czyli katowicki sposób na pozbywanie się śmieci

Rzadko zastanawiamy się, jakie są losy ton śmieci, których rokrocznie pozbywa się każda rodzina. Ot, wyrzucamy śmieci z domu i – krótko mówiąc – z naszej świadomości. To efekt wciąż nienależycie rozbudzonej wrażliwości ekologiczne, a zarazem ponure żniwo kilkudziesięcioletnich zaniedbań.
Samorząd katowicki dostrzegł i zdefiniował problem od razu. Po pierwszych doświadczeniach, związanych z edukacją proekologiczną, stworzono projekt kompleksowego systemu informowania społeczności lokalnej o sposobach prawidłowego zagospodarowywania odpadów komunalnych. Efektem działań było utworzenie w październiku 1993 r. Centrum Informacji o Odpadach Komunalnych, w ramach Wydziału Gospodarki Komunalnej. Dziś, po z górą siedmiu latach pracy Centrum, można śmiało mówić o trafności przyjętych przez miasto rozwiązań.
Atutem projektu jest możliwość prowadzenia jednolitej, zintegrowanej polityki informacyjnej skierowanej do mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych, będących głównymi “producentami” odpadów komunalnych. Równocześnie realizowany jest długofalowy program edukacyjny o nazwie “Myślimy globalnie, działamy lokalnie”, kierowany przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Obejmuje on takie zagadnienia, jak selektywna zbiórka surowców wtórnych, ograniczanie ilości wytwarzanych śmieci oraz edukację o ich szkodliwym oddziaływaniu na otaczające nas środowisko.
Dzięki pracy Centrum katowiczanie przez cały rok mają dostęp do informacji, związanych z – określmy to – kalendarzem ekologicznym miasta. To ważne, by był łatwy dostęp do terminów oraz sposobów wywozu odpadów komunalnych i wielkogabarytowych, informacji o obecnych a także planowanych inwestycjach proekologicznych w mieście, zasadach i celach prowadzenia selektywnej zbiórki surowców wtórnych itd. By udrożnić kanały informacyjne nawiązano kontakty z firmami wywożącymi odpady z terenu gminy, administracjami i spółdzielniami mieszkaniowymi, z fundacjami, instytucjami i przedsiębiorstwami zajmującymi się gospodarką odpadami komunalnymi.
Centrum dysponuje czasopismami z zakresu ochrony środowiska oraz bogatym zbiorem książek i materiałów seminaryjnych o gospodarce odpadami. Ponadto prowadzi bezpłatną wypożyczalnię filmów ekologicznych i przyrodniczych. Zajmuje się również produkcją i dystrybucją własnych filmów (zrealizowano cztery: “Zielone podchody”, “Plama na honorze”, “Jak to odpadek wędrował”, “Świat według śmiecia”, które nieodpłatnie przekazano wszystkim katowickim szkołom i przedszkolom), ulotek i broszur. Wśród tych ostatnich znajduje się prawdziwy rarytas: wydrukowana na papierze uzyskanym z recyklingu książka “Śmieci”, która dzięki ciekawie napisanym tekstom oraz dowcipnej szacie graficznej cieszy się dużą popularnością wśród dzieci i młodzieży, a dla nauczycieli stanowi doskonałą pomoc dydaktyczną.
We wszystkich sukcesach Centrum mają swój udział katowickie media. To one, często bezinteresownie, proponują najefektywniejsze metody docierania z informacjami do mieszkańców. Mamy przypadki bezpłatnego udostępniania nośników reklamowych ze strony gazet, rozgłośni radiowych i regionalnej telewizji. Nic dziwnego, dziennikarze są przecież wyjątkowo świadomą grupą zawodową i zawsze można liczyć na ich pomoc we wszelkich działaniach proekologicznych.
Reasumując: wypracowaliśmy w Katowicach sposób na sukcesywne minimalizowanie problemu zanieczyszczania miasta i osiągamy już widoczne w tej dziedzinie sukcesy. Mamy jednak świadomość, że do całkowitego osiągnięcia celu droga jeszcze długa i trudna. To nie tylko kwestia pieniędzy, ale zmian mentalności mieszkańców. Nasz pomysł na sukces to szeroko zakrojona edukacja dzieci i młodzieży. Nie tylko dlatego, że one przejmą po nas pałeczkę w sztafecie pokoleń, ale dlatego, że są wspaniałymi nauczycielami – swojego starszego rodzeństwa, swych rodziców i dziadków. A już wkrótce od ekologicznej świadomości dzisiejszej młodzieży będzie zależeć powodzenie przyszłych inwestycji i programów proekologicznych.

Piotr Uszok, Prezydent Katowic, Prezes Związku Miast Polskich