Nowe płatności do roślin uprawianych na cele energetyczne
Od 2007 r. rolnicy uprawiający rośliny na cele energetyczne mogą otrzymywać dopłaty do powierzchni zajętej pod te uprawy – pod warunkiem spełnienia określonych warunków programu.
Taka możliwość powstała wskutek zmiany przepisów Rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 z 29 września 2003 r. Rozporządzenie Rady nr 2012/2006, które zmieniło te przepisy, zostało opublikowane 29 grudnia 2006 r.
Rolnikom, którzy prowadzą uprawę roślin energetycznych, przysługuje płatność w wysokości 45 euro/ha.
Wprowadzone 30 czerwca 2003 r. przepisy umożliwiają stosowanie płatności obszarowej (SAPS) do działek rolnych, na których prowadzona jest uprawa zagajników drzew leśnych o krótkiej rotacji (np. wierzba, topola, robinia akacjowa), utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej, do których stosuje się pomoc do powierzchni upraw roślin energetycznych. Dotychczas uprawa tych roślin (grunty leśne) nie była objęta płatnościami bezpośrednimi.
Oznacza to, że od 2007 r. rolnik uprawiający rośliny przeznaczone na produkty energetyczne może otrzymać następujące płatności zależnie od rodzaju roślin :
• jednolitą płatność obszarową do gruntów rolnych oraz stawkę 45 euro/ha (np. do wierzby, topoli, miskanta, ziemniaków, buraków cukrowych),
• jednolitą płatność obszarową, krajową płatność uzupełniającą oraz 45 euro/ha (np. zboża, rzepak),
• płatność z tytułu roślin energetycznych w wysokości 45 euro, jeżeli uprawa jest prowadzona na gruntach niekwalifikujących się do płatności bezpośrednich, które nie spełniają warunku dobrej kultury rolnej zgodnie z wymaganiami środowiska.
Warunki przyznawania płatności
Zgodnie z odpowiednimi przepisami (rozporządzenie Komisji 1973/2004) pomoc przysługuje rolnikowi, który uprawia rośliny energetyczne i dostarczy je (na podstawie zawartej umowy) do przetworzenia na produkty energetyczne. Umowy dostarczenia mogą być zawierane z zatwierdzonymi podmiotami, które dokonują jedynie skupu tych surowców lub z podmiotami, które dokonują pierwszego przetwarzania surowców na produkty energetyczne. Rolnicy dostarczają podpisane umowy do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w terminie do 15 maja danego roku.
Pomocą tą objęte są wszystkie rośliny określone w umowie i przetworzone na jeden z produktów energetycznych.
W myśl przepisów wspólnotowych produktami energetycznymi są biopaliwa i biokomponenty oraz energia cieplna i termalna uzyskiwana z biomasy.
W ramach tego systemu pomocy produkty energetyczne mogą być wytwarzane maksymalnie przez trzecią jednostkę przetwórczą.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji nr 1973/2004 podmioty skupujące lub pierwsze jednostki przetwórcze, które uczestniczą w systemie pomocy, są zobowiązane wpłacać zabezpieczenia (60 euro/ha). W styczniu 2007 r. Komitet Zarządzający KE ds. płatności bezpośrednich przyjął zmiany do rozporządzenia nr 1973/2004, zgodnie z którymi państwo członkowskie może zamiast systemu zabezpieczeń wdrożyć system zatwierdzania podmiotów skupujących i pierwszych jednostek przetwórczych. Funkcję zatwierdzania podmiotów skupujących i przetwórczych pełnić będzie Agencja Rynku Rolnego (ARR).
Przetwarzanie surowców na własne potrzeby
Płatności do roślin energetycznych przysługują rolnikom, którzy uprawiają rośliny energetyczne i wykorzystują je do celów energetycznych w gospodarstwie (ten system pozostawiono do decyzji państwa członkowskiego).
Zgodnie z przyjętymi w styczniu 2007 r. zmianami do rozporządzenia Komisji nr 1973/2004 rolnicy, którzy wykorzystują rośliny energetyczne do celów energetycznych w gospodarstwie nie muszą wpłacać zabezpieczenia, ani nie podlegają systemowi zatwierdzania.
