Stołeczna sieć kanalizacyjna była w czasie II wojny światowej wykorzystywana w nietypowy sposób. Posłużyła do ukrywania się przed wrogiem, skrytego przemieszczania pod ziemią, przeprowadzania żołnierzy, rannych i ludności cywilnej, a także do stworzenia sieci łączności. Na największą skalę kanały wykorzystywano w okresie Powstania Warszawskiego.

Warszawskie kanały, które w czasie wojny stały się schronieniem i drogą ucieczki, powstały pod koniec XIX i na początku XX wieku. Był to system ogólnospławny, składający się z sieci kanalizacji deszczowej ? tzw. burzowców oraz sieci kanalizacji ściekowej przeznaczonej do odprowadzania nieczystości przemysłowych i domowych. Kanały te łączyły się ze sobą i trzema kolektorami ? A, B i C ? odprowadzały ścieki o Wisły.

Sieć zaprojektowano, uwzględniając naturalny spadek terenu w stronę Wisły, czyli z południa na północ. Kanały ogólnospławne biegły przede wszystkim w tym kierunku. Kolektory ściekowe pod torami linii średnicowej poprowadzono rurami mniejszej średnicy, co przy ich całkowitym zalaniu rozdzieliło sieć kanalizacyjną Warszawy na dwie części. Znacząco utrudniło to ich wykorzystanie dla celów powstańczych w sierpniu i wrześniu 1944 r.

Warszawskie kanały, których datowanie przypada na początek budowy sieci, mają owalny kształt ze sklepieniem eliptycznym. Dno kanału wykonywano z piaskowca, ściany i sklepienie z cegieł na zaprawie cementowej. W czasie I...