Wśród pięknych i malowniczych zakątków naszego kraju można odnaleźć niezwykłe miejsca, jeszcze do niedawna zapomniane, o bogatej historii i magicznej atmosferze. Dolina Pałaców i Ogrodów w Kotlinie Jeleniogórskiej jest jednym z nich. Niczym zamki nad Loarą coraz częściej przyciąga turystów z całego świata.

Zamki i pałace wraz z ciekawymi terenami ogrodowymi, usytuowane u stóp Karkonoszy i Rudaw Janowieckich, z roku na rok stają się coraz bardziej rozpoznawalną wizytówką Dolnego Śląska. Położone niedaleko Pragi i Berlina są także ciekawymi obiektami dla naszych sąsiadów zza granicy. Na przestrzeni niespełna kilkudziesięciu kilometrów wokół Jeleniej Góry można znaleźć wiele zabytków światowej klasy. Już w zeszłym roku na tym terenie stworzono park kulturowy, który w przyszłości ? według zamysłu jego twórców ? może dać podstawy do wpisania zabytków Dolnego Śląska na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Wśród 22 pałaców i ogrodów znajdują się prawdziwe perełki. W XIX w. pałace i przyległe do nich ogrodowe parki odwiedzały znane osobistości m.in. Fryderyk Chopin, Izabela Czartoryska czy Johann Wolfgang Goethe. Rezydencje należały do takich znanych arystokratycznych rodów jak Radziwiłłowie, Czartoryscy czy Hohenzollernowie. Niektóre z nich były także siedzibami pruskiej rodziny królewskiej, m.in. Wilhelma III i Wilhelma IV. Za sprawą wybitnego architekta krajobrazu, Petera Josepha Lenné?go, powstające pałace i parki wkomponowano tak, aby współgrały z otaczającym je krajobrazem.

 

Pałac na szczycie

Podróż po pałacach i ogrodach Dolnego Śląska warto rozpocząć z samego centrum Jeleniej Góry. To w jej sercu na szczycie wzgórza znajduje się pałac Paulinum. Usytuowany na Górze Krzyżowej, wśród skał i otoczony wysokimi drzewami, XIX-wieczny budynek wzorowany był na pałacowo-zamkowych obiektach charakterystycznych dla Saksonii. Fasady zostały zwieńczone średniowieczną oraz renesansową ornamentyką. Do tego niezwykłego miejsca prowadzi wąska aleja, która wprowadza nas w świat relaksu i zieleni. Jest jedną z największych atrakcji pałacu jest właśnie park, którego roślinność wraz ze skałami tworzy naturalny mur, odgradzający tę perłę Sudetów od miejskiego życia. Wyróżnikiem parku jest jego leśny charakter. I mimo że pałac nie jest położony w lesie, to brak formalnego ogrodu sprawia, że zwiedzający odnoszą takie wrażenie. Ponadto ciekawą atrakcją są rododendrony i azalie posadzone wzdłuż ścieżek. Stanowią one niespotykany walor, uwidaczniający się przede wszystkim wiosną. Ukształtowanie terenu sprawia, że poszukiwacze przygód oraz miłośnicy aktywnego wypoczynku mają możliwość uprawiania wspinaczki skałkowej oraz gry w paintball.

 

Na bajkowym szlaku

Jadąc dalej na południowy-wschód, warto odwiedzić pałac Staniszów w gminie Podgórzyn, który wraz z przylegającym do niego parkiem oddaje sielski klimat późnobarokowej rezydencji. Do dwukondygnacyjnego pałacu dopiero w XIX w. właściciele dobudowali dwa nowe skrzydła, które otwierają się na wewnętrzny ogród w stylu francuskim. Prace remontowe pałacu wraz z parkiem rozpoczęto w 2001 r. Od tego czasu usunięto dziką roślinność, odtworzono osie widokowe, oczyszczono stawy, a także założono nowe trawniki. Ciekawie prezentuje się taras w ogrodzie różanym. Oprócz ogrodu w sąsiedztwie budynku usytuowany jest również park, który został zaaranżowany przez samego Petera Josepha Lenné?ego. Ten słynny architekt krajobrazu stworzył tutaj jeden z pierwszych parków w stylu angielskim na terenie Dolnego Śląska. Doskonale zaaranżowane osie widokowe, bogaty drzewostan oraz kaskadowo usytuowane stawy sprawiają, że łączy on w sobie prawdziwą sztukę ogrodową z rzemiosłem. Potwierdzenie tego można odnaleźć w pamiętnikach Izabeli Czartoryskiej, która w ?Dyliżansie po Śląsku? tak opisywała Staniszów: [?] przyroda tu piękna, położenie zachwycające. Nic nie zostało zepsute i wszystko, co jest dziełem ręki ludzkiej, zdaje się być dziełem Natury.

