Nie ulega wątpliwości, że adaptacja jest kosztowna. Dotyczy to nie tylko działań bezpośrednio związanych z rozbudową błękitno-zielonej infrastruktury. Także działania organizacyjne i edukacyjne wiążą się ze znaczącymi nakładami finansowymi.

Jednak, aby adaptacja była efektywna, wymaga wdrożenia każdego z działań wskazanych w miejskim planie adaptacji. Warto wiedzieć, że ponoszenie kosztów adaptacji nie wymaga sięgania wyłącznie po środki z budżetu samorządu.

Finansowanie działań adaptacyjnych

Jednostki samorządu terytorialnego mają do dyspozycji realne źródła finansowania adaptacji. Przykładowo środki Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 kierowane są do miast, które planują wdrożenie działań związanych z zagospodarowaniem wód opadowych. Inicjatywy dotyczące edukacji społeczeństwa mogą zostać sfinansowane ze środków przekazywanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wprowadził komponent adaptacyjny do oferty finansowej przez program ?Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z likwidacją ich skutków?. Propozycją finansowania adaptacji jest również udział miast w programach Life + lub Horyzont 2020.

Co więcej, dzięki rosnącej świadomości w zakresie zmian klimatu przewiduje się, że finansowanie adaptacji w przyszłości będzie możliwe w jeszcze większym stopniu. Strategia adaptacji do zmian klimatu oraz miejskie plany adaptacji, które są wyrazem przemyślanego podejścia do zagadnienia, będą niewątpliwie ułatwiać pozyskiwanie funduszy.

Korzyści z wdrożenia adaptacji

Adaptacja to nie tylko koszty, ale głównie korzyści wynikające z wdrożenia działań wskazanych w planach. Na korzyści z adaptacji do zmian klimatu należy spojrzeć w kontekście szkód i strat finansowych, powstających w wyniku oddziaływania zjawisk ekstremalnych. Adaptacja pozwala w dużym stopniu ograniczyć te szkody.

W 2008 roku na skutek 18-godzinnej przerwy w dostawach energii na ternie aglomeracji szczecińskiej, spowodowanych przez gołoledź, straty wyniosły 54 mln zł. Z kolei powódź błyskawiczna, która pojawiła się w Bogatyni 7 lipca 2010 r., w ciągu kilku godzin spowodowała 250 mln zł strat. W skali całego kraju w konsekwencji ekstremalnych zjawisk w latach 2001-2011 utracono blisko 56 mld zł. Prawdopodobnie skutki zjawisk ekstremalnych nie byłby tak dotkliwe, gdyby dokonano odpowiedniej adaptacji do zmian klimatu. Wdrażając działania adaptacyjne, miasto ogranicza straty, co stanowi podstawową korzyść ekonomiczną.

Adaptacja to nie tylko ograniczanie negatywnych skutków zmian klimatu, ale również świadome wykorzystanie przyszłych przemian w taki sposób, aby wygenerować pewne korzyści. Odpowiednio zaprojektowane działania adaptacyjne zapewniają oszczędności przez efektywne gospodarowanie zasobami wodnymi miasta. Na przykład cieszące się popularnością na świecie ogrody deszczowe, dzięki odpowiedniej strukturze podłoża, retencjonują oraz oczyszczają wodę opadową. Faktem jest, że założenie ogrodów deszczowych kosztuje. Według Fundacji Sędzimira, instalacja 2 m2 ogrodu deszczowego to koszt ok. 2,5  tys. zł. Natomiast korzyścią jest nie tylko ograniczenie strat spowodowanych przez podtopienia, wycenianych na dziesiątki tysięcy złotych, ale również oszczędność zasobów naturalnych. Nasadzenia roślin niewymagających pielęgnacji oraz wykorzystanie deszczówki do ich podlewania to sposób na obniżenie kosztu zużycia wody wodociągowej. Zgodnie z szacunkami Fundacji Sędzimira, koszt podlania wodą z wodociągu ok. 300 m2 ?zwykłego? ogrodu wynosi blisko 2,8 tys. zł rocznie.

Walory rekreacyjne dla miasta

Adaptacja to nie tylko ograniczanie bezpośrednich skutków zmian klimatu. Przemyślane działania adaptacyjne tworzą w mieście klimat sprzyjający biznesowi. Świadome i przeciwdziałające zagrożeniom miasto zwiększa swoja atrakcyjność inwestycyjną. Okazuje się również, że wg badań Wrocławskiej Giełdy Nieruchomości, sąsiedztwo znanych i lubianych terenów zieleni oraz wypoczynkowych powoduje wzrost wartości rynkowej nieruchomości o 10-20%. Projekt adaptacyjny polegający na rekultywacji zbiorników rekreacyjnych ?Arturówek? w Łodzi przyczynił się do spotęgowania walorów turystycznych regionu. Środki przeznaczane na działania adaptacyjne pozostają więc w mieście, wspierając rozwój i zwiększając jego atrakcyjność.

W kalkulacji kosztów i korzyści związanych z adaptacją nie można pominąć tych wartości, które nie mają bezpośredniego przełożenia na pieniądze. Ludzkie życie, cierpienie i trauma poszkodowanych w wyniku klęski żywiołowej ? tego nie da się wycenić. Jeśli poprzez działania adaptacyjne udaje się ograniczyć tego rodzaju straty, to już na tej podstawie można stwierdzić, że całą pewnością adaptacja się opłaca.

Ewelina Siwiec, IOŚ-PIB

Źródła

  1. Dubel A.: Finansowanie kosztów zapobiegania i adaptacji do zmian klimatu.
  2. Fundacja Sędzimira http://sendzimir.org.pl/
  3. Bogatynia po powodzi http://bogatynia.pl/content/view/full/26358
  4. http://www.szczecin.uw.gov.pl/systemfiles/articlefiles/1466/(20111202.120000).raport_koncowy-czesc_-1.pdf
  5. Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych. https://klimada.mos.gov.pl/wp-content/uploads/2013/11/SPA-2020.pdf
  6. http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-e7587a60-99e7-4270-b692-fa1effebb659/c/vol36_13_Maksymiuk.pdf
  7. http://dzialki.pl/2016/01/tereny-zielone-podnosza-wartosc-nieruchomosci-w-miastach/
  8. http://www.arturowek.pl/
  9. https://www.mos.gov.pl/fileadmin/user_upload/Podrecznik-adaptacji-dla-miast.pdf