Sensownie wykorzystać zmiany – z Ryszardem Kurpem, Starostą Wolsztyńskim, rozmawia Krzysztof Mączkowski
W momencie reaktywowania samorządu terytorialnego w 1990 r. Wolsztyn był gminą z brudnymi jeziorami, nieuregulowaną gospodarkę wodno-ściekową, brakiem rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami. Dziś gminy powiatu wolsztyńskiego są jedną z wielkopolskich perełek turystycznych. Jaką drogę Wolsztyn przebył w ciągu tych 10-ciu lat?
Droga była bardzo trudna i wyboista, bo i zaległości były nawet kilkudziesięcioletnie. Do początku lat 90-tych nie zajmowano się inwestycjami proekologicznymi z różnych względów, głównie dlatego, że samodzielność finansowa gmin była znikoma, a i świadomość proekologiczna niska. Rok 1990 przyniósł przełom, był to początek inwestycji mających wpływ na regulację gospodarki wodno-ściekowej i proekologicznych inwestycji w zakresie ogrzewnictwa i racjonalnej gospodarki odpadami. Te trzy obszary stały się naczelnymi zadaniami inwestycyjnymi władz miejskich pierwszej kadencji. Opracowano i konsekwentnie wdrażano programy uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej oraz gazyfikacji gminy. Poczynione w okresie 1990-1994 inwestycje w istotny sposób poprawiły kondycję Jeziora Wolsztyńskiego – systematycznie odcinano zrzuty ścieków do jeziora, podłączając miasto do kolektora ściekowego. Zlikwidowano wiele dymiących kominów, budując kilkadziesiąt kilometrów gazociągu nie tylko w mieście, ale i w miejscowościach bezpośrednio przylegających do miasta, takich jak Karpicko, Niałek Wielki, Komorowo. Lata te były również początkiem normowania gospodarki odpadami. Wybudowano pierwszą kwaterę miejsko-gminnego wysypiska w Powodowie. Od początku spełniało ono wszystkie normy nowoczesności, było komunalną wizytówką miasta. Wielu samorządowców podglądało jego zabezpieczenia (nowe na owe czasy geomembrany itp.).