 

Fiołek z Afryki

Miłośnicy ogrodów nie mogą ominąć także innej ciekawej atrakcji, jaką jest Pałac Dębowy w Karpnikach. Historia ogrodu wokół trójkondygnacyjnej rezydencji wiąże się z wielką pasją botaniczną jego założyciela. Baron Ulricha Saint Paul-Illaire założył przepiękny park, do którego sprowadzał sadzonki unikatowych drzew, krzewów i kwiatów z całego świata. Jedną z największych jego zdobyczy były nieznane wcześniej nikomu nasiona fiołka afrykańskiego (Saintpaulia ionantha). Dzięki temu imię barona zostało na zawsze upamiętnione. Po jego śmierci pałac podupadł, a na przywrócenie swojej świetności musiał długo czekać. Rezydencja, położona w sercu Rudawskiego Parku Krajobrazowego, została odnowiona wraz z przyległym do niej parkiem dopiero w 2005 r.

Zupełnie inną atrakcje na szlaku Doliny Pałaców i Ogrodów podróżni odnajdą, jadąc do największego z pałaców umiejscowionego w gminie Mysłakowice.

 

Największy z pałaców

Pierwsze wzmianki o Wojanowie pochodzą już z drugiej połowy XIII w. Wtedy też majątek należał do dóbr rycerskich. W kolejnych wiekach posiadłość często zmieniała swoich właścicieli. Dopiero w XIX w., kiedy król Fryderyk Wilhelm III kupił rezydencję dla swojej córki Luizy, majątek zyskał przepiękny park krajobrazowy, którego autorem był także Peter Joseph Lenné. Romantyczny wizerunek renesansowego pałacu, który po latach został odrestaurowany, zachwyca wraz z ogrodowym bogactwem, gdyż w parku powstały altany, fontanna i przeprowadzono nasadzenia klombów. Powstały także ścieżki wraz z promenadami spacerowymi. Wieloboczny dziedziniec widoczny jest od strony głównej bramy. Ale najpiękniejszy widok rozciąga się na drogę, która wiedzie na dawne wzgórze Eisberg. To tam można oglądać piękną aleję porośniętą z dwóch stron dwustuletnimi lipami. Dziedziniec został podzielony na trzy części, a jego wewnętrzne granice wyznaczone zostały przez szpalery lip i lilaków. Centralną część formalnego ogrodu stanowi podjazd przed pałacem. Ta część ogrodu jest jednocześnie najbardziej reprezentacyjna, dzięki fontannie, która usytuowana jest w jego wnętrzu. Wokół niej została zaaranżowana owalna aleja, którą podkreśla rabata stworzona z lawendy. Do fontanny prowadzą cztery ścieżki, wyznaczające przebieg pozostałych tras spacerowych. Ciekawy efekt na tle jasnych budynków gospodarczych pojawia się w momencie zakwitania róż, powojników, glicynii oraz różnobarwnych bylin. Ściany zewnętrzne pałacu udekorowane są także kwiatami i pnączami. Elewację od strony północnej poprzedzają krzewy kaliny i hortensji. Najbardziej ozdobna zieleń znajduje się od strony ogrodów. Na tarasie zostały zasadzone różnorodne odmiany róż w kolorach białym, różowym i niebieskofioletowym. Jednak prawdziwą atrakcję stanowią stawy oraz przepływający przez nie strumień. Ich brzegi otaczają byliny, kwitnące w różnych porach roku. Ciekawego obiektem jest Altana Chińska. Poprzez różnego rodzaju miejsca rekreacyjne turyści mogą także przedostać się do ogrodu uformowanego na kształt labiryntu, który tworzą: cisy, krzewy ligustru, cyprysiki i klony czerwonolistne.

Dolina Pałaców i Ogrodów to magiczne miejsce, które warto odwiedzić o każdej porze roku. Unikalny charakter parków krajobrazowych i ogrodów w Kotlinie Jeleniogórskiej, które swoją powierzchnią sięgają do kilkudziesięciu hektarów, uwidacznia się tym, że do ich stworzenia zawsze wykorzystywano naturalne ukształtowanie terenu. Inspiracją dla twórców ogrodów często okazywały się pola, strumienie czy stawy. W ten sposób nie poskramiano natury, ale wydobywano z niej to, co miała najpiękniejszego.

 

 

Warto wiedzieć:

Do Jeleniej Góry można dojechać pociągiem, autobusem i samochodem z niemal każdego zakątka Polski. Stąd też najlepiej rozpocząć wycieczkę po Dolinie Pałaców i Ogrodów. Wśród pozostałych obiektów architektury można także odwiedzić pałac w Łomnicy czy zamek Chojnik w Sobieszowie, w którym każdego roku latem (22-23 VIII) odbywają się turnieje rycerskie. Inne warte zobaczenia miejsca to m.in. Pałac Schaffgotschów wraz z Parkiem Zdrojowym w Cieplicach czy Ratusz w Jeleniej Górze wraz z zabytkowymi kamienicami. Opisane pałace wraz z parkami spełniają funkcję hoteli i miejsc rekreacyjnych, które można zwiedzać. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: www.dolinapalacow.pl.