Envicon 2023. Polsko Ukraińskie Forum Gospodarcze

Podczas Polsko-Ukraińskiego Forum Gospodarczego, uczestnicy mieli okazję wysłuchać wystąpień delegacji Prelegentów z Ukrainy, gośćmi Enviconu byli:

Potencjał inwestycyjny

Podczas forum rozmawiano między innymi na temat potencjału inwestycyjnego w zakresie gospodarki odpadami jaki jest awizowany po stronie ukraińskiej. Jeśli chodzi o system gospodarki odpadami to u naszych wschodnich sąsiadów w zasadzie dopiero rozpoczynają się prace związane z budową zakładów MBP. Planowane jest powstanie 207 instalacji MBP w Ukrainie. Dla porównania w Polsce mamy takich instalacji ok 230. Pierwsza tego typu instalacja powstaje we Lwowie. Istnieje zatem duży potencjał na udzielenie wsparcia – chociażby technologicznego czy procesowego od strony polskiej.

90% odpadów jest składowanych

Natalia Zaitseva, Ministry for Communities, Territories Development and Infrastructure of Ukraine przedstawiła ogólny punkt widzenia na kwestię zarządzania odpadami w Ukrainie. Zaprezentowała działania jakie udało się wprowadzić od początku funkcjonowania nowej ustawy odpadowej w Ukrainie. W tej chwili około 10% odpadów w Ukrainie podlega segregacji, pozostałe 90% podlega składowaniu na składowiskach.

Jeśli chodzi o segregację odpadów w rzeczywistości wojennej w Ukrainie to system ten niestety nie funkcjonuje z oczywistych względów prawidłowo – uległ on bowiem zdecydowanemu spowolnieniu a w wielu miejscowościach w zasadzie zatrzymaniu. Jak mówiła Natalia Zaitseva problemem jest też niska świadomość społeczna w zakresie prawidłowej segregacji odpadów. Jednym z głównych obszarów, w którym mamy do czynienia z bardzo niskim poziomem wiedzy jest kwestia odpadów opakowaniowych i elektroodpadów. Podejmowane są jednak działania mające na celu zmianę tej sytuacji.

Mimo dużego terytorium Ukrainy, system przekształcania odpadów nie jest duży – funkcjonowały tu bowiem zaledwie 34 zakłady segregacji odpadów i jedna spalarnia odpadów w Kijowie, która powstała jeszcze w okresie funkcjonowania Związku Radzieckiego.

Zniszczenia wojenne

– Ostatnie lata wojny spowodowały również dość mocne zniszczenia w sferze zagospodarowania odpadów – mówiła Zaitseva. W wyniku ostrzałów i ataków rakietowych zniszczeniu uległa duża część infrastruktury z zakresu gospodarki odpadowej. Zniszczone zostały trzy biogazownie, pojazdy, kontenery i inne elementy infrastruktury systemu. Statystyki te niestety wciąż rosną.

Filary gospodarki odpadowej

Jeśli chodzi o system zarządzania odpadami w Ukrainie, to jest on oparty na dwóch filarach. Ministerstwo Infrastruktury kształtuje system poprzez stanowienie polityki państwowej w tej sferze. W tym roku przyjęto siedem nowych postanowień/rozporządzeń regulujących ten obszar. Dotyczą one między innymi stawek opłat, przeprowadzania przetargów związanych z gospodarką odpadami i innych. Wszystkie inne kwestie regulują samorządy we własnym zakresie, opracowując i wprowadzając plany zarządzania gospodarka odpadami w konkretnym mieście lub regionie. W Ukrainie prawa władz samorządowych w tej sferze są bardzo szerokie.

– Już przed okresem wojny a nawet i teraz widzimy duże zainteresowanie inwestorów w  obszarze gospodarki odpadami. Oczywiście nasi najbliżsi sąsiedzi będą u nas przyjmowani z otwartymi ramionami, tak aby korzyści z tej współpracy były obustronne – podsumowała Zaitseva.

Realizacja wspólnych projektów

Możliwości realizacji wspólnych projektów w Ukrainie zaprezentował Oleksandr Ignatenko, Capticy Development and Environmental Services Advisor prezentując szwajcarski projekt, którego beneficjentem jest Ministerstwo Infrastruktury. Projekt ten będzie trwał do roku 2034 i podzielony został na trzy okresy.

Projekt zakłada po pierwsze rozwój instytucji na poziomie regionów. Drugim komponentem są działania związane z zarządzaniem gospodarką odpadami, a trzecim działania dotyczące rozwoju kultury na poziomie regionalnym. Do projektu wybrane zostały 4 pilotażowe regiony: obwód Sumski, obwód Winnicki, obwód Tarnopolski oraz miasto Chmielnicki.

Projekt ten zakłada dialog i konsultacje mające na celu poprawę regulacji prawnych oraz szkolenia doskonalące i rozwijające kadry w obszarze komunalnym.

W chwili obecnej opracowywany jest plan państwowy oraz regionalne plany gospodarowania odpadami. Kolejnym etapem będą plany lokalne. Mowa tu między innymi o sortowniach oraz instalacjach MBP. Powstają projekty w ramach klastrów.

Niestety często okazuje się, że dotychczas współpraca między poszczególnymi samorządami była na stosunkowo niskim poziomie – jest to zatem nowość zmiany dla wielu z nich. Projekt, o którym mowa ma za zadanie zrzeszanie samorządów i pomaganie im w tych działaniach oraz pokazanie jak można realizować razem różnego rodzaju projekty. Wszystko po to, aby samorządy lokalne nauczyły się jak przygotowywać projekty aby zdobyć finansowanie instytucji międzynarodowych – chociażby Europejskiego Banku Rozwoju czy Banku Światowego.

Projekt, o którym mówił Oleksandr Ignatenko ma na celu również pomoc w promowaniu właściwych rozwiązań technologicznych i koncepcji technologicznych.

Podczas Polsko Ukraińskiego Forum Gospodarczego zaprezentowane zostały również aktualne projekty Lwowa w zakresie gospodarki odpadami pod kątem spełnienia dyrektyw Unii Europejskiej: Perspektywy, problemy i możliwości ich rozwiązania. Zagadnienia te omówił Taras Kaluzhnyi, Dyrektor Lwowskiego przedsiębiorstwa komunalnego „Zielone Miasto”, Rada Miejska Lwowa (połączenie online). Omówiono również funkcjonowanie gospodarki odpadowej w Charkowie – prelekcję wygłosił Fedir Luchenko, Kharkiv City Council.

Ze strony polskiej doświadczeniami z zakresu organizacji i rozwiązań funkcjonujących w gospodarce odpadowej w naszym kraju podzielili się z gośćmi z Ukrainy Piotr Szewczyk z Rady RIPOK i ZUOK ,,Orli Staw’’ oraz Mariusz Siudak z MTM Ekotechnika.