Kłęby szarego dymu unoszące się nad polskimi miejscowościami to często spotykany w sezonie grzewczym obrazek. Wydawać by się mogło, że to naturalny element naszego krajobrazu w okresie jesienno-zimowym, ale nic bardziej mylnego.

Te niepozornie wyglądające pyły są w rzeczywistości bardzo szkodliwe dla człowieka, gdyż odpowiadają za choroby układu oddechowego, niewydolność układu krążenia, uszkodzenia wątroby, alergie i nowotwory, a w skrajnych przypadkach mogą nawet prowadzić do śmierci.

Stosowanie w mieszkalnictwie komunalnym i indywidualnym nisko sprawnych urządzeń grzewczych, spalanie w piecach złej jakości paliw (a także odpadów), nieodpowiedni stan techniczny instalacji kotłowych oraz nieprawidłowa ich eksploatacja to główne czynniki powodujące emisję szkodliwych substancji do powietrza (pyłów, dioksyn, furanów itp.), czyli tzw. niską emisję.

Niestety, świadomość zagrożeń, jakie niesie za sobą to zjawisko, jest niewielka. Na szczęście w społeczeństwie nie brakuje postaci, które z determinacją walczą o jakość powietrza, a tym samym o zdrowie mieszkańców. Jedną z nich jest Dymski, dzielny pogromca dymonów (trujących dymów powstałych na skutek niskiej emisji), bohater kampanii informacyjno-edukacyjnej na rzecz przeciwdziałania występowaniu niskiej emisji ?Misja-emisja?.

Projekt objęty został patronatem honorowym Ministerstwa Środowiska, Ministerstwa Gospodarki, Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, Związku Miast Polskich oraz Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie. Kampanię, którą współfinansuje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, realizuje firma Abrys.

Niska emisja ? cele i misja

Jej celem jest ograniczenie poziomu zanieczyszczenia powietrza spowodowanego niską emisją poprzez podniesienie świadomości społeczeństwa w zakresie zarówno zagrożeń dla zdrowia i środowiska, związanych z wdychaniem szkodliwych substancji zawartych w powietrzu, jak i proekologicznych sposobów ogrzewania. Ponadto mieszkańcy będą przekonywani o korzyściach płynących z likwidacji lokalnych, nisko sprawnych źródeł ciepła, podłączenia obiektu do istniejącej sieci ciepłowniczej, zastosowania odnawialnych źródeł energii, a także korzystania z przyjaznych środowisku form transportu. W ramach kampanii będą też promowane działania podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego w zakresie likwidacji niskiej emisji, w tym długoterminowe inicjatywy gwarantujące na danym terenie poprawę jakości powietrza.

Kampania skierowana jest do ogółu społeczeństwa, jednak dużą rolę w realizacji przyjętych w niej założeń będą odgrywać jednostki samorządu terytorialnego, na których ciąży ustawowy obowiązek zapewnienia jak najlepszej jakości powietrza, a które poprzez wdrażanie na swoim terenie planów gospodarki niskoemisyjnej mają sporo możliwości, by zachęcić swoich mieszkańców do podejmowania inicjatyw poprawiających jakość powietrza. W projekt zostaną zaangażowane także przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, które poprzez swoje działania będą przekonywać mieszkańców do korzyści zdrowotnych i środowiskowych, jakie niesie za sobą rezygnacja z ogrzewania indywidualnego (nierzadko są to jeszcze piece kaflowe o niewielkiej sprawności i olbrzymiej emisji zanieczyszczeń) na rzecz miejskiej sieci ciepłowniczej. Trzecią grupą, za pośrednictwem której będzie krzewiona wiedza na temat konieczności likwidacji niskiej emisji, są edukatorzy ? nauczyciele, studenci studiów pedagogicznych oraz pracownicy ośrodków edukacji ekologicznej. Wyposażeni w specjalnie przygotowane dla nich materiały (komiks, filmy edukacyjne, artykuły) ? w myśl znanej prawdy, że ?czym skorupka za młodu nasiąknie? ? będą oni realizować założenia kampanii.

Co, gdzie, kiedy?

