Samorządy gminne na mocy ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad nimi (DzU nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) zobowiązane są do ochrony zabytkowych obiektów znajdujących się na ich obszarach. Należą do nich także tereny zabytkowej zieleni, które muszą być najpierw zewidencjonowane.

Ochrona zabytków ma polegać m.in. na podejmowaniu działań mających na celu: "zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych, umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków oraz kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków".
Ustawodawca za zasadnicze zadanie gminy uznał m.in. konieczność uwzględniania "zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska" (art. 4 pkt 6 cyt. ustawy). W tym celu wójt (burmistrz lub prezydent miasta) zobowiązany został do "prowadzenia gminnej ewidencji zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy" (art. 22 cyt. ustawy).
Zgromadzone dane stanowią podstawę ochrony zabytkowych obiektów gminy poprzez ujęcie ich w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (art. 19 cyt. ust.).

Gminna ewidencja zabytków...