Według obowiązujących przepisów wspólnotowych w przypadku przetwarzania roślin energetycznych w gospodarstwie pomocą mogą być objęte następujące rośliny (jeżeli zostały zebrane i wykorzystane jako paliwo do ogrzewania gospodarstw rolnych lub w celu wytworzenia energii bądź biopaliwa w gospodarstwie): pochodzące z zagajników drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba, topola, robinia akacjowa), a także wszystkie zboża oraz nasiona roślin oleistych.
Ponadto mogą to być również inne rośliny jednoroczne i wieloletnie uprawiane na gruntach rolnych, jeżeli zostaną przetworzone w gospodarstwie na biogaz.
Pomoc finansowa może zostać przyznana rolnikowi, który dostarczy do podmiotu skupującego albo do pierwszej jednostki przetwórczej lub przetworzy w gospodarstwie na produkty energetyczne, rośliny energetyczne w ilości równej co najmniej ustalonym plonom reprezentatywnym, które państwo członkowskie określiło dla poszczególnych roślin.
W celu umożliwienia rolnikom ubiegania się, w 2007 r. o dofinansowanie do roślin energetycznych konieczne jest określenie w prawie krajowym zadań i właściwości organów oraz zasad przyznawania tych płatności.
W programie wsparcia roślin energetycznych uczestniczyć będzie jako właściwa instytucja do przyznawania płatności do upraw roślin energetycznych oraz przeprowadzania kontroli działek rolnych zgłoszonych do uzyskania pomocy. Ponadto ARiMR będzie przyjmować od wnioskodawców informacje, deklaracje i powiadomienia, których wymagają przepisy wspólnotowe. Natomiast ARR będzie zatwierdzać podmioty skupujące i pierwsze jednostki przetwórcze oraz przeprowadzać kontrolę w zakresie warunków zatwierdzenia i kontroli skupu lub kontroli przetwarzania roślin energetycznych na produkty energetyczne. Prezes ARR do 15 grudnia każdego roku ogłasza „Wykaz zatwierdzonych podmiotów”.
W 2007 r. w przepisach wykonawczych (rozporządzenia MRiRW) określone zostaną zasady i tryb zatwierdzania podmiotów skupujących oraz pierwszych jednostek przetwórczych. Zatwierdzenie podmiotu następuje w drodze decyzji administracyjnej po złożeniu przez podmiot wniosku do dyrektora oddziału terenowego ARR.
Dla rolników przetwarzających surowce w gospodarstwach określone zostaną warunki ważenia zebranych w gospodarstwie surowców przeznaczonych na własne cele energetyczne rolnika. Proponuje się, aby ważenia tego dokonywał wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Pobiera się za to opłaty, których wysokość zostanie określona w akcie wykonawczym do ustawy. Wymóg ważenia tych surowców wynika z przepisów art. 25 rozporządzenia Komisji nr 1973/2004.
W rozporządzeniach zostaną określone wymagania dla rolników wykorzystujących rośliny energetyczne w gospodarstwie, podmiotów skupujących oraz pierwszych jednostek przetwórczych – w szczególności dotyczące prowadzenia rejestrów, przekazywania informacji o ilościach dostarczonych surowców, powiadomień o zmianach umów lub deklaracji o wykorzystaniu roślin energetycznych w gospodarstwie.
Wprowadzone poprawki do projektu ustawy o płatnościach bezpośrednich uchylają w Ustawie z 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu ARiMR (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 264, z późn. zm.) przepisy, na podstawie których do 2006 r. była przyznawana pomoc krajowa do uprawy roślin energetycznych.
Należy również mieć na uwadze fakt, że zmiany wprowadzone do Rozporządzenia Komisji (WE) 1973/2004 r. mają charakter tymczasowy, gdyż od 2008 r. wchodzą przepisy unijne, które upraszczają niektóre procedury stosowane w zakresie płatności do roślin energetycznych.