Realizacja kampanii ?Misja-emisja? rozpoczęła się wraz z nadejściem 2014 r. Od stycznia aktywna jest strona internetowa www.misja-emisja.pl, na której zamieszczane są aktualne wydarzenia branżowe związane zarówno z tematyką niskiej emisji, jak i z samym projektem. Można tam znaleźć także informacje o zagrożeniach wynikających z zanieczyszczenia powietrza i korzyściach płynących ze stosowania przyjaznych środowisku źródeł ciepła, a także prezentację dobrych praktyk zmierzających do poprawy jakości powietrza na danym terenie. Wraz z uruchomieniem strony aktywowany został profil kampanii na Facebooku, a wkrótce na kanale YouTube zaczną pojawiać się pierwsze filmy dotyczące problematyki niskiej emisji. W jednym z nich będzie można zobaczyć walczącego z dymonami Dymskiego, w innym o szkodliwości palenia odpadów w piecach będą przekonywać dzieci, a jeszcze inny ukazywał będzie dyskomfort ludzi mieszkających na terenach o dużym zanieczyszczeniu powietrza.

Kampanię zainaugurowała konferencja prasowa, która odbyła się 6 lutego br. w Centrum Prasowym PAP w Warszawie. Wzięli w niej udział przedstawiciele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, Fundacji PlasticsEurope Polska oraz Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej (więcej na temat spotkania można przeczytać na stronie internetowej projektu).

Z kolei na początek marca została zaplanowana konferencja ?Niska emisja ? poważny problem?, do udziału w której zapraszani są przedstawiciele miast i gmin, odpowiedzialni za kwestie ochrony powietrza. Na spotkaniu zostaną omówione m.in. aspekty prawne dotyczące niskiej emisji, jej wpływ na środowisko i zdrowie społeczeństwa, rola samorządów lokalnych w likwidacji tego zjawiska, źródła finansowania inwestycji zmierzających do poprawy jakości powietrza, a także przyjazne środowisku sposoby dostarczania ciepła. Wszyscy ci, którzy nie będą mogli osobiście wziąć udziału w konferencji, będą mogli na bieżąco śledzić prezentowane wystąpienia dzięki transmisji on-line, dostępnej na stronie internetowej projektu.

Zastrzyk emocji

W związku z tym, że coraz więcej gmin i miast może pochwalić się ciekawymi doświadczeniami w zakresie walki z niską emisją, w ramach kampanii przygotowano dla nich konkurs ?Gmina z misją?. Do udziału w tej inicjatywie zachęcane są te jednostki, które w ostatnich latach m.in. przeprowadziły termomodernizację swoich budynków, zorganizowały wsparcie finansowe dla mieszkańców zamieniających ogrzewanie węglowe na bardziej ekologiczne, zmodernizowały lokalne kotłownie węglowe, zidentyfikowały możliwości wykorzystania źródeł energii odnawialnej czy też przeprowadziły akcje edukacyjno-informacyjne dotyczące konieczności likwidacji niskiej emisji. Za każdą taką inicjatywę w czasie trwania konkursu (do 30 września br.) przyznawane są punkty, które pozycjonują uczestników na liście rankingowej, dostępnej na stronie internetowej projektu. Konkurs wygrywa ta jednostka (gmina bądź miasto), która zdobędzie największą liczbę punktów. Nagrody w postaci statuetki i dyplomu przyznane będą w trzech kategoriach ? w zależności od liczby mieszkańców. Przedstawiciele zwycięskich miejscowości zostaną zaproszeni na uroczyste wręczenie nagród, które odbędzie się podczas Gali Międzynarodowego Kongresu Ochrony Środowiska ENVICON 2014.

Z kolei nauczyciele, studenci pedagogiki oraz pracownicy ośrodków edukacji ekologicznej zachęcani są do udziału w konkursie ?Lekcja o niskiej emisji?, mającym na celu popularyzację zagadnień dotyczących niskiej emisji. Jego przedmiotem są autorskie, niezgłaszane do żadnych konkursów scenariusze lekcji, poświęcone zagadnieniu niskiej emisji. W jego ramach zostaną przyznane trzy nagrody główne w postaci czytników e-booków wraz z eleganckim zestawem piśmiennym. Zgłoszenia należy przesłać do końca maja br.

