Edukacja ekologiczna w województwie lubuskim
Do istotniejszych zadań stojących przed Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze, jako instytucji wspierającej przedsięwzięcia z zakresu ekologii, należy promowanie działań związanych z edukacją ekologiczną.
Podstawowym celem jest kształtowanie takich postaw i zachowań społecznych, które zminimalizują, poprzez wzrost świadomości ekologicznej i stosowaną ideę zrównoważonego rozwoju, negatywny wpływ na środowisko we wszelkich obszarach działalności człowieka. Doceniając rolę i znaczenie edukacji ekologicznej, Fundusz udziela pomocy finansowej w formie dotacji na realizację tego rodzaju przedsięwzięć. Działania Funduszu mają charakter działalności statutowej i obejmują m.in. udział w finansowaniu programów edukacyjnych, wydawnictw, konkursów i konferencji. Niezależnie od tego Fundusz często jest inicjatorem różnorakich zadań z szeroko rozumianego obszaru edukacji ekologicznej. Mają one formę spotkań, konferencji, seminariów, a także publikacji oraz informacji o stanie środowiska.
Programy o zasięgu wojewódzkim
Zgodnie z obowiązującymi w Funduszu kryteriami wyboru przedsięwzięć i zasad dofinansowania zadań, w zakresie edukacji ekologicznej wspieramy przede wszystkim realizację programów edukacyjnych i konkursów o zasięgu wojewódzkim, głównie poprzez udział w kosztach związanych z realizacją programu merytorycznego oraz wyposażenia w pomoce dydaktyczne, materiały szkoleniowe i zakup nagród. Wspieramy również programy edukacyjne przewidziane do emisji w telewizji i radiu, a także wydawnictwa propagujące ochronę środowiska i ochronę przyrody.
Realizacja programów edukacyjnych na mapie województwa lubuskiego szczególnie widoczna jest w działaniach takich organizacji jak Związek Harcerstwa Polskiego, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Polski Klub Ekologiczny, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych oraz Stowarzyszenie Społeczne „Kreator”. Programy te kierowane są do dzieci i młodzieży, a ich celem jest rozbudzanie w nich świadomości ekologicznej, uwrażliwienie na piękno przyrody i problemy środowiska, ukazanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka oraz kształtowanie nawyku dbania o otaczające środowisko.
W ramach Harcerskiej Akcji Letniej realizowanych jest wiele konkursów o tematyce ekologicznej. Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze organizuje dla uczniów szkół podstawowych województwa olimpiady ekologiczne. Dla uczniów szkół średnich z województwa lubuskiego organizowane są także olimpiady biologiczne przez Komitet Okręgowy Olimpiady Biologicznej w Zielonej Górze. Spośród ich laureatów wyłaniani są kandydaci na eliminacje krajowe. Stowarzyszenie Społeczne „Kreator” corocznie realizuje własny program pn. „Zielone Lubuskie w Europie” jako zintegrowane działania edukacyjno-ekologiczne. Polski Klub Ekologiczny Okręg Lubuski w ramach edukacji ekologicznej prowadzi tzw. Kampanię Klimatyczną, projekt „Friends of the Earth Europe”, który ma zwrócić uwagę stron uczestniczących w Konferencji Klimatycznej Narodów Zjednoczonych w Montrealu (grudzień 2005) na potrzebę podjęcia dalszych działań dotyczących walki ze zmianami klimatycznymi.
Działalność edukacyjna w ramach specjalistycznych obozów szkoleniowych prowadzona jest przez Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP dla Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych z województwa lubuskiego, a przez Stowarzyszenie „Europa naszym domem” z Gorzowa Wlkp. dla dzieci i młodzieży z Polski oraz Niemiec.
Konkursy i konferencje
Istotnym elementem w upowszechnianiu wiedzy ekologicznej są cykliczne konkursy, wśród których na szczególną uwagę zasługują: „Dbam o piękno mego domu Ziemi”, „Nasza placówka czysta i zdrowa” (Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Zielonej Górze), „Młodzież zapobiega pożarom” (Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP), „Obrońcy wiosennych łąk na start” czy „Polacy i Niemcy wobec problemu wypalania traw” (Urząd Gminy w Dąbiu). Na podkreślenie zasługuje fakt, że uczestnikami organizowanych konkursów są małe dzieci oraz uczniowie szkół podstawowych i średnich, a więc te grupy odbiorców, u których kształtowanie postaw proekologicznych jest najbardziej pożądane.
