Biologiczne oczyszczanie ścieków polega na utlenianiu oraz mineralizacji związków organicznych przy udziale mikro- i makroorganizmów. Organizmy te zużywają związki organiczne jako pokarm i podstawę przemiany materii. Zasada oczyszczania jest taka sama jak w przypadku naturalnego samooczyszczania się zbiorników wodnych. Różnica polega na stworzeniu optymalnych warunków, które zwiększają szybkość i skuteczność procesu.
W sprawnie działającej oczyszczalni biologicznej osad czynny stanowi swoisty ekosystem funkcjonujący w dość szerokim zakresie zanieczyszczeń. Ścieki dopływające do oczyszczalni stanowią najczęściej mieszaninę ścieków komunalnych oraz przemysłowych. Mogą zawierać praktycznie wszystkie substancje wytworzone przez człowieka, począwszy od prostych związków nieorganicznych, a na skomplikowanych środkach ochrony roślin i lekach kończąc. Do oceny ścieków rutynowo używane są parametry sumaryczne, takie jak zawiesina, ogólny węgiel organiczny, utlenialność, azot i fosfor ogólny. Wskaźniki te umożliwiają monitorowanie procesu oczyszczania, ale nie dostarczają informacji na temat aktywności biologicznej, czyli toksyczności ścieków. A przecież wystarczy niewielkie zaburzenie homeostazy – parametrów fizykochemicznych wody lub pojawienie się substancji toksycznej, aby zapoczątkować rozprzęgnięcie metabolizmu komórkowego prowadzące do zmian ekosystemu: zachwiania równowagi międzygatunkowej i eliminacji wrażliwych gatunków. Następstwem tych zmian może być zab...