Głównym aktem prawnym wyznaczającym sposób zagospodarowania danego terenu i możliwość jego zabudowy jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który stanowi akt prawa miejscowego i jest uchwalany przez organy właściwej gminy. Obejmować może całość terenu gminy lub – i zazwyczaj tak jest – jedynie jej część. W danej gminie może być wiele planów miejscowych dla różnych terenów. 

Zdarzyć się może także, że żaden plan miejscowy nie zostanie uchwalony, ponieważ jego istnienie stanowi tylko opcję, nie obowiązek. Przy braku planu miejscowego realizacja inwestycji prywatnej odbyć się musi na podstawie decyzji o warunkach zabudowy, pełniącej podobną funkcję co ów plan. Objęcie danego terenu planem miejscowym wpływa na jego użyteczność i wartość, daje bowiem względną pewność co do zabudowy i zagospodarowania. Zmiana tych parametrów możliwa jest jedynie w kosztownej i czasochłonnej procedurze modyfikacji planu, uzależnionej od woli władz gminy.

Skutki uchwalenia planu 

Uchwalenie planu miejscowego (bądź zmiana już istniejącego) wywołać może różnorakie skutki – część z nich będzie korzystna dla właścicieli gruntów, część niekoniecznie. Jedną z możliwych opcji jest sytuacja, że w wyniku uchwalenia bądź zmiany planu nie jesteśmy w stanie dalej korzystać ...