Uczelnie wychodzą naprzeciw modzie na dokształcanie zawodowe – obecnie możemy wybierać w mnogości kierunków i to zarówno prowadzonych w formie zaocznej, jak i wieczorowej czy podyplomowej. Odpowiadając na zapotrzebowanie naszych czytelników, już po raz drugi w „Przeglądzie Komunalnym” prezentujemy opracowanie, którego zadaniem jest pomoc w podjęciu decyzji o wyborze studiów. W tym roku rozszerzyliśmy jego formułę. Przedstawiamy bowiem nie tylko studia podyplomowe, lecz również kierunki związane z ochroną środowiska i gospodarką komunalną dostępne w trybie zaocznym i wieczorowym.
Studia zaoczne i wieczorowe z zakresu ochrony środowiska proponują głównie uczelnie państwowe – zarówno szkoły techniczne, jak i uniwersytety. Prowadzą je z reguły uczelnie wyższe na wydziałach chemii, inżynierii środowiska czy też nauk przyrodniczych. Studia w tym trybie są zazwyczaj dostępne równolegle do studiów dziennych o tej samej tematyce. Znaleźć można jednak również kilka uczelni prywatnych, proponujących kształcenie w takim trybie, w tym takie, które z ochrony środowiska uczyniły główny kierunek kształcenia. Są to Wyższa Szkoła Ochrony Środowiska z Bydgoszczy, Prywatna Wyższa Szkoła Ochrony Środowiska z Radomia, Wyższa Szkoła Ekologii z Sosnowca oraz Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania z Warszawy. Ta ostatnia szczyci się wyróżnieniem „Uczelnia roku 2004”, przyznanym przez kapitułę nagrody, czytelników i kolegium redakcyjne czasopisma „Gazeta Finansowa”. Przyznano je m.in. za znaczący wkład w rozwój edukacji europejskiej w zakresie ochrony środowiska.
Studenci kierunków wieczorowych i zaocznych na ogół rekrutują się spośród osób, którym nie udało się dostać na oblegane studia dzienne bądź które pracują (albo chcą podjąć pracę) i tym samym nie mogą sprostać wymogom studiów dziennych. Trwają one od pięciu do dziesięciu semestrów, a ich ukończenie wiąże się z uzyskaniem tytułu magistra, inżyniera czy licencjata. W tej formie proponowane są raczej kierunki bardziej ogólne, takie jak inżynieria czy ochrona środowiska. Dopiero w ich ramach studenci mogą wybierać wąskie specjalizacje.
Studia podyplomowe natomiast ukierunkowane są na bardziej specjalistycznego odbiorcę, szukającego wiedzy z wąskiej dziedziny. Trwają zazwyczaj rok (dwa semestry). W ofercie kształcenia podyplomowego dla kadr ochrony środowiska zwraca uwagę duża liczba kierunków związanych z zarządzaniem. Wskazuje to na chęć podnoszenia swych kwalifikacji zarówno przez kadrę kierowniczą firm związanych z branżą, jak i przez pracowników administracji samorządowej czy państwowej. Mamy więc m.in. Zarządzanie środowiskiem na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, Zarządzanie przedsiębiorstwem komunalnym na Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu czy też Zarządzanie Ochroną Środowiska na Politechnice Białostockiej. Po raz kolejny studia podyplomowe Zarządzanie środowiskiem organizuje Szkoła Ochrony Środowiska i Inżynierii Środowiska im. Walerego Geotla, funkcjonująca w strukturach krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. – Studium jest prowadzone przy wsparciu wykładowców z Wydziału Zarządzania naszej macierzystej uczelni – mówi Katarzyna Kościuszko z działu administracji tej szkoły. – Mamy więc możliwość wzbogacenia programu o przedmioty ekonomiczne czy prawne.
Rośnie zapotrzebowanie na edukację ekologiczną i podnoszenie świadomości dzieci i młodzieży. Powinny ją prowadzić osoby dobrze do tego przygotowane. W szerokiej ofercie kształcenia podyplomowego znajdą więc coś dla siebie nauczyciele, którzy chcą poszerzać swe umiejętności. Mogą oni trafić choćby na Nauczanie Przyrody ze Ścieżką Ekologiczną w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Białej Podlaskiej czy też Podyplomowe studia dla nauczycieli na Politechnice Białostockiej.
Program studiów z zakresu ochrony środowiska jest bardzo zróżnicowany i ciekawy. Oprócz tradycyjnych zajęć, uczelnie proponują często warsztaty, konwersatoria problemowe i wyjazdy. Studiujący mają możliwość zwiedzenia parków narodowych, przyjrzenia się pracy oczyszczalni ścieków czy też zakładu utylizacji odpadów. Niewątpliwie dzięki takim zajęciom lepiej przyswaja się wiedzę. Wybierając uczelnie, nie powinniśmy kierować się tylko łatwą procedurą selekcji. Często bywa tak, że im większe wymagania wobec kandydatów, tym wyższy poziom kształcenia. Warto zwrócić uwagę na opinie absolwentów z poprzednich lat. To oni z perspektywy czasu najlepiej ocenią przydatność zdobytej tam wiedzy. O poziomie konkurencyjności narodów i ich gospodarek decyduje w dużej mierze poziom wykształcenia społeczeństwa. Miejmy zatem nadzieję, iż panująca obecnie moda na dokształcanie zawodowe utrzyma się.

Rafał Marek

Edukacja w zakresie ochrony środowiska


Ostatnie lata, a szczególnie wejście Polski w struktury Unii Europejskiej, stwarzają pilną potrzebę kształcenia kadr w zakresie ochrony środowiska. Uczelnie wyższe kształcą absolwentów na kierunkach związanych ze środowiskiem: ochrona środowiska, inżynieria i technologia ochrony środowiska, ekologia stosowana, kształtowanie i ochrona środowiska, edukacja ekologiczna (ochrony środowiska) dla pedagogów. Jednak szybki postęp techniczny w tym zakresie (komputeryzacja) oraz wprowadzenie nowego prawa ochrony środowiska powoduje, że idea dokształcania musi być stała, szczególnie na studiach podyplomowych. Ważny stał się też etap kształcenia specjalistycznego w zakresie zarządzania środowiskiem oraz aspektami prawnymi i ekonomicznymi w tej dziedzinie. W tym aspekcie nauczanie powinno być ustawiczne poprzez konferencje, sympozja, seminaria i kursy. Należy dbać o poziom tej edukacji, dobierając wysokiej klasy specjalistów, ludzi kompetentnych w swej specjalności. Najważniejszy powinien być poziom merytoryczny tych dokształceń. Certyfikat ukończenia takiego kursu musi być wręczony osobom zdającym egzamin. Przykładem jest dziedzina odpadów, w której zmieniło się tak dużo, że nawet urzędnicy mają kłopoty z interpretacją obowiązujących norm prawnych. Dlatego pozycja naszych specjalistów w zakresie ochrony środowiska zależy od ich poziomu merytorycznego i stałego podnoszenia kwalifikacji specjalistycznych.

prof. zw. dr hab. Jerzy Siepak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznani


Oferta kształcenia kadr ochrony środowiska na studiach zaocznych, wieczorowych i podyplomowych


Raport – kształcenie kadr cz. 1 (PDF)
Raport – kształcenie kadr cz. 2 (PDF)
Raport – kształcenie kadr cz. 3 (PDF)
Raport – kształcenie kadr cz. 4 (PDF)