Przy wyborze programu komputerowego do projektowania zieleni należy wziąć pod uwagę wiele kryteriów. Szczególnie ważne są mobilność, ilość przydatnych opcji oraz wymogi użytkownika.
Na rynku dostępny jest cały szereg narzędzi przydatnych w pracy architekta krajobrazu. Korzystanie z programów komputerowych może w znacznym stopniu usprawnić działania projektowe.

W wersji podstawowej
Dysponując niewielkimi funduszami, warto uwzględnić program Autodesk AutoCAD LT. Umożliwia on wykonanie projektu z podkładem geodezyjnym, mapą satelitarną, a także z wykorzystaniem plików PDF. Wersja LT pozwala wstawiać gotowe obiekty 2D i 3D, co pozwala na szybkie projektowanie parków, placów zabaw oraz skwerów. Format DWG daje możliwość jednoczesnej i bezkolizyjnej pracy wielu branżystów, np. architekta krajobrazu, projektanta dróg i telekomunikacji.
Inwestorzy oraz samorządowcy najczęściej wymagają projektu zgodnego z formatem DWG. Można go przeglądać, wymiarować i drukować, używając bezpłatnego narzędzia firmy Autodesk DWG TrueView. Niewątpliwą zaletą jest możliwość korzystania z mobilnej technologii AutoCAD WS (przy użyciu iPhone’a/iPada oraz systemu Android), dzięki której dochodzi do synchronizacji projektów zapisywanych na serwerach Autodesk. Można zatem wyobrazić sobie, że architekt, który pracuje w terenie, korzystając z mobilnego urządzenia, skorygował koncept, używając prostych narzędzi, takich jak: przesuń, obróć, skaluj, a następnie jednym kliknięciem zsynchronizował dane na serwerze, z których po chwili mogą już korzystać pracownicy w biurze.

Większe spektrum działań
AutoCAD LT został stworzony do wykonywania projektów 2D. Doświadczony architekt krajobrazu, który wstawia symbol drzewa, widzi roślinę teraz, za pięć i pięćdziesiąt lat. Odbiorca projektu niekoniecznie może sobie to wyobrazić. Dopiero pełna wersja programu Autodesk AutoCAD, który (poza wszystkim, co oferuje wersja LT) daje możliwość fotorealistycznej prezentacji konceptu. Korzystając z gotowych bibliotek producentów, można zaprojektować trawniki, chodniki, wstawić drzewa, ławki, latarnie w parku, a następnie zobaczyć oświetlony projekt o dowolnej porze dnia i nocy. Przy aranżowaniu placów zabaw istnieje możliwość obserwacji padających cieni z uwzględnieniem pory roku i godziny.
Pełna wersja programu umożliwia także bardzo łatwe wyodrębnienie z konceptu informacji o każdym zaprojektowanym elemencie – począwszy od pojedynczej linii, która skojarzana z warstwą, rodzajem linii lub inną cechą, określa jej funkcję, aż po zawansowane bloki, do których bez ograniczeń można przypisywać informacje, takie jak: cena, wysokość, kolor itp. Tego typu zestawienia można otrzymać w wyniku kilku kliknięć, niezależnie od wielkości projektu, zarówno w formie tabeli, jak i zewnętrznego pliku do wykorzystania w arkuszu kalkulacyjnym lub bazie danych. Wybierając program AutoCAD lub AutoCAD LT użytkownik może robić w zasadzie wszystko, jednakże wymaga to jego nakładu pracy, czasu i doświadczenia.

Podejście kompleksowe
Nawet 80% czasu można zaoszczędzić, decydując się na oprogramowanie specjalistyczne. Dokonać tego można w trzech krokach, rozkładając koszty na zakup programu AutoCAD LT, następnie jego upgrade do pełnej wersji, a na koniec dokupienie nakładki DATAflor CAD V6. Proces ten można uprościć, kupując kompletne rozwiązanie DATAflor landXpert. Pierwsze rozwiązanie, choć droższe, jest korzystne, gdy projektowanie zieleni stanowi jeden z działów firmy. Zakup DATAflor landXpert zapewnia dostęp do kompleksowego rozwiązania, ułatwiającego wykonanie projektu w cenie Autocada. Osoby znające produkty firmy Autodesk miło zaskoczy znany interfejs graficzny, ponieważ program korzysta z technologii AutoCAD MAP 3D. Dzięki niej można poprawić jakość map. Bardzo istotne jest to, że landXpert jest w pełni kompatybilny ze wszystkimi programami CAD. Ponadto wspiera formaty DWG i DXF programu AutoCAD, importuje i eksportuje wszystkie formaty CAD i GIS. Zyskuje w Europie olbrzymią popularność – wg dystrybutora ok. 50% niemieckich architektów zieleni wybrało właśnie ten program. W narzędziu komputerowym skatalogowano ponad 7 tys. roślin opatrzonych fotografiami, cenami, opisami i symbolami. Tworząc projekt, można korzystać z trzech wariantów oznakowywania roślin, co może być przydatne w przypadku mniej wydajnych komputerów.
Począwszy od wersji 12, landXpert zintegrował wiele narzędzi, takich jak: Photoshop, SketchUp, Google Earth, Google Street View. W momencie pisania tego artykułu, wersja 13 nie została jeszcze wydana. Wiadomo już, że producent DATAflor AG wprowadził wiele nowości i udoskonaleń. Manager oświetlenia pozwoli np. na planowanie iluminacji terenu przez wstawienie sparametryzowanych świateł punktowych, rozproszonych itp. Całkowicie nowatorską funkcją w tego typu programach będzie możliwość dodawania kolorowych linii. W istocie chodzi o gradient wypełnienia dostosowany do kształtu obiektu. Opcja ta z pewnością pozytywnie wpłynie na estetykę projektu. Pozwalając na ergonomiczną pracę, wzbogacono i ulepszono także funkcję modelowania terenu. Standardowo element ten jest importowany z pliku tekstowego. W najnowszej wersji programu po utworzeniu powierzchni będzie można go modelować, tworzyć profile, wyznaczać warstwice i objętość robót ziemnych. Dostępne są także dodatkowe moduły do dokumentacji, nawadniania i modelowania terenu.