W procesie edukacji ekologicznej ważne jest także wspieranie organizacji konferencji i seminariów na tematy z zakresu ochrony środowiska. Wśród tych dofinansowywanych przez nasz Fundusz na szczególne podkreślenie zasługują konferencje organizowane przez Uniwersytet Zielonogórski: „Woda – Ścieki – Odpady w środowisku”, „Wpływ turystyki na ochronę środowiska naturalnego Ziemi Lubuskiej w kontekście rozwiązań Unii Europejskiej” i „Ochrona i rekultywacja terenów dorzecza Odry” czy przez Wyższą Szkołę Biznesu w Gorzowie Wlkp.: „Ochrona zasobów naturalnych województwa lubuskiego. Walory przyrodnicze regionu” oraz „Wpływ turystyki na ochronę przyrody”.
Inną formą wspierania przez Fundusz procesu edukacji ekologicznej jest dotowanie wydawnictw, które propagują ochronę środowiska. Realizowane jest to dwojako – poprzez współfinansowanie wydawnictw albumowych bądź folderów. Do najbardziej znaczących wydawnictw albumowych obrazujących aspekt ekologiczny Ziemi Lubuskiej należą: „Ziemia Lubuska” i „Perły Przyrody Lubuskiej” Konrada Kazimierza Czaplińskiego, „Lasy Polski” (część 4. Dzielnica Kotliny Gorzowskiej i Borów Noteckich i część 6. Dzielnica Pojezierza Lubuskiego) Wiktora Turowskiego, „Krzesiński Park Krajobrazowy”, „Łagowski Park Krajobrazowy”, „Gryżyński Park Krajobrazowy” oraz „Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa” Ewy i Ryszarda Janowskich. Wśród folderów propagujących ochronę środowiska za najciekawsze uznajemy „Pomniki przyrody i użytki ekologiczne” (Nadleśnictwo Krzystkowice), „Ścieżka przyrodniczo-leśna Dzikowo” (Nadleśnictwo Gubin) oraz przewodnik po leśnej ścieżce dydaktycznej „Na Wąwozach” przy ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich. Docenianą przez Fundusz formą edukacji ekologicznej jest również wspieranie działalności wydawniczej oraz prenumerat czasopism, wśród nich miesięczników ekologicznych („EKOŚwiat” oraz „Aura”), a także takich wydawnictw jak Lubuskie Pismo Samorządowe „Region” czy „Natura”.
Ekoedukacja w radiu i telewizji
Niezależnie od tego wspieramy również produkcję filmów i programów edukacyjnych przewidzianych do emisji w radiu i telewizji. Wśród inicjatyw popieranych i wysoko ocenianych przez Fundusz na wyróżnienie zasługuje m.in. produkcja filmów „Leśny Kompleks Promocyjny Bory Lubuskie” oraz „Przyroda województwa lubuskiego”. Z kolei na antenie radia Zachód emitowano cykl audycji edukacyjnych pt. „Ekoliga”, obejmujących m.in. konkurs dla członków szkolnych kół Ligi Ochrony Przyrody.
W proces edukacji ekologicznej zaangażowany jest ponadto Oddział Telewizji Polskiej, na antenie którego od kilku lat emitowany jest cykl audycji pn. „Lubuski Magazyn Samorządowy”, adresowany do ok. 800 tys. widzów regionalnej TVP 3. Każdy program składa się z felietonów poświęconych szeroko rozumianej tematyce samorządowej. W magazynie jest jednak miejsce również na prezentację osiągnięć ekologicznych regionu. Poruszana na antenie problematyka ułatwia zrozumienie potrzeb środowiska naturalnego i przyczynia się bezpośrednio do wzrostu zainteresowania ochroną środowiska wśród Lubuszan.
Do znaczących zadań z zakresu edukacji ekologicznej, realizowanych przy udziale środków finansowych Funduszu, należą niewątpliwie inicjatywy polegające na budowie lub rozbudowie ścieżek przyrodniczo-leśnych. W województwie lubuskim ścieżki przyrodniczo-leśne są dość liczne, a wśród nich do ciekawszych zaliczamy: ścieżkę „Do wieży” (Nadleśnictwo Zielona Góra), „Leśnictwo i łowiectwo w puszczach gminy Santok” (gmina Santok), ścieżkę turystyczną nad Jeziorem Trześniowskim i w rezerwacie Buczyna Łagowska (gmina Łagów) oraz ścieżkę przyrodniczą na terenie Muzeum Etnograficznego w Ochli k. Zielonej Góry.
