławska

 

Od redakcji

W kolejnym wydaniu ?Recyklingu? zostanie opublikowany wywiad z Angusem Macphersonem, dyrektorem generalnym Environment Exchange.