Są też alternatywy
Na uwagę zasługuje także program LANDCADD, składający się z 11 modułów, a stworzony przez Eagle Point Software Corporation do projektowania terenów zieleni wraz z otaczającą je infrastrukturą. Do pracy programu wymagany jest program AutoCAD lub AutoCAD Civil 3D. Z myślą o aranżacji roślinności polecane są moduły Landscape Design (projektowanie zieleni) oraz Plant Database (baza informacji o roślinach). W przypadku projektowania nawadniania dostępny jest moduł Irrigation Design. Dla dużych obiektów komercyjnych i pól golfowych polecany jest natomiast Advanced Irrigation Design.
Na rynku istnieją również programy, które sprawdzą się głównie przy projektowaniu zieleńców. Wśród nich Wirtualny Ogród PRO Gardenphilia DESIGNER. To ciekawy, a zarazem prosty w obsłudze polski program, opracowywany przez naszych architektów krajobrazu. Zawiera on bazę ok. 6 tys. roślin oraz wyszukiwarkę z możliwością ograniczenia wyników trafień dla roślin spełniających kryteria wysokości, pH, wilgotności i nasłonecznienia. Projekt tworzy się w rzucie z góry, obserwując jednocześnie wizualizację 3D z możliwością manipulowania widokiem i symulacją wzrostu roślin w czasie. Podłoże tworzy się, korzystając z prostych narzędzi: prostokąta, elipsy, rysunku odręcznego i wieloboku, określając kolor wypełnienia lub tekstury tworzonego obiektu. Można także rysować bryły o konkretnej wysokości. Unikalną cechą programu jest ręcznie malowana biblioteka symboli roślin. Program automatycznie generuje zestawienie roślinności i podłoża z możliwością edycji pozycji, cen i uwag. Do tego narzędzia można importować tła i podłoża plików graficznych, niestety nie dotyczy to obiektów CAD. Przed zakupem warto zapoznać się z wersją demonstracyjną programu i jego instrukcją obsługi. Narzędzie to ma umiarkowaną cenę, a ponadto program i bazę danych można aktualizować przez Internet.
Znacznie większe możliwości i lepsze efekty uzyskać można w programie PRO Landscape (niestety, nie przewidziano polskiej wersji językowej). Porównując go z Wirtualnym Ogrodem PRO, zaletą jest kompatybilność z programem AutoCAD. Umożliwia to zarówno eksport, jak i import elementów potrzebnych do aranżacji, projektowanie automatycznego nawadniania oraz efektowne wizualizacje z możliwością oświetlenia projektu. W koncepcie warto wykorzystać wykonane w terenie zdjęcia, które można tutaj edytować. Projektowanie ułatwią trzy moduły. Image edytor – do wizualizacji z wykorzystaniem zdjęć, oczek wodnych, ciekawego oświetlenia oraz biblioteki ponad 10 tys. roślin przypisanych do stref klimatycznych. Planner – do precyzyjnego projektowania nasadzeń w 2D, zliczania powierzchni, tworzenia opisu i legendy (po wykonaniu projektu automatycznie można go obejrzeć w 3D). Ostatni moduł – Proposal – służy do wygenerowania oferty, zestawienia listy materiałów i cen, a także informacji o roślinach. Propozycje można przedstawiać na bazie ponad 50 gotowych szablonów. Istnieje także możliwość wyeksportowania ich do edytora tekstu lub arkusza kalkulacyjnego.
W tej kategorii można zapoznać się z programem LANDWorksCAD PRO, który także zapisuje i odczytuje pliki DWG z programu AutoCAD. Funkcjonalnością można go porównać do programu PRO Landscape.
Warto także wspomnieć o kilku mniejszych programach, takich jak: Virual Garden, Garden Composer, Garden Puzzle czy Wymarzony ogród. Każdy z nich daje możliwość wykonania prostej wizualizacji z wykorzystaniem dużych baz danych roślin, elementów małej architektury, a nawet animatora wzrostu roślin i możliwości obejrzenia ogrodu w różnych porach roku. Nie ma tu jednak mowy o pracy z podkładem geodezyjnym, wstawianiu obiektów CAD bądź profesjonalnym projekcie nawadniania. Są to jednak programy darmowe lub bardzo tanie, a zatem nie można wymagać zbyt wiele.

Decyzja należy do ciebie
Przy wyborze programu do projektowania krajobrazu należy więc zwrócić uwagę na: bibliotekę roślin i obiektów 3D (z możliwością jej rozbudowy i edycji), import dowolnych obiektów w formacie DWG (np. ławek, latarni, elementów placów zabaw), projekt w wersji 2D, jakość wizualizacji 3D oraz możliwość współpracy z dokumentacją zdjęciową. Zawsze jednak warto zapoznać się z wersją demonstracyjną i wybrać program najlepiej dopasowany do potrzeb.

mgr inż. Marcin Gołębiewski