Dochód niższy niż 60% średniej krajowej grozi ubóstwem energetycznym

Zgodnie z analizą opublikowaną w Tygodniku Gospodarczym PIE, za zagrożone ubóstwem energetycznym uznaje się te gospodarstwa domowe, w których dochód rozporządzalny wynosi mniej niż 60% średniej krajowej. Jednak – jak podkreślają autorzy raportu – problem ten jest dużo bardziej złożony. Na jego skalę wpływa bowiem nie tylko wysokość dochodów, lecz także m.in. stan techniczny budynków, rodzaj źródła ogrzewania, struktura demograficzna gospodarstwa domowego czy stopień urbanizacji miejsca zamieszkania.

W badaniu przeprowadzonym przez PIE w 2023 roku oszacowano, że w 2022 roku poziom ubóstwa energetycznego w Polsce wahał się od 3 do aż 40%, w zależności od przyjętej metodologii.

Rolnicy, renciści i emeryci najbardziej obciążeni

W latach 2019–2023 w Polsce najwyższy wzrost udziału wydatków na energię w budżetach domowych odnotowano wśród pracujących na własny rachunek, w tym rolników – o 2,1 punktu procentowego. Znaczący wzrost dotknął także rencistów i emerytów, u których udział wydatków na energię sięga obecnie około 14%.

Średni udział wydatków na energię w gospodarstwach domowych w Polsce wynosi obecnie 9%. Co ciekawe, różnica między wsią a miastem jest niewielka – na obszarach wiejskich jest to tylko o 1 punkt procentowy więcej. Jak zauważają analitycy PIE, taki wynik wyróżnia Polskę na tle innych państw Unii Europejskiej, gdzie różnice te są znacznie większe.

Polska na tle Europy Środkowo-Wschodniej

W analizie przytoczono również dane Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej, z których wynika, że największy średni udział wydatków na energię w całkowitych wydatkach gospodarstw domowych (ponad 12%) występuje w Bułgarii, Czechach i na Słowacji. W krajach tych różnice między miastami a wsią sięgają ponad 4 punktów procentowych.

Średni unijny udział wydatków na energię wynosi natomiast: 7,1% na obszarach wiejskich, 6,2 proc. w małych miastach i na przedmieściach oraz 5% w dużych miastach.

Coraz więcej obywateli UE nie stać na ogrzewanie domu

Z danych przytoczonych w raporcie wynika, że w latach 2022–2023 liczba obywateli UE, którzy nie byli w stanie odpowiednio ogrzać swoich domów, wzrosła o 17% – z 41 mln do 48 mln osób. Oznacza to, że problem ten dotyczył w 2023 roku już 10,6% mieszkańców Unii Europejskiej.

Renowacje energetyczne domów – liderem wieś

Jednocześnie obszary wiejskie w UE charakteryzują się najwyższym wskaźnikiem renowacji poprawiających efektywność energetyczną. W ciągu ostatnich pięciu lat 29% mieszkańców wsi, 25% mieszkańców małych miast i przedmieść oraz 23% mieszkańców dużych miast mieszkało w domach, w których przeprowadzono modernizację.

Modernizacje te dotyczyły m.in. poprawy termoizolacji, wymiany okien jednokomorowych czy zmiany źródła ciepła. Jak oceniają autorzy publikacji, nieco wyższy wskaźnik renowacji na obszarach wiejskich może wynikać z faktu, że aż 79% budynków na wsi to domy wolnostojące lub bliźniaki, które charakteryzują się niższą efektywnością energetyczną niż budownictwo miejskie.

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny, który opracowuje analizy, raporty i rekomendacje dotyczące najważniejszych wyzwań społecznych i gospodarczych w Polsce. Jego celem jest dostarczanie rzetelnej wiedzy decydentom i opinii publicznej.