Ciekawy element rywalizacji zaplanowano na kwiecień ? wówczas to w Poznaniu zostanie zorganizowana gra miejska ?Porwanie Dymskiego?. Jej fabuła nawiązywać będzie do postaci i wydarzeń opisanych w komiksie ?Dymski kontra dymony?, który również jest elementem kampanii. Celem zespołów będzie odszukanie i uwolnienie Dymskiego, porwanego przez dymowników ? sługusów Arcydymona, który zdecydował się na uwięzienie swojego największego przeciwnika. Rozwiązując zadania i zagadki, członkowie poszczególnych drużyn będą podążać tropem porywaczy, w miarę postępów przybliżając się do odkrycia tajemnicy zniknięcia Dymskiego i pojawienia się Arcydymona. Będą przy tym musieli wykazać się kreatywnością, wiedzą na temat niskiej emisji, pracą zespołową oraz zaangażowaniem w promowanie idei kampanii. Więcej informacji na temat gry miejskiej już wkrótce pojawi się na stronie internetowej projektu oraz profilu facebookowym.

Walka z niską emisją to misja, której realizacji powinien podjąć się każdy ? gmina, przedsiębiorstwo ciepłownicze, edukatorzy, a za ich pośrednictwem także mieszkańcy. Zachęcamy zatem do współpracy w realizacji kampanii, gdyż razem możemy zdziałać znacznie więcej. Dzięki każdej inicjatywie, mającej na celu likwidację niskiej emisji, będziemy mogli oddychać czystszym powietrzem, a Dymski w końcu odpocznie?

 

Ciepło, cieplej? ciepłownia!

Ocenia się, że około połowa obywateli Polski ogrzewa swoje mieszkania ze źródeł indywidualnych oraz małych kotłowni lokalnych, co ma negatywny wpływ na środowisko.

Dotyczy to nie tylko stref podmiejskich o stosunkowo rozrzedzonej zabudowie, ale także centrów dużych miast, gdzie istnieją możliwości rozbudowy systemów ciepłowniczych, które są bardziej przyjazne środowisku.

Chcąc pokazać mieszkańcom zagrożenia wynikające z niskiej emisji i korzyści płynące z rezygnacji z ogrzewania indywidualnego na rzecz miejskiej sieci ciepłowniczej, zapraszamy ciepłownie do udziału w ogólnopolskiej inicjatywie ?Ciepło, cieplej? ciepłownia?.

W ramach tej inicjatywy zachęcamy przedsiębiorstwa energetyki cieplnej do organizacji w terminie do 30 września 2014 r. Dni Otwartych Ciepłowni, których tematem przewodnim będzie likwidacja niskiej emisji.

Celem imprezy jest zwrócenie uwagi mieszkańców miast na problemy niskiej emisji, a jednocześnie zachęcenie ich do skorzystania z bardziej przyjaznego środowisku ? w porównaniu z ogrzewaniem indywidualnym z wykorzystaniem przestarzałych pieców ? źródła ciepła.

Każda ciepłownia będzie odpowiedzialna za przygotowanie Dni Otwartych Ciepłowni i ich programu. W ich ramach mogą odbywać się m.in. akcje edukacyjne, konkursy (które mogą być oparte na regulaminach konkursów związanych z niską emisją, dostępnych na stronie projektu www.misja-emisja.pl), happeningi lub gry miejskie (np. oparte na scenariuszu gry realizowanej w ramach kampanii ?Misja-emisja?).

Wszystkie ciepłownie, które przyłączą się do akcji, otrzymają materiały edukacyjno-promocyjne (komiks ?Dymski kontra dymony? oraz biuletyn informacyjny nt. niskiej emisji), a ich działania zostaną opisane na portalu www.misja-emisja.pl. W miarę możliwości w Dniach Otwartych może wziąć udział również bohater komiksu, a jednocześnie ikona kampanii ?Misja-emisja? ? Dymski, co dodatkowo podniesie ich atrakcyjność.

Wszystkie chętne do organizacji Dni Otwartych pod hasłem ?Ciepło, cieplej? ciepłownia? przedsiębiorstwa ciepłownicze prosimy o kontakt.

Małgorzata Masłowska-Bandosz