Do obszaru edukacji ekologicznej zaliczane są też zadania polegające np. na doposażeniu bazy edukacyjno-dydaktycznej w obiektach, w których prowadzona jest całoroczna edukacja społeczeństwa. W ostatnim czasie Fundusz doposażył m.in. Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich, Leśny Zespół Edukacyjny w Nadleśnictwie Żagań, a także Transgraniczny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Przełazach. Szczególnie cenną inicjatywą była modernizacja i wyposażenie unikatowego obiektu, jakim jest Muzeum Bociana Białego w miejscowości Kłopot w gminie Cybinka. Znajduje się tam największa kolonia bociana białego w zachodniej Polsce, co stanowi dużą atrakcję dla turystów. W ramach współfinansowanych przez Fundusz działań wyremontowano budynek starej szkoły przekazanej na potrzeby Muzeum przez Urząd Miasta i Gminy w Cybince. Obiekt ten umożliwia organizowanie różnego rodzaju spotkań mających na celu podnoszenie świadomości ekologicznej dzieci i dorosłych, a przez to przyczynia się do ochrony populacji bociana białego na naszym terenie.
Podane przykłady i dostrzegany w wyniku ich realizacji wzrost świadomości ekologicznej jednoznacznie potwierdzają celowość i znaczenie finansowania przez Fundusz działań z zakresu edukacji ekologicznej. Dzięki nim możemy poznawać motywy i sposoby ochrony środowiska, kształcić umiejętności dostrzegania zjawisk w ekosystemach oraz oceniać następstwa zjawisk przyrodniczych i czynów człowieka. Fundusz wpisuje się w działania formułujące i wzmacniające pozytywne przekonania i postawy, dzięki którym istnieje szansa pozostawienia następnym pokoleniom środowiska w stanie nie gorszym niż obecny. Środki publiczne, których Fundusz jest dysponentem, przeznaczone na edukację ekologiczną, z pewnością będą procentować w przyszłości, a działalność tę należy uznać za jedną z bardziej efektywnych inwestycji w przyszłość.
Krystyna Milej-Pierożek
Benon Kosiarkiewicz
WFOŚiGW, Zielona Góra
Podstawowym celem jest kształtowanie takich postaw i zachowań społecznych, które zminimalizują, poprzez wzrost świadomości ekologicznej i stosowaną ideę zrównoważonego rozwoju, negatywny wpływ na środowisko we wszelkich obszarach działalności człowieka. Doceniając rolę i znaczenie edukacji ekologicznej, Fundusz udziela pomocy finansowej w formie dotacji na realizację tego rodzaju przedsięwzięć. Działania Funduszu mają charakter działalności statutowej i obejmują m.in. udział w finansowaniu programów edukacyjnych, wydawnictw, konkursów i konferencji. Niezależnie od tego Fundusz często jest inicjatorem różnorakich zadań z szeroko rozumianego obszaru edukacji ekologicznej. Mają one formę spotkań, konferencji, seminariów, a także publikacji oraz informacji o stanie środowiska.
Programy o zasięgu wojewódzkim
Zgodnie z obowiązującymi w Funduszu kryteriami wyboru przedsięwzięć i zasad dofinansowania zadań, w zakresie edukacji ekologicznej wspieramy przede wszystkim realizację programów edukacyjnych i konkursów o zasięgu wojewódzkim, głównie poprzez udział w kosztach związanych z realizacją programu merytorycznego oraz wyposażenia w pomoce dydaktyczne, materiały szkoleniowe i zakup nagród. Wspieramy również programy edukacyjne przewidziane do emisji w telewizji i radiu, a także wydawnictwa propagujące ochronę środowiska i ochronę przyrody.
Realizacja programów edukacyjnych na mapie województwa lubuskiego szczególnie widoczna jest w działaniach takich organizacji jak Związek Harcerstwa Polskiego, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Polski Klub Ekologiczny, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych oraz Stowarzyszenie Społeczne „Kreator”. Programy te kierowane są do dzieci i młodzieży, a ich celem jest rozbudzanie w nich świadomości ekologicznej, uwrażliwienie na piękno przyrody i problemy środowiska, ukazanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka oraz kształtowanie nawyku dbania o otaczające środowisko.
