Miejsce branży recyklingu w gospodarce

Warunkiem koniecznym odzyskiwania oraz przetwarzania surowców wtórnych jest mocna branża recyklingowa. Pojazdy samochodowe są tymi produktami, które, w porównaniu z innymi dobrami, najczęściej trafiają do recyklingu.

Informacje z rynku amerykańskiego są potwierdzeniem możliwości branży recyklingu pojazdów samochodowych. W Stanach Zjednoczonych branża zatrudnia ok. 100 000 ludzi i zarabia 25 mld dol. rocznie. W tym kraju istnieje ok. 7000 zakładów recyklingu pojazdów samochodowych. Każdego roku w USA oraz Kanadzie sektor recyklingu zapewnia wystarczającą ilość stali do produkcji 13 mln nowych pojazdów. W Stanach Zjednoczonych prawie 12 mln aut jest poddawanych recyklingowi, a w Europie niemal 8 mln. Każdego roku na świecie ok. 27 mln samochodów, które osiągnęły kres cyklu życia jest poddawanych recyklingowi. Dzięki temu w Ameryce Północnej dostarcza się ok. 40% metali kolorowych dla przemysłu przetwórstwa złomu. Można stwierdzić, że 86% firm zajmujących się recyklingiem aut w USA świadczy pełne usługi oraz zatrudnia średnio do 10 osób. Obecnie przemysł recyklingu jest 16 branżą pod względem uzyskiwanych dochodów w gospodarce Stanów Zjednoczonych.

W latach 2010-2012 do Polski sprowadzono ponad 2 mln używanych samochodów osobowych, często wyeksploatowanych, mających ponad 10 lat. Szacuje się, że w skali Unii Europejskiej liczba pojazdów wycofanych z eksploatacji waha się pomiędzy 14 a 18 mln rocznie. Bez większego ryzyka można stwierdzić, że liczba ta będzie się zwiększać. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez OECD, ilość samochodów w latach 1997-2020 wzrośnie o ok. 20%. Samochód zawiera duże ilości różnorodnych materiałów, a od ich składu i udziału w masie pojazdów złomowanych zależą przebieg recyklingu oraz jego koszty, a co za tym idzie ? rentowność oraz konsekwencje dla środowiska.

Możemy zaobserwować stały wzrost ilości stacji demontażu pojazdów samochodowych. Według stanu z 30 czerwca 2010 r., w kraju funkcjonowało 689 stacji demontażu pojazdów oraz 117 punktów zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji. Natomiast w grudniu 2012 r. w Polsce istniały już 792 stacje demontażu, posiadające pozwolenie zintegrowane lub inne decyzje w zakresie gospodarki odpadami, wymagane w związku z prowadzeniem stacji demontażu (tzw. oficjalne stacje demontażu). Ponadto odnotowano funkcjonowanie 126 punktów zbierania pojazdów, mających zezwolenie na prowadzenie takiej działalności. W związku z nowelizacją ustawy o recyklingu pojazdów może się zmienić ilość stacji demontażu pojazdów samochodowych. Wprowadzane zmiany są w stanie znacząco wpłynąć na rynek recyklingu pojazdów samochodowych. Wielkość i ilość podmiotów zajmujących się bezpośrednio demontażem aut jest bardzo ważnym ogniwem zagospodarowania odpadów szczególnie niebezpiecznych, zarówno w kontekście ekonomiczno-finansowym, jak i ekologicznym. Proces wymaga stałego monitoringu oraz odpowiednich działań, pozytywnie wpływających na funkcjonowanie branży recyklingowej.

Ryszard Gola-Sienkiewicz, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Głogowie.