Branża gospodarki odpadami nie chce patologii

W Krakowie rozpoczęła się konferencja “Kompleksowa gospodarka odpadami”. To jedno z najważniejszych wydarzeń branży gospodarki odpadami w kraju. W tym roku zgromadziło ono rekordową liczbę uczestników.

O patologiach na polskim rynku odpadowym zrobiło się w ostatnim czasie bardzo głośno, szczególnie po tym, jak media opisywały je przy okazji fali pożarów. Sporo informacji w zaczęło się pojawiać od wiosny tego roku. Będzie to jeden z głównych tematów konferencji – zadeklarował Robert Rosa, wiceprezes firmy Abrys, organizatora tego wydarzenia.

Prawo kontra patologie

Odpowiedzią władz na piętrzące się problemy były lipcowe zmiany prawne. O nowych instrumentach dla GIOŚ wynikających z nowelizacji ustawy o odpadach i ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska mówiła Izabela Szadura, dyrektor Departamentu Kontroli Gospodarowania Odpadami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Nowym zadaniem dla tej instytucji będzie ściganie przestępstw przeciwko środowisku. Zwiększony zostały kompetencje inspekcji w zakresie kontroli. Dotyczy to zarówno kontroli planowych, jak i interwencyjnych (niezapowiedzianych). Ma to wzmocnić skuteczność działań kontrolnych.

Nowością (od przyszłego roku) ma być zmianowość pracy. Kontrole będą mogły się odbywać o każdej porze dnia i nocy. Do ich rozpoczęcia nie będą potrzebne żadne formalności. Uprawnienie wynikać będzie jedynie z legitymacji służbowej inspektora. Jeśli do tego doda się możliwość przesłuchiwania przez inspektorów, kontroli dokumentów, korzystania z dronów, to jasne staje się, że w zakresie uprawnień i skuteczności doszło do niezmiernie istotnych zmian.

– Wprowadziliśmy nowy rodzaj kar za utrudnianie przeprowadzania kontroli, z czym niejednokrotnie mieliśmy do czynienia – mówiła Izabela Szadura. – Wysokość kar została podniesiona. Najbardziej dotkliwa będzie w przypadku recydywy.

Pytań dotyczących nowych przepisów nie brakuje

Temat ten kontynuował dr hab. prof. nadz. Zbigniew Bukowski z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, który skupił się na zmianach w ustawie odpadowej w praktyce działania służb kontrolnych.

– Nie przypominam sobie dobrej ustawy, która była procedowana w okresie miesiąca – rozpoczął swoje wystąpienie Zbigniew Bukowski. – Przynajmniej część zapisów budzi wątpliwości. One powstały z dobrych intencji, ale nie zawsze są precyzyjne.

Jako przykład wskazał zapisy dotyczące karania recydywistów. Drugie wykroczenie w ciągu trzech lat powoduje drastycznie wysokie kary. Nie wiadomo jednak, jakie kary powinny być nakładane, gdy ktoś zostanie przyłapany na nieprawidłowościach po raz trzeci i kolejny.

We francuskich doświadczeniach w kompostowaniu i metanizacji mówił natomiast Andrzej Bednarz. Ten temat będzie kontynuowany w środę, drugiego dnia konferencji. Zaplanowano poświęconą tej problematyce sesję o selektywnej zbiórce odpadów biodegradowalnych, podczas której sporo miejsca stanowić będą wystąpienia dotyczące najnowocześniejszych technologii fermentacji.

– Po pięciu latach instalacje we Francji przetwarzały już zupełnie inne frakcje niż początkowo. Podobną sytuację obserwuje się obecnie w Polsce – mówił Andrzej Bednarz z TIRU. – Francuscy producenci są preferowani, ponieważ w niektórych przypadkach stosuje się w stosunku do nich odstępstwa do regulacji europejskich. I w tym przypadku w Polsce można przyjąć podobne rozwiązania – uważa Bednarz.

Skąd się biorą pożary odpadów?

Patologie na polskim rynku odpadowym to temat drugiej wtorkowej sesji, podczas której Piotr Szewczyk, przewodniczący Rady Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych, mówił o genezie powstawania pożarów. Wskazał on na systematyczny wzrost frakcji palnej w odpadach.

Przyczyn jest wiele: wzrost poziomu zamożności społeczeństwa, zakaz składowania frakcji 6 wysokokalorycznej, selektywna zbiórka odpadów, brak rozszerzonej odpowiedzialności producenta, brak zachęt do ekoprojektowania, import (zwiększony po wprowadzeniu zakazu eksportu niektórych odpadów do Chin), ograniczenie zapotrzebowania na paliwo z odpadów – to tylko niektóre z nich.

– Brak przyzwolenia i wsparcia dla lokalnych źródeł ciepłowniczych i elektrycznych w oparciu o RDF z odpadów to moim zdaniem jeden z głównych problemów wpływających negatywnie na racjonalne zagospodarowanie frakcji kalorycznych – stwierdził Piotr Szewczyk.

Piotr Talaga, redaktor naczelny wydawnictw Abrys zajął się natomiast omówieniem aktywności mediów w kontekście pożarów. Analiza monitoringu mediów wskazuje, że przekaz do społeczeństwa był bardzo zniekształcony, a nawet przekłamany. Zdecydowana większość publikacji miała charakter sensacyjny. Przełomowym momentem okazały się działania firmy Abrys na zlecenie Krajowej Izby Gospodarki Odpadami oraz Rady RIPOK. Po czerwcowej konferencji prasowej oraz dotarciu z przekazem informacyjnym do dziennikarzy zajmującymi się pożarami odpadów, nastąpił znaczący zwrot. Przekazy medialne stały się bardziej precyzyjne, wzrosła liczba publikacji wykorzystujących wiedzę i opinie ekspertów i reprezentantów branży gospodarki odpadowej. Mniej było sensacji, a więcej publikacji analitycznych.

Gospodarka odpadami, a ryzyko wystąpienia szkód w środowisku. Dostępne rozwiązania ubezpieczeniowe – to temat wystąpienia Łukasza Jastrzębskiego z firmy Colonnade. To zagadnienia szczególnie ważne w związku z wprowadzeniem obowiązkowych zabezpieczeń roszczeń dla posiadających odpady zobowiązanych do uzyskania zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów. Mogą one stanowić istotne obciążenie finansowe dla działających w branży, sięgające często wielu milionów złotych. O bezpieczeństwie pożarowym składowisk odpadów i sortowni mówił natomiast mgr inż. mł. bryg. Aleksander Demczuk z firmy Euro-Poż.

Kiedy skończą się pożary?

Monitoring i transport transgraniczny odpadów był tematem wystąpienia Anny Popławskiej z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Przedstawiła ona kompleksową analizę występowania pożarów odpadów, ich przyczyn oraz wniosków płynących z prowadzonych kontroli. Ostatnim mówcą w tej sesji był Janusz Fic z Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Krośnie, który wskazał na problemy związane ze składowaniem frakcji palnej. – Zakaz składowania to bardzo dobry przepis, wprowadzony jednak zbyt wcześnie – mówił Janusz Fic. W swym wystąpieniu wskazywał on na zakazy, limity i bariery, które utrudniają zagospodarowanie frakcji kalorycznej.

Sesja poświęcona problematyce pożarów została zakończona panelem dyskusyjnym „Jak ograniczyć plagę pożarów?”, który poprowadził Tomasz Szymkowiak, dyrektor wydawnictw Abrys. Wzięli w niej udział Izabela Szadura; Krzysztof Mleczak z firmy Ekobroker; Adam Musiała, dyrektor Biura Zarządzania Gospodarką Odpadami Komunalnymi w Bydgoszczy; Krzysztof Kawczyński, przewodniczący Komitetu Ochrony Środowiska Krajowej Izby Gospodarczej; Janusz Fic oraz Karol Wójcik ze Związku Pracodawców Gospodarki Odpadami

Popołudniowa sesja konferencji poświęcona będzie innym problemom branży gospodarki odpadami, w tym m.in. uciążliwościom zapachowym, ekonomiczno-finansowym aspektom gospodarowania odpadami komunalnymi w modelu in house czy zagospodarowaniem tworzyw sztucznych. Adam Musiała będzie natomiast próbował odpowiedzieć na pytanie, jak prawidłowo kształtować cenę odbioru odpadów dla mieszkańca.

W środę drugi dzień konferencji. Debata toczyć się będzie wokół dwóch głównych tematów: selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych oraz rozwiązań systemowych w branży gospodarki odpadami.