Kartony do płynnej żywności i ich recykling w kontekście przepisów ROP

Nowy ROP powinien z jednej strony wprowadzać rozwiązania systemowe – odnoszące się do wszystkich rodzajów opakowań. Chociażby takie, jak finansowanie selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, oparte na rzeczywistych kosztach. Z drugiej natomiast strony system ten powinien brać pod uwagę istniejące już dziś zróżnicowanie prawne dotyczące opakowań. Takie np. jak system kaucyjny, który nie obejmie kartonów do płynnej żywności, stworzy natomiast wysokie cele zbiórki dla niektórych innych opakowań na napoje z tworzywa sztucznego, metalu i szkła.

Polska regionalnym centrum recyklingu kartonów po płynnej żywności

Dotychczasowy, mało wydajny system ROP nie pozwoliłby na wzrosty poziomów zbierania porównywalne z systemem kaucyjnym. A mamy przecież w Polsce zakłady do poddania recyklingowi wszystkich kartonów do płynnej żywności wprowadzanych na nasz rynek. Nowa instalacja do recyklingu kartonów po mleku, sokach i napojach roślinnych, która została otworzona w 2023 r., w Ostrołęce, potroiła moce recyklingowe w naszym kraju z 25 tys. do 75 tys. ton i uczyniła Polskę potencjalnie regionalnym centrum recyklingu kartonów po płynnej żywności.  Możliwe jest przetworzenie w niej wszystkich kartonów dostępnych na polskim rynku oraz przyjęcie dodatkowych wolumenów z państw sąsiadujących. Co równie ważne, recykling kartonów to prosty proces mechaniczny: kartony po napojach umieszcza się w hydropulperze, gdzie zalewane są wodą w temperaturze otoczenia i poddawane ruchowi wirowemu przez ok. 30 min. W wyniku procesów tarcia i działania wody, wszystkie warstwy opakowania zostają od siebie skutecznie oddzielone. Odzyskane włókno celulozowe wykorzystywane jest do produkcji m.in. tektury falistej – uniwersalnego produktu, na który jest duże zapotrzebowanie na rynku (m.in. w handlu czy e-commerce).

Potrzebne wydajne przepisy i efektywna zbiórka

Aby to wszystko było jednak możliwe, kluczowe są dwie kwestie. Pierwsza z nich: sprawna selektywna zbiórka kartonów do żółtego pojemnika w gospodarstwach domowych. A druga: dobrze skonstruowane, wydajne przepisy, które ułatwią osiągnięcie wysokich poziomów zbiórki i przetwarzania kartonów. Rozszerzona odpowiedzialność producenta powinna umożliwić osiągnięcia poziomów zbiórki porównywalnych z systemem kaucyjnym. Stworzenie wąskich celów recyklingu czy też oparcie nowych zasad na koszcie netto i opłatach modulowanych odnoszących się do bardzo skonkretyzowanych opakowań to warunki konieczne do stworzenia przyjaznych warunków dla wszystkich typów opakowań.  

Szczególnie, że trend tworzenia przepisów dla wąskich „grup opakowaniowych” to rzeczywistość już obowiązujących przepisów, które – wszystko na to wskazuje – zostaną w przyszłości jeszcze bardziej rozbudowane. To chociażby wspomniany już polski system kaucyjny, który wprowadzi cele selektywnej zbiórki punktowo – odnosząc je tylko do niektórych butelek i puszek. Unijne wymagania rozporządzenia w sprawie opakowań przewidują z kolei, że już w 2030 r. bardzo wyodrębnione grupy opakowań będą podlegały indywidualnej ocenie przydatności do recyklingu.  A w 2035 r. także dla wąskich grup opakowań wprowadzona zostanie ocena ich recyklingu w odpowiedniej skali. Pochylając się nad każdym rodzajem opakowania oddzielnie osiągniemy wyniki, które wprowadzą w odpadach prawdziwą gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Potrzebujemy sprawiedliwego i wydajnego ROP-u

Opakowania kartonowe do płynnej żywności są szeroko dostępne na rynku i chętnie wybierane przez konsumentów. Są też w łatwy sposób identyfikowalne w procesie sortowania i recyklingowane w polskich zakładach. Planując nowe przepisy, powinniśmy myśleć o efektywnych narzędziach do usprawnienia poszczególnych elementów zagospodarowania takich opakowań. Potrzebujemy sprawiedliwego i wydajnego ROP-u, który uwzględni potrzeby wszystkich opakowań na żywność i napoje oraz umożliwi osiągnięcie wysokich poziomów zbiórki w ramach systemu gminnego. Na przykładzie niektórych państwa UE widzimy, że jest to możliwe. Jest więc nadzieja, że dobrze skonstruowany ROP stworzy te szanse także u nas.

Kartony do płynnej żywności

Zdjęcie 4 z 4