7. PR: ostatni dzwonek!

 

Siódmy Program Ramowy (7. PR) w zakresie badań i rozwoju technologicznego to największy mechanizm finansowania i kształtowania badań naukowych na poziomie europejskim, wdrażany w latach 2007-2013. Jego budżet wynosi prawie 54 mld euro, czyli ponad 60% więcej niż założono w Szóstym Programie Ramowym. 7. PR jest podstawowym instrumentem realizacji celu strategicznego, jaki wyznaczyła w marcu 2000 r. w Lizbonie Rada Europejska – przekształcenie UE w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, opartą na wiedzy gospodarkę na świecie, zdolną do zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego, stworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy oraz zagwarantowania większej spójności społecznej.

 

7. PR składa się z czterech programów szczegółowych, uzupełnionych o program obejmujący badania nuklearne (EURATOM) i działania Wspólnotowego Centrum Badawczego (JRC). Zalicza się do nich: Współpraca (Cooperation), Pomysły (Ideas), Ludzie (People) oraz Możliwości (Capacities). Pierwszy i ostatni program szczegółowy składają się jeszcze z tematów, które dodatkowo precyzują cele programu i działania podejmowane, aby je osiągnąć. Jednym z tematów w ramach programu Współpraca jest Środowisko (łącznie ze zmianami klimatu). Temat ten wspiera zrównoważone zarządzanie środowiskiem i jego zasobami: badanie interakcji pomiędzy klimatem, biosferą, ekosystemami i działalnością człowieka, opracowanie nowych technologii, narzędzi i usług w celu rozwiązywania ogólnoświatowych problemów ekologicznych. Istotnym elementem jest także wykorzystywanie wyników tych badań dla poprawy pozycji Europy na rynkach technologii środowiskowych oraz na potrzeby polityki. Na realizację tego tematu przeznaczono jest 1,890 mld euro, podczas gdy cały program Współpraca dysponuje budżetem w wysokości niemal 35 mld euro.

 

W ramach programu Współpraca na uwagę zasługuje także temat Energia. Jego celem jest przekształcenie obecnego systemu energetycznego w bardziej zrównoważony, w mniejszym stopniu oparty na paliwach importowanych, a w większym – na zróżnicowanych źródłach i nośnikach energii, niepowodujących zanieczyszczeń, w szczególności na odnawialnych źródłach energii. Wspierane będą inicjatywy w kierunku wzmacniania efektywności energetycznej, m.in. poprzez racjonalizację zużycia i magazynowania energii. Działania te mają stanowić odpowiedź na pilne wyzwania w zakresie bezpieczeństwa dostaw i zmian klimatu, przy jednoczesnym wzmacnianiu konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw.

Inny temat, o którym warto wspomnieć, to Technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT). Ich stosowanie odgrywa kluczową rolę w modernizacji usług w dziedzinach publicznych, takich jak edukacja, ochrona dziedzictwa kulturowego, bezpieczeństwo, energia, transport i środowisko oraz promowanie dostępności i przejrzystości rządzenia i procesów kształtowania polityki. Szczególnie istotne są badania na rzecz wspierania środowiska, zarządzania ryzykiem i zrównoważonego rozwoju.

 

Ostatnie konkursy w 7. PR ogłoszone zostały na początku lipca 2012 r. i kończą się na przełomie 2012 i 2013 r. W ramach trwających jeszcze konkursów jest kilka możliwości dofinansowania działań w zakresie ochrony środowiska. Do końca lutego 2013 r. będą przyjmowane wnioski w ramach programu ERA-NET. Konkurs ten dotyczy całego programu szczegółowego Współpraca. Jego zakres obejmuje m.in. działania horyzontalne (program: Energia), wykorzystanie wiedzy z dziedziny środowiska na rzecz polityki, przemysłu i społeczeństwa (program: Środowisko) oraz ekoinnowacje (program: Transport). ERA-NET to przekrojowe zaproszenie do składania wniosków, obejmujące szeroki zakres tematów, w tym zrównoważone rolnictwo, bezpieczeństwo żywności, ekologiczny transport, innowacje w technologiach przemysłowych, efektywność energetyczną i równouprawnienie płci. Program dąży do globalnego podejścia, w którym udział odpowiednich krajów spoza UE jest atutem.

 

W ramach tematu Energia również trwają konkursy, w których warto wziąć udział. W konkursie FP7-ENERGY-2013-2 można dostać dofinansowanie na prowadzenie badań, m.in. nad biopaliwami dla lotnictwa. Ich celem ma być wyprodukowanie biopaliw parafinowych i wprowadzenie ich na rynek. Z kolei konkurs FP7-ENERGY-2013-1 skupia się na badaniach nad energią odnawialną i jej pozyskiwaniem (celem ma być opracowanie nowych źródeł energii, obliczenie wydajności i kosztu jej pozyskania, a także możliwości stworzenia elektrowni). Dofinansowane mogą zostać także badania dotyczące budowy elektrowni wiatrowych i turbin do elektrowni wiatrowych, energii geotermalnej, energii pozyskiwanej z oceanu, redukcji kosztów ograniczania emisji CO₂ w elektrowniach. Wsparcie finansowe można także uzyskać m.in. na badania nad wodorem i ogniwami paliwowymi, energetycznym wykorzystaniem biomasy i zoptymalizowaniem jej transportu oraz systemami CPV.