W ramach Harcerskiej Akcji Letniej realizowanych jest wiele konkursów o tematyce ekologicznej. Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze organizuje dla uczniów szkół podstawowych województwa olimpiady ekologiczne. Dla uczniów szkół średnich z województwa lubuskiego organizowane są także olimpiady biologiczne przez Komitet Okręgowy Olimpiady Biologicznej w Zielonej Górze. Spośród ich laureatów wyłaniani są kandydaci na eliminacje krajowe. Stowarzyszenie Społeczne „Kreator” corocznie realizuje własny program pn. „Zielone Lubuskie w Europie” jako zintegrowane działania edukacyjno-ekologiczne. Polski Klub Ekologiczny Okręg Lubuski w ramach edukacji ekologicznej prowadzi tzw. Kampanię Klimatyczną, projekt „Friends of the Earth Europe”, który ma zwrócić uwagę stron uczestniczących w Konferencji Klimatycznej Narodów Zjednoczonych w Montrealu (grudzień 2005) na potrzebę podjęcia dalszych działań dotyczących walki ze zmianami klimatycznymi.
Konkurs “Polacy i Niemcy wobec problemu wypalania traw” (szk. podst. w Gronowie gmina Dąbie)
Działalność edukacyjna w ramach specjalistycznych obozów szkoleniowych prowadzona jest przez Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP dla Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych z województwa lubuskiego, a przez Stowarzyszenie „Europa naszym domem” z Gorzowa Wlkp. dla dzieci i młodzieży z Polski oraz Niemiec.
Konkursy i konferencje
Istotnym elementem w upowszechnianiu wiedzy ekologicznej są cykliczne konkursy, wśród których na szczególną uwagę zasługują: „Dbam o piękno mego domu Ziemi”, „Nasza placówka czysta i zdrowa” (Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Zielonej Górze), „Młodzież zapobiega pożarom” (Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP), „Obrońcy wiosennych łąk na start” czy „Polacy i Niemcy wobec problemu wypalania traw” (Urząd Gminy w Dąbiu). Na podkreślenie zasługuje fakt, że uczestnikami organizowanych konkursów są małe dzieci oraz uczniowie szkół podstawowych i średnich, a więc te grupy odbiorców, u których kształtowanie postaw proekologicznych jest najbardziej pożądane.
W procesie edukacji ekologicznej ważne jest także wspieranie organizacji konferencji i seminariów na tematy z zakresu ochrony środowiska. Wśród tych dofinansowywanych przez nasz Fundusz na szczególne podkreślenie zasługują konferencje organizowane przez Uniwersytet Zielonogórski: „Woda – Ścieki – Odpady w środowisku”, „Wpływ turystyki na ochronę środowiska naturalnego Ziemi Lubuskiej w kontekście rozwiązań Unii Europejskiej” i „Ochrona i rekultywacja terenów dorzecza Odry” czy przez Wyższą Szkołę Biznesu w Gorzowie Wlkp.: „Ochrona zasobów naturalnych województwa lubuskiego. Walory przyrodnicze regionu” oraz „Wpływ turystyki na ochronę przyrody”.
Inną formą wspierania przez Fundusz procesu edukacji ekologicznej jest dotowanie wydawnictw, które propagują ochronę środowiska. Realizowane jest to dwojako – poprzez współfinansowanie wydawnictw albumowych bądź folderów. Do najbardziej znaczących wydawnictw albumowych obrazujących aspekt ekologiczny Ziemi Lubuskiej należą: „Ziemia Lubuska” i „Perły Przyrody Lubuskiej” Konrada Kazimierza Czaplińskiego, „Lasy Polski” (część 4. Dzielnica Kotliny Gorzowskiej i Borów Noteckich i część 6. Dzielnica Pojezierza Lubuskiego) Wiktora Turowskiego, „Krzesiński Park Krajobrazowy”, „Łagowski Park Krajobrazowy”, „Gryżyński Park Krajobrazowy” oraz „Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa” Ewy i Ryszarda Janowskich. Wśród folderów propagujących ochronę środowiska za najciekawsze uznajemy „Pomniki przyrody i użytki ekologiczne” (Nadleśnictwo Krzystkowice), „Ścieżka przyrodniczo-leśna Dzikowo” (Nadleśnictwo Gubin) oraz przewodnik po leśnej ścieżce dydaktycznej „Na Wąwozach” przy ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich. Docenianą przez Fundusz formą edukacji ekologicznej jest również wspieranie działalności wydawniczej oraz prenumerat czasopism, wśród nich miesięczników ekologicznych („EKOŚwiat” oraz „Aura”), a także takich wydawnictw jak Lubuskie Pismo Samorządowe „Region” czy „Natura”.
Ekoedukacja w radiu i telewizji
Niezależnie od tego wspieramy również produkcję filmów i programów edukacyjnych przewidzianych do emisji w radiu i telewizji. Wśród inicjatyw popieranych i wysoko ocenianych przez Fundusz na wyróżnienie zasługuje m.in. produkcja filmów „Leśny Kompleks Promocyjny Bory Lubuskie” oraz „Przyroda województwa lubuskiego”. Z kolei na antenie radia Zachód emitowano cykl audycji edukacyjnych pt. „Ekoliga”, obejmujących m.in. konkurs dla członków szkolnych kół Ligi Ochrony Przyrody.
W proces edukacji ekologicznej zaangażowany jest ponadto Oddział Telewizji Polskiej, na antenie którego od kilku lat emitowany jest cykl audycji pn. „Lubuski Magazyn Samorządowy”, adresowany do ok. 800 tys. widzów regionalnej TVP 3. Każdy program składa się z felietonów poświęconych szeroko rozumianej tematyce samorządowej. W magazynie jest jednak miejsce również na prezentację osiągnięć ekologicznych regionu. Poruszana na antenie problematyka ułatwia zrozumienie potrzeb środowiska naturalnego i przyczynia się bezpośrednio do wzrostu zainteresowania ochroną środowiska wśród Lubuszan.
Do znaczących zadań z zakresu edukacji ekologicznej, realizowanych przy udziale środków finansowych Funduszu, należą niewątpliwie inicjatywy polegające na budowie lub rozbudowie ścieżek przyrodniczo-leśnych. W województwie lubuskim ścieżki przyrodniczo-leśne są dość liczne, a wśród nich do ciekawszych zaliczamy: ścieżkę „Do wieży” (Nadleśnictwo Zielona Góra), „Leśnictwo i łowiectwo w puszczach gminy Santok” (gmina Santok), ścieżkę turystyczną nad Jeziorem Trześniowskim i w rezerwacie Buczyna Łagowska (gmina Łagów) oraz ścieżkę przyrodniczą na terenie Muzeum Etnograficznego w Ochli k. Zielonej Góry.
Do obszaru edukacji ekologicznej zaliczane są też zadania polegające np. na doposażeniu bazy edukacyjno-dydaktycznej w obiektach, w których prowadzona jest całoroczna edukacja społeczeństwa. W ostatnim czasie Fundusz doposażył m.in. Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich, Leśny Zespół Edukacyjny w Nadleśnictwie Żagań, a także Transgraniczny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Przełazach. Szczególnie cenną inicjatywą była modernizacja i wyposażenie unikatowego obiektu, jakim jest Muzeum Bociana Białego w miejscowości Kłopot w gminie Cybinka. Znajduje się tam największa kolonia bociana białego w zachodniej Polsce, co stanowi dużą atrakcję dla turystów. W ramach współfinansowanych przez Fundusz działań wyremontowano budynek starej szkoły przekazanej na potrzeby Muzeum przez Urząd Miasta i Gminy w Cybince. Obiekt ten umożliwia organizowanie różnego rodzaju spotkań mających na celu podnoszenie świadomości ekologicznej dzieci i dorosłych, a przez to przyczynia się do ochrony populacji bociana białego na naszym terenie.
Podane przykłady i dostrzegany w wyniku ich realizacji wzrost świadomości ekologicznej jednoznacznie potwierdzają celowość i znaczenie finansowania przez Fundusz działań z zakresu edukacji ekologicznej. Dzięki nim możemy poznawać motywy i sposoby ochrony środowiska, kształcić umiejętności dostrzegania zjawisk w ekosystemach oraz oceniać następstwa zjawisk przyrodniczych i czynów człowieka. Fundusz wpisuje się w działania formułujące i wzmacniające pozytywne przekonania i postawy, dzięki którym istnieje szansa pozostawienia następnym pokoleniom środowiska w stanie nie gorszym niż obecny. Środki publiczne, których Fundusz jest dysponentem, przeznaczone na edukację ekologiczną, z pewnością będą procentować w przyszłości, a działalność tę należy uznać za jedną z bardziej efektywnych inwestycji w przyszłość.
Krystyna Milej-Pierożek
Benon Kosiarkiewicz
WFOŚiGW, Zielona Góra