Wśród ważniejszych zmian dla rolników należy wymienić zniesienie procedury ważenia surowców przetwarzanych w gospodarstwach rolnych.
dr Zofia Krzyżanowska
radca generalny MRiRW
Taka możliwość powstała wskutek zmiany przepisów Rozporządzenia Rady (WE) nr 1782/2003 z 29 września 2003 r. Rozporządzenie Rady nr 2012/2006, które zmieniło te przepisy, zostało opublikowane 29 grudnia 2006 r.
Rolnikom, którzy prowadzą uprawę roślin energetycznych, przysługuje płatność w wysokości 45 euro/ha.
Wprowadzone 30 czerwca 2003 r. przepisy umożliwiają stosowanie płatności obszarowej (SAPS) do działek rolnych, na których prowadzona jest uprawa zagajników drzew leśnych o krótkiej rotacji (np. wierzba, topola, robinia akacjowa), utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej, do których stosuje się pomoc do powierzchni upraw roślin energetycznych. Dotychczas uprawa tych roślin (grunty leśne) nie była objęta płatnościami bezpośrednimi.
Oznacza to, że od 2007 r. rolnik uprawiający rośliny przeznaczone na produkty energetyczne może otrzymać następujące płatności zależnie od rodzaju roślin :
• jednolitą płatność obszarową do gruntów rolnych oraz stawkę 45 euro/ha (np. do wierzby, topoli, miskanta, ziemniaków, buraków cukrowych),
• jednolitą płatność obszarową, krajową płatność uzupełniającą oraz 45 euro/ha (np. zboża, rzepak),
• płatność z tytułu roślin energetycznych w wysokości 45 euro, jeżeli uprawa jest prowadzona na gruntach niekwalifikujących się do płatności bezpośrednich, które nie spełniają warunku dobrej kultury rolnej zgodnie z wymaganiami środowiska.
Warunki przyznawania płatności
Zgodnie z odpowiednimi przepisami (rozporządzenie Komisji 1973/2004) pomoc przysługuje rolnikowi, który uprawia rośliny energetyczne i dostarczy je (na podstawie zawartej umowy) do przetworzenia na produkty energetyczne. Umowy dostarczenia mogą być zawierane z zatwierdzonymi podmiotami, które dokonują jedynie skupu tych surowców lub z podmiotami, które dokonują pierwszego przetwarzania surowców na produkty energetyczne. Rolnicy dostarczają podpisane umowy do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w terminie do 15 maja danego roku.
Pomocą tą objęte są wszystkie rośliny określone w umowie i przetworzone na jeden z produktów energetycznych.
W myśl przepisów wspólnotowych produktami energetycznymi są biopaliwa i biokomponenty oraz energia cieplna i termalna uzyskiwana z biomasy.
W ramach tego systemu pomocy produkty energetyczne mogą być wytwarzane maksymalnie przez trzecią jednostkę przetwórczą.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji nr 1973/2004 podmioty skupujące lub pierwsze jednostki przetwórcze, które uczestniczą w systemie pomocy, są zobowiązane wpłacać zabezpieczenia (60 euro/ha). W styczniu 2007 r. Komitet Zarządzający KE ds. płatności bezpośrednich przyjął zmiany do rozporządzenia nr 1973/2004, zgodnie z którymi państwo członkowskie może zamiast systemu zabezpieczeń wdrożyć system zatwierdzania podmiotów skupujących i pierwszych jednostek przetwórczych. Funkcję zatwierdzania podmiotów skupujących i przetwórczych pełnić będzie Agencja Rynku Rolnego (ARR).
Przetwarzanie surowców na własne potrzeby
Płatności do roślin energetycznych przysługują rolnikom, którzy uprawiają rośliny energetyczne i wykorzystują je do celów energetycznych w gospodarstwie (ten system pozostawiono do decyzji państwa członkowskiego).
Zgodnie z przyjętymi w styczniu 2007 r. zmianami do rozporządzenia Komisji nr 1973/2004 rolnicy, którzy wykorzystują rośliny energetyczne do celów energetycznych w gospodarstwie nie muszą wpłacać zabezpieczenia, ani nie podlegają systemowi zatwierdzania.
