Zbigniew Kamieński
zastępca dyrektora
Departament Bezpieczeństwa Energetycznego,
Ministerstwo Gospodarki


Ministerstwo Gospodarki rozpatruje rozwój wykorzystania odnawianych źródeł energii w trzech głównych obszarach, tj. energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, ciepła z OZE i biokomponentów stosowanych w paliwach i biopaliwach ciekłych.

To właśnie działania w tych trzech obszarach powinny zapewnić uzyskanie w 2010 r. 7,5-procentowego udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w bilansie energii pierwotnej, określonego w Polityce energetycznej Polski do 2025 r.
W przypadku biokomponentów i biopaliw w ostatnich miesiącach nastąpił szereg ważnych przesądzeń, szczególnie w zakresie regulacji prawnych. I tak obecnie nie ma żadnych przeszkód w stosowaniu do 5% dodatku bioetanolu do benzyn silnikowych zużywanych w pojazdach oraz do 5% dodatku estrów metylowych kwasów tłuszczowych do oleju napędowego stosowanego w pojazdach, ciągnikach rolniczych i maszynach nieporuszających się po drogach. Możliwość komponowania oleju napędowego z dodatkiem do 5% estrów metylowych jest wynikiem wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 19 października 2005 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biokomponentów oraz metod badań jakości biokomponentów. Została ona potwierdzona w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z tego samego dnia w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych, które weszło w życie 1 grudnia br.
Oczywiście, bardzo oczekiwanymi regulacjami są te, które będą określać wymogi jakościowe dla biopaliw ciekłych, tj. paliw zawierających powyżej 5% biokomponentów. Ustalenie takich wymogów wynika z delegacji zawartej w art. 4 ust. 3 ustawy z 23 stycznia 2004 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych i ciąży na ministrze właściwym ds. gospodarki.

Stan wiedzy technicznej
Przepis ten mówi, że podstawą wydania stosownego rozporządzenia w tym zakresie jest stan wiedzy technicznej, wynikający z badań biopaliw ciekłych, a także z doświadczeń w stosowaniu tych paliw. W świetle zgodnej opinii laboratoriów i instytutów badawczych zajmujących się wymaganiami w zakresie jakości paliw i biopaliw, okoliczność taka po raz pierwszy zaistniała w związku z zakończeniem programu pilotażowego, prowadzonego przez PKN ORLEN oraz Centralne Laboratorium Naftowe. Program ten polegał na wykorzystywaniu w transporcie biopaliwa stanowiącego mieszaninę oleju napędowego z 20-procentowym dodatkiem estrów metylowych i przygotowaniu przez Centralne Laboratorium Naftowe projektu normy zakładowej określającej wymagania dla ww. biopaliwa. Niezwłocznie po tym fakcie w Ministerstwie Gospodarki przygotowany został projekt wspomnianego rozporządzenia w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych, określający wymagania dla dwóch rodzajów biopaliw. Po pierwsze, dla estrów stanowiących samoistne paliwo, tj. estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych otrzymywanych w procesie przetwarzania rzepaku i spełniających wymagania normy EN 14214:2003, oraz – po drugie – oleju napędowego zawierającego 20% tychże estrów. Biopaliwa te stosowane są w pojazdach, ciągnikach rolniczych, a także maszynach nieporuszających się po drogach, wyposażonych w silniki z zapłonem samoczynnym, przystosowane do ich spalania.
Projekt ten, po zakończeniu roboczych konsultacji z przedstawicielami laboratoriów, instytutów i innych instytucji zainteresowanych problematyką jakości biopaliw, 28 listopada br. został skierowany do uzgodnień międzyresortowych. Jestem przekonany, że odbyte wcześniej konsultacje pozwoliły na wyjaśnienie wszystkich kluczowych spraw i wypracowanie odpowiednio zmodyfikowanego projektu rozporządzenia, który na tym etapie, bez większych problemów i w krótkim czasie, powinien zostać uzgodniony.

Zastrzeżenia producentów
Chciałbym jednak nadmienić, że do projektu tego cały czas mają zastrzeżenia producenci samochodów, którzy stoją na stanowisku, że silniki ich samochodów nie są przystosowane do spalania biopaliw. Wątpliwości dotyczą przede wszystkim oleju napędowego z 20-procentowym dodatkiem estrów metylowych. Producenci samochodów podkreślają, że jakościowe wymogi Unii Europejskiej ograniczają się do paliw z zawartością jedynie do 5% biokomponentów, a zatem nie ma uzasadnienia, aby „wychodzić przed orkiestrę”.
Odpowiadając na zastrzeżenia producentów samochodów, w projekcie rozporządzenia wprowadzono zapis, że biopaliwa te mogą być stosowane tylko w silnikach przystosowanych do spalania takiego paliwa. Ten dodatkowy zapis powinien spowodować, że przed wlaniem biopaliwa do baku użytkownik pojazdu upewni się, czy silnik jego pojazdu jest przystosowany do takiego paliwa. Liczę także, że producenci samochodów stopniowo będą przekonywali się do takiego paliwa. Sądzę nawet, że informacja o przystosowaniu nowego samochodu do spalania biopaliwa może stanowić istotny element kampanii marketingowej prowadzonej przez firmy samochodowe.

Trzebinia narusza prawo
Czuję się w obowiązku stwierdzić, że Rafineria Trzebinia, wprowadzając na rynek olej napędowy z 20-procentowym dodatkiem estrów metylowych, czyni to z naruszeniem prawa. Dopiero wydanie, a właściwie wejście w życie przedmiotowego rozporządzenia zmieni sytuację w tym zakresie (a przewiduję, że nastąpi to dopiero w kwietniu 2006 r.). Wynika to z faktu, że rozporządzenie w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych będzie przepisem technicznym, nie wynikającym bezpośrednio z aktów prawnych Wspólnoty Europejskiej, a zatem wymagać będzie notyfikacji w Komisji Europejskiej, co wiąże się z trzymiesięcznym okresem wstrzymania procedury legislacyjnej przed podpisaniem rozporządzenia.
Oprócz działań legislacyjnych, zmierzających do rozszerzenia oferty biopaliw dostępnych na rynku, z jednoczesnym zapewnieniem ich wysokich standardów jakościowych, planowane są działania, których celem będzie zastosowanie biopaliw w wybranych flotach pojazdów, np. w transporcie publicznym, rolnictwie, administracji i służbie zdrowia.
Dla właściwego rozwoju wykorzystania biopaliw niezbędne jest zapewnienie stabilnych, długookresowych warunków tego rozwoju, umożliwiającego osiągnięcie udziału biokomponentów w rynku paliw ciekłych w transporcie na poziomie 5,75% w 2010 r. Służyć temu będzie wieloletni program promocji biopaliw, którego przygotowanie przewiduje się na drugi kwartał 2006 r.

Tytuł i śródtytuły od redakcji