Jak rozwiązać problemy miast w obliczu pandemii?

W telekonferencji więzło udział 54 przedstawicieli polskich miast, uczestniczących w II etapie programu „Rozwój lokalny”. W sumie w spotykaniu wzięło udział ponad 70 osób.

Program Rozwój Lokalny

Program Rozwój Lokalny, którego całkowity budżet wynosi 117,6 mln euro (w tym 100 mln euro stanowią środki Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a 17,6 mln euro wkład krajowy) wdrażany jest przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, we współpracy z Partnerem Programu z Państwa-Darczyńcy: Norweskim Związkiem Władz Lokalnych i Regionalnych (KS) oraz partnerem międzynarodowym – Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Jego celem jest wzmocnienie spójności społecznej i gospodarczej poprzez podniesienie jakości środowiska, przedsiębiorczości, efektywności administracji publicznej i standardów życia dla wszystkich mieszkańców średnich i małych miast.

Program zapewnia systematyczne podejście do rozwoju lokalnego i zmniejszania ubóstwa. Wsparcie obejmie działania z zakresu m.in. energii, środowiska, MŚP, biznesu, edukacji, poprawy warunków mieszkaniowych, zatrudnienia, zdrowia, systemów zarządzania transportem, reformy administracji publicznej oraz wsparcia dla lokalnej administracji.

Program adresowany jest do małych i średnich miast zakwalifikowanych przez Strategię na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do grona 255 miast z najtrudniejszą sytuacją społeczno-gospodarczą.

Zmiana terminu składania wniosków

Tomasz Potkański, zastępca dyrektora Biura ZMP, kierownik projektu predefiniowanego, komponentu realizowanego przez ZMP odniósł się do Programu Rozwój Lokalny.  Poinformował, że w związku z pandemią wywołaną wirusem SARSCoV-2 i związanymi z nią ograniczeniami w życiu publicznym, w tym w funkcjonowaniu urzędów, nabór kompletnych propozycji projektów zostaje wydłużony do 30 października br.  Tomasz Potkański zapewnił, że operator programu podejmuje kroki, których celem jest zmniejszenie wymogów dotyczących procesów partycypacyjnych, trudnych do realizacji w obecnej sytuacji, określonych w regulaminie naboru i karcie oceny merytorycznej.

Uczestniczący w spotkaniu reprezentanci miast docenili pracę doradców ZMP. Jak zapewnili będą oni nadal aktywnie wspierać proces przygotowania Planów Rozwoju Lokalnego i Rozwoju Instytucjonalnego (PRL/PRI) zarówno on-line, telefonicznie, jak i w innych formach, z wykorzystanie dostępnej już analizy badań opinii młodzieży szkolnej ostatnich klas szkół średnich i przedsiębiorców. Będą również dzielili się swoim doświadczeniami we wdrażaniu pracy zdalnej on-line pracowników w zespołach rozporoszonych. Podczas spotkania zwrócono uwagę, że wyzwaniem większym niż dotychczas będzie partycypacja. – Obecnie widać, jak bardzo rośnie znaczenie platform komunikacyjnych i jak wielką rolę może odegrać w tych czasach Program Rozwoju Instytucjonalnego (PRI) w JST – mówi doradca strategiczny projektu Janusz Szewczuk

Bieżące problemy miast

Przedstawiciele miast biorący udział w spotkaniu zgłaszali bieżące problemy, z którymi mierzą się dziś samorządy miast. Zostały one przekazane w formie listu do ministra Pawła Szefernakera, Pełnomocnika Rządu ds. Samorządu Terytorialnego.

Przedstawiciele miast wskazali na kłopoty miast przy granicy z Czechami (Cieszyn, Wałbrzych), których mieszkańcy pracują po drugiej stronie granicy i nagle zostali pozbawieni możliwości dotarcia do pracy. W efekcie grozi ten stan utratą zatrudnienia. Mówiono też o problemach miast przy granicy z Ukrainą. Prezydent Przemyśla, Wojciech Bakun  zwracał uwagę na to, że przez miasto przechodzą bez żadnej kontroli organizowane przez polski rząd duże transporty obywateli Ukrainy, którzy tworzą w centrum miasta (głównie przy dworcu) kilkusetosobowe zgroma­dzenia, niespełniające żadnych wymogów nałożonych w związku ze zwalczaniem epidemii. Z kolei Marta Majewska, burmistrz Hrubieszowa poinformował o problemie, który zgłosili pracownicy kolei obsługujący ruch transgraniczny dotyczący zagrożenia wynikającego z braku jakichkolwiek zabezpieczeń współpracujących pracowników po stronie ukraińskiej.

Z kolei przedstawiciele Ełku, Jeleniej Góry mówili o kłopotach z organizacją miejsc kwarantanny, tj. brak jasnych standardów dotyczących organizacji kwarantanny, sprzeczne polecenia administracji rządowej, brak konsekwencji w kierowaniu na kwarantannę osób przez Sanepid, nieuprawnione oczekiwania i polecenia wobec samorządów miejskich ze strony wojewodów i w ślad za tym starostów, m.in. w zakresie zapewnienia obsługi (w tym medycznej) miejsc kwarantanny. Tadeusz Krzakowski, prezydent Legnicy postulował stworzenie warunków do odbierania odpadów komunalnych z klatek schodowych od osób objętych kwa­rantanną w miejscu zamieszkania.

Postulowano także o natychmiastowe zmiany w zakresie stosowania prawa zamówień publicznych przy zwalczaniu epidemii. Przykładowo polecenie zakupu rozmaitych środków dla placówek medycznych ze strony wojewody oraz uwzględnienie w przepisach szczególnych obok obiektów handlowych również targowisk.

Podczas spotkania apelowano też o pilną konieczność uregulowania m.in.: szczególnego trybu pracy organów kolegialnych, biegu rozlicznych terminów administracyjnych, podatkowych i dotyczących wielu innych procedur, uprawnienia do dotowania zakładów budżetowych w wysokości przekraczającej 50%, kwestii dotowania żłobków, przedszkoli i szkół niepublicznych, czasowego złagodzenia przepisów dotyczących indywidualnego wskaźnika zadłużenia (art. 242-244 ufp) a także możliwości podejmowania przez burmistrzów decyzji zastrzeżonych dla rad miast w przypadku bezczynności orga­nu stanowiącego, w sprawach dotyczących zwalczania epidemii.

Stanowisko ZMP

Zarząd ZMP w trybie obiegowym przyjął 25 marca br. stanowisko w sprawie koniecznych rozwiązań w stanie epidemii. Wezwał on rząd do usankcjonowania wprowadzonych rozwiązań poprzez ogłoszenie stanu klęski żywiołowej. Jednocześnie poparł wnioski wielu miast o wstrzymanie niemożliwych do realizacji przygotowań do wyborów prezydenckich.

W swoim apelu zwrócił uwagę m.in. na zawieszenie funkcjonowania administracji publicznej w zakresie większości powierzonych jej obowiązków czy zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej przez wiele sektorów gospodarki.

Zarząd ZMP wezwał też rząd RP do prawnego usankcjonowania wprowadzonych rozwiązań poprzez ogłoszenie stanu klęski żywiołowej. Zarząd jednocześnie stwierdził, że popiera przy tym wnioski wielu miast o wstrzymanie praktycznie niemożliwych do realizacji przy­gotowań do wyborów powszechnych, wyznaczonych na dzień 10 maja br.