Według obowiązujących przepisów wspólnotowych w przypadku przetwarzania roślin energetycznych w gospodarstwie pomocą mogą być objęte następujące rośliny (jeżeli zostały zebrane i wykorzystane jako paliwo do ogrzewania gospodarstw rolnych lub w celu wytworzenia energii bądź biopaliwa w gospodarstwie): pochodzące z zagajników drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba, topola, robinia akacjowa), a także wszystkie zboża oraz nasiona roślin oleistych.
Ponadto mogą to być również inne rośliny jednoroczne i wieloletnie uprawiane na gruntach rolnych, jeżeli zostaną przetworzone w gospodarstwie na biogaz.
Pomoc finansowa może zostać przyznana rolnikowi, który dostarczy do podmiotu skupującego albo do pierwszej jednostki przetwórczej lub przetworzy w gospodarstwie na produkty energetyczne, rośliny energetyczne w ilości równej co najmniej ustalonym plonom reprezentatywnym, które państwo członkowskie określiło dla poszczególnych roślin.
W celu umożliwienia rolnikom ubiegania się, w 2007 r. o dofinansowanie do roślin energetycznych konieczne jest określenie w prawie krajowym zadań i właściwości organów oraz zasad przyznawania tych płatności.
W programie wsparcia roślin energetycznych uczestniczyć będzie jako właściwa instytucja do przyznawania płatności do upraw roślin energetycznych oraz przeprowadzania kontroli działek rolnych zgłoszonych do uzyskania pomocy. Ponadto ARiMR będzie przyjmować od wnioskodawców informacje, deklaracje i powiadomienia, których wymagają przepisy wspólnotowe. Natomiast ARR będzie zatwierdzać podmioty skupujące i pierwsze jednostki przetwórcze oraz przeprowadzać kontrolę w zakresie warunków zatwierdzenia i kontroli skupu lub kontroli przetwarzania roślin energetycznych na produkty energetyczne. Prezes ARR do 15 grudnia każdego roku ogłasza „Wykaz zatwierdzonych podmiotów”.
W 2007 r. w przepisach wykonawczych (rozporządzenia MRiRW) określone zostaną zasady i tryb zatwierdzania podmiotów skupujących oraz pierwszych jednostek przetwórczych. Zatwierdzenie podmiotu następuje w drodze decyzji administracyjnej po złożeniu przez podmiot wniosku do dyrektora oddziału terenowego ARR.
Dla rolników przetwarzających surowce w gospodarstwach określone zostaną warunki ważenia zebranych w gospodarstwie surowców przeznaczonych na własne cele energetyczne rolnika. Proponuje się, aby ważenia tego dokonywał wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Pobiera się za to opłaty, których wysokość zostanie określona w akcie wykonawczym do ustawy. Wymóg ważenia tych surowców wynika z przepisów art. 25 rozporządzenia Komisji nr 1973/2004.
W rozporządzeniach zostaną określone wymagania dla rolników wykorzystujących rośliny energetyczne w gospodarstwie, podmiotów skupujących oraz pierwszych jednostek przetwórczych – w szczególności dotyczące prowadzenia rejestrów, przekazywania informacji o ilościach dostarczonych surowców, powiadomień o zmianach umów lub deklaracji o wykorzystaniu roślin energetycznych w gospodarstwie.
Wprowadzone poprawki do projektu ustawy o płatnościach bezpośrednich uchylają w Ustawie z 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu ARiMR (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 264, z późn. zm.) przepisy, na podstawie których do 2006 r. była przyznawana pomoc krajowa do uprawy roślin energetycznych.
Należy również mieć na uwadze fakt, że zmiany wprowadzone do Rozporządzenia Komisji (WE) 1973/2004 r. mają charakter tymczasowy, gdyż od 2008 r. wchodzą przepisy unijne, które upraszczają niektóre procedury stosowane w zakresie płatności do roślin energetycznych.
Wśród ważniejszych zmian dla rolników należy wymienić zniesienie procedury ważenia surowców przetwarzanych w gospodarstwach rolnych.
dr Zofia Krzyżanowska
radca generalny MRiRW