Ostatni z omawianych tematów – Technologie informacyjne i komunikacyjne, także daje możliwość skorzystania z dotacji. Do 4 grudnia br. przyjmowane są wnioski w ramach konkursu ICT dla Zielonych samochodów. Jego budżet wynosi 40 mln euro. Podobny konkurs zaproponowany został w ramach tematu Transport – Zrównoważony transport samochodowy. Konkurs ten dobiega już końca (wnioski można składać do 14 listopada). Jego zakres obejmuje m.in. ekologiczny transport powierzchniowy, promowanie i pobudzanie zmian w wyborze środków transportu oraz tzw. zielone samochody.

 

Aby wziąć udział w konkursie, należy zapoznać się ze stroną „Participant Portal” (http://ec.europa.eu/research/participants/portal/page/fp7_calls), gdzie ogłaszane są wszystkie konkursy. Dokumenty dla poszczególnych zaproszeń do składania wniosków w 7. PR znajdują się na indywidualnych stronach każdego konkursu, na które wchodzi ze strony Participant Portal, po kliknięciu jego identyfikatora. Tam też umieszczone są wszystkie niezbędne informacje, wyjaśnienia i wskazówki niezbędne do prawidłowego aplikowania. Projekty o dofinansowanie ze środków 7. PR przesyła się do KE wyłącznie drogą elektroniczną (on-line) za pomocą systemu EPS – Electronic Proposal Submission, dostępnego na Participant Portal, na dole strony każdego konkursu. Wnioski przyjmowane są do dnia zamknięcia danego konkursu, do godz. 17 (czasu brukselskiego).

 

W projektach finansowanych ze środków 7. Programu Ramowego mogą brać udział osoby fizyczne oraz osoby prawne, powołane na mocy prawa krajowego obowiązującego w miejscu ich siedziby, na mocy prawa wspólnotowego lub prawa międzynarodowego. O fundusze mogą ubiegać się instytucje naukowe (uniwersytety, akademie, instytuty), jednostki przemysłowe (małe i średnie przedsiębiorstwa, duży przemysł), organizacje (federacje, stowarzyszenia), jednostki rządowe i samorządowe, organizacje pozarządowe oraz inne prywatne i publiczne jednostki posiadające osobowość prawną. Finansowany jest również udział w projektach uczestników z krajów trzecich. Choć 7. Program Ramowy jest przede wszystkim programem finansującym międzynarodowe projekty badawczo-rozwojowe, których celem jest rozwój europejskiej gospodarki, to nie może zabraknąć wsparcia dla przedsiębiorstw. Zarówno MŚP, jak i duże firmy mogą brać udział w projekcie jako: prowadzące badania, zlecające badania, uczestnicy szkoleń oraz wymiany kadrowej z innymi partnerami w projekcie lub użytkownicy końcowi testujący opracowane w projekcie rozwiązania. Projekty w ramach 7. Programu Ramowego są zazwyczaj realizowane przez konsorcja składające się z co najmniej kilku, a czasami nawet kilkudziesięciu, partnerów. Przedsiębiorstwo myślące o udziale w 7. PR może albo przyjąć rolę koordynatora projektu i poszukiwać do niego partnerów albo spróbować przyłączyć się do formowanego już konsorcjum. W obu wypadkach, jeżeli nie wystarczają dotychczasowe kontakty z innymi organizacjami, warto skorzystać z baz profili poszukiwanych partnerów i projektów, udostępnionych na stronie internetowej Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE.

 

Budżet każdego projektu składa się z dwóch rodzajów kosztów: bezpośrednich i pośrednich. Koszty bezpośrednie ponoszone są w związku z realizacją projektu, np. wynagrodzenia personelu zatrudnionego do wykonania poszczególnych zadań, koszty podróży, materiałów, zakupu sprzętu itp. Z kolei koszty pośrednie to koszty ogólne funkcjonowania jednostki, związane z realizacją danego projektu, np. koszty administracji i zarządzania, wynajęcia lub amortyzacji budynków i aparatury, usług telekomunikacyjnych i pocztowych, wody, elektryczności, ogrzewania, ubezpieczenia, wyposażenia biurowego, zatrudnienia personelu administracyjnego itp. Koszty te rozliczane mogą być ryczałtowo lub na podstawie rzeczywiście poniesionych wydatków. Wysokość dofinansowania otrzymywanego z Komisji Europejskiej liczona jest procentowo od całkowitych poniesionych kosztów kwalifikowanych, do których nie jest zaliczany VAT. Dofinansowanie jest zróżnicowane w zależności od rodzaju instytucji, typu projektu oraz rodzaju działania wykonywanego w projekcie, np. działania badawczo-rozwojowe dla MŚP dofinansowywane są do wysokości 75% wydatków kwalifikowalnych.

 

Adriana Zalewska, analityk, DC Centrum