Częstochowa: budżet na 2022 z dziurą "Polskiego Ładu"

Prezydent miasta przedłożył projekt budżetu Miasta Częstochowy na 2022 r. – Radzie Miasta i Regionalnej Izby Obrachunkowej.

W ocenie miejskich służb finansowych projektowane w nim wielkości mają wątpliwe umocowanie prawne ponieważ:
– Ministerstwo Finansów określiło dla miasta kwoty udziałów w PIT i CIT oraz subwencji na bazie ustawy, która była przedmiotem prac legislacyjnych;
– brak jest rozporządzenia regulującego kwestie liczenia wskaźników budżetowych oraz zmian w rządowym programie „Besti@”, który zobowiązuje samorządy do sporządzenia Wieloletniej Prognozy Finansowej.

Rząd niszczy samorząd

Analizując poszczególne wielkości budżetu oszacowane dla naszego miasta przez rząd, trzeba niestety stwierdzić, że rząd swoimi decyzjami niszczy samorząd.

– Samorząd to nie jest prezydent i Rada Miasta, to wszyscy ludzie, którzy mieszkają na danym terenie. Jeżeli podejmowane centralnie decyzje niszczą samorząd, to niszczą pośrednio wszystkie osoby tworzące ten samorząd – mówi prezydent Krzysztof Matyjaszczyk. – Im mniej może samorząd, tym mniej zaspokajanych jest potrzeb mieszkanek i mieszkańców.

Zestawiając tylko najważniejsze skutki wdrażanych zmian, należy stwierdzić, że:
– rząd pozbawia budżet miasta kwoty 87,6 mln zł z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych,
– przyznana subwencja oświatowa jest niższa o 150 mln zł od kwoty jaką trzeba dołożyć rocznie do zadań subwencjonowanych,
– wzrost cen energii i gazu to dodatkowo kwota 8,9 mln zł, jaką należy dołożyć na zapłatę z tego tytułu faktur,
– zwiększenie minimalnego wynagrodzenia to dodatkowy wydatek dla budżetu rzędu 4,6 mln zł,
– do zadań rządowych zleconych miastu do realizacji musimy dołożyć 6 mln zł a za odprowadzenie wód opadowych trzeba wyasygnować 2 mln zł.
Razem wyżej wymienione pozycje stanowią kwotę 259,1 mln zł.

To tylko niektóre zadania zepchnięte do realizacji samorządom. Katalog centralnych regulacji oraz ekonomicznych uwarunkowań, które skutkują konkretnymi wyższymi wydatkami samorządu jest bardzo duży. Należą do nich m.in. rosnące ceny paliw, wzrost odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, pracownicze plany kapitałowe, brak możliwości opodatkowania kartą podatkową i przejście podatników na ryczałt, który nie jest dochodem samorządów.

Rekompensata zmian?

Strona rządowa twierdzi że rekompensuje samorządom skutki wprowadzanych zmian.
Rząd zapowiedział, że przekaże w 2021 roku miastu kwotę 52 mln zł subwencji. Subwencja ta ma stanowić dochód 2021 roku i nie może być dochodem roku 2022. Nie poprawi zatem wyniku finansowego w roku przyszłym. Miasto otrzymało też informację, że otrzyma z Programu Inwestycji Strategicznych dofinansowanie w kwocie 35 mln zł na dwie miejskie inwestycje.

Łącznie 52 mln i 35 mln zł daje kwotę 87 mln zł. Porównajmy ją teraz z kwotą 259,1 mln zł jaką w 2022 r. musimy ponieść w związku z wprowadzanymi regulacjami. Otrzymamy kwotę 172,1 mln zł. Jest to kwota, która nie jest rekompensowana samorządowi miasta Częstochowy w związku z przeprowadzanymi zmianami.

Dochody i wydatki

Projekt budżetu na rok 2022 zakłada dochody w wysokości 1 mld 495 mln zł oraz wydatki w wysokości 1 mld 549 mln zł. Zakładany deficyt budżetu wynosi więc 54 mln zł.

Po stronie wydatkowej budżetu znalazły zabezpieczenie środki na:
– kontynuowanie procesów inwestycyjnych;
– wkład własny do realizowanych przedsięwzięć finansowanych środkami unijnymi;
– utrzymanie dotychczas realizowanych programów zdrowotnych, społecznych, z zakresu kultury fizycznej i sportu oraz edukacji i szkolnictwa wyższego
– zapłatę za energię i gaz w wyższych niż dotychczasowych kwotach;
– regulacje płac dla pracowników Urzędu miasta i samorządowych jednostek;
– skutki wzrostu minimalnego wynagrodzenia.

W budżecie znalazły się również środki na realizację zadań w ramach budżetu obywatelskiego oraz inwestycji lokalnych.

Kluczowe projekty

Najważniejsze kwotowo inwestycje w 2022 r. to:
– przebudowa alei Wojska Polskiego – DK 1– 128 mln 972 tys. zł
– rozbudowa DK-46 – ulicy Głównej i ulicy Przejazdowej wraz z budową obejścia ul. Św. Barbary do ul. Pułaskiego – 98 mln 461 tys. zł
– program budowy i przebudowy ulic oraz dróg lokalnych – 15 mln 658 tys. zł
– zakup autobusów elektrycznych wraz ze stacjami ładowania – 11 mln 169 tys. zł
– termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej – III etap – 11 mln zł
– rozbudowa ul. Jesiennej od ul. Rydza-Śmigłego do alei 11 Listopada oraz budowa łącznika drogowego ul. Jesiennej i ul. Rydza-Śmigłego z ul. Bór w Częstochowie – 10 mln zł
– odwodnienie dzielnicy Północ w Częstochowie – 9 mln 65 tys. zł
– budowa budynków mieszkalnych wielorodzinnych – 5 mln 760 tys. zł
– budowa ulicy Złotej w Częstochowie – 4 mln 779 tys. zł
– termomodernizacja szkół średnich (VIII LO Samorządowe przy ul. Worcella 22 oraz IX LO im. K.C. Norwida przy ul. Jasnogórskiej) – 3 mln 900 tys. zł
– budowa odcinka kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej wraz z przyłączami w granicy pasa drogowego do działek przy ul. Legionów w Częstochowie – 2 mln 446 tys. zł
– Centrum Piłki Nożnej w Częstochowie – przebudowa i rozbudowa obiektu sportowego przy ul. Limanowskiego w Częstochowie – II etap – 2 mln zł (rozpoczęcie 2-letniej inwestycji).

Zapowiada się trudny rok

Budżet 2022 r. będzie budżetem bardzo trudnym, w którym skutki decyzji rządowych, w tym programu Polski Ład, efekty inflacji i podwyżek, w jeszcze większym stopniu – niż w obecnym roku – wpływać będą na możliwości dochodowe i wydatkowe miasta – zwłaszcza w zakresie dochodów i wydatków bieżących.

Jednocześnie będzie to rok realizacji zasadniczych etapów dużych miejskich inwestycji unijnych, w tym także tych, których realizacja przesunęła się terminowo m.in. z racji pandemii, wydłużonych procedur, problemów z dostawami materiałów i dostępności usług. Władze miasta mają nadzieję, że zamierzenia inwestycyjne zostaną w przyszłym roku zrealizowane w takim zakresie, w jakim – na obecnym etapie – są planowane.

Jeżeli chodzi o zakres i poziom usług publicznych w mieście, sytuacja zmusza samorząd do realizowania przede wszystkim zadań obowiązkowych. Dalszemu ograniczaniu będą ulegać także możliwości realizacji nowych inwestycji, nie mających zewnętrznego finansowania.