Dyrektywa 2009/30/WE a biopaliwa – nowe możliwości

Implementacja zapisów dyrektywy do polskiego prawa zostanie dokonana poprzez nowelizację ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz wydanie rozporządzeń wykonawczych. W Ministerstwie Gospodarki trwają prace związane z wprowadzeniem rozwiązań przewidzianych w prawie wspólnotowym.
Powinny się one przyczynić do utrzymania tendencji wzrostowej w zakresie stosowania biokomponentów w transporcie, zaobserwowanej w roku ubiegłym.

Dobrodziejstwa ustawy

Podstawowymi aktami prawnymi określającymi organizacyjne, prawne oraz ekonomiczne warunki produkcji biokomponentów i biopaliw ciekłych w Polsce są: Ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (DzU nr 169, poz. 1199, z późn. zm.) oraz Ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (DzU nr 169, poz. 1200, z późn. zm.).

Przepisy obydwu ustaw mają na celu tworzenie korzystnych warunków dla dynamicznego rozwoju tego rynku.

Ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych w znaczący sposób przyczyniła się do wzrostu wykorzystania biokomponentów oraz biopaliw ciekłych poprzez wprowadzenie do polskiego porządku prawnego szeregu zmian, wśród których bardzo istotną jest wejście w życie obowiązku zapewnienia określonego udziału biokomponentów w rynku paliw transportowych. Podmiotami zobowiązanymi do realizacji tego wymogu, tzw. podmiotami realizującymi Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW), są od 1 stycznia 2008 r. przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, importu lub nabycia wewnątrzwspólnotowego paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych, którzy sprzedają lub zbywają je w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zużywają na potrzeby własne.

Narodowy Cel Wskaźnikowy został zdefiniowany w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych jako minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie, liczony wg wartości opałowej. Wysokość NCW na lata 2008-2013, przy uwzględnieniu możliwości surowcowych i wytwórczych, możliwości branży paliwowej oraz przepisów Unii Europejskiej w tym zakresie, określa Rozporządzenie Rady Ministrów z 15 czerwca 2007 r. w sprawie Narodowych Celów Wskaźnikowych na lata 2008 – 2013 (DzU nr 110, poz. 757). Zapisano w nim, że wysokość NCW w latach 2008-2013 wynosi: 3,45% w 2008 r., 4,60% w 2009 r., 5,75% w 2020 r., 6,20% w 2011 r., 6,65% w 2012 oraz 7,10% w 2013 r.

Postępujący wzrost udziału biokomponentów w rynku paliw transportowych odzwierciedla ścieżkę dochodzenia do (wyznaczonej w dyrektywie 2003/30/WE w sprawie wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych) wielkości 5,75% w 2010 r., a w dalszej perspektywie do 10% w 2020 r. (zgodnie z przepisami dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE udział energii odnawialnej w transporcie w 2020 r. ma wynieść 10%).

W latach ubiegłych udział biokomponentów w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w transporcie kształtował się następująco: 0,30% w 2004 r., 0,48% w 2005 r., 0,92% w 2006 r. oraz 0,68% w 2007 r.

Realizacja NCW

Należy podkreślić, że na skutek wprowadzenia od 1 stycznia 2008 r. obowiązku zapewnienia określonego udziału biokomponentów w rynku paliw transportowych NCW w 2008 r. został zrealizowany na poziomie ok. 3,65%, przy obowiązującym NCW na 2008 r. wynoszącym 3,45%. Jak wynika z danych przedstawionych w kwartalnym raporcie prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, w pierwszym kwartale 2009 r. poziom realizacji NCW wyniósł ok. 3,93%, przy obowiązującym NCW na 2009 r. wynoszącym 4,60%.

Realizacja celu może następować poprzez stosowanie biopaliw ciekłych lub dodawanie biokomponentów do paliw ciekłych. Na mocy obowiązujących regulacji prawnych możliwe jest stosowanie następujących biopaliw ciekłych: estru stanowiącego samoistne paliwo (tzw. B100), oleju napędowego zawierającego 20% estru (tzw. B20) oraz tzw. biopaliwa E85, będącego mieszanką benzyn silnikowych oraz bioetanolu w ilości od 70% do 85%.

Obecnie istnieje również formalna możliwość dodawania do 5% bioetanolu do benzyn silnikowych oraz do 5% estrów metylowych kwasów tłuszczowych do oleju napędowego.

Więcej biokomponentów w paliwie

Opublikowana w czerwcu br. dyrektywa 2009/30/WE zmieniająca dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyn, oleju napędowego i olejów pędnych oraz wprowadzająca mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych pochodzących z wykorzystania paliw w transporcie drogowym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 1999/32/WE w odniesieniu do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG daje możliwość dodawania większej niż dotychczas ilości biokomponentów do paliw ciekłych. Określa ona wymagania jakościowe dla benzyn silnikowych o zawartości bioetanolu do 10% (tzw. paliwo E10) oraz dla oleju napędowego o zawartości estru metylowego do 7% (tzw. paliwo B7). Równocześnie dyrektywa przewiduje możliwość wprowadzania do obrotu oleju napędowego zawierającego ponad 7% estru.

W okresie przejściowym (do 2013 r.) zakłada się istnienie na rynku dwóch rodzajów benzyn silnikowych – o zawartości do 5% bioetanolu i o większej zawartości – do 10% bioetanolu. Związane jest to z koniecznością umożliwienia zaopatrzenia w benzynę pojazdów posiadających silniki nieprzystosowane do paliwa zawierającego więcej niż 5% bioetanolu. Ponadto, zgodnie z zapisami dyrektywy, istnieje wymóg podawania informacji dotyczących zawartości biokomponentów w benzynie i oleju napędowym. Może być to realizowane poprzez oznakowanie dystrybutorów lub np. umieszczenie odpowiedniej informacji na stacji paliwowej.

dr Henryk Majchrzak, dyrektor Departamentu Energetyki w Ministerstwie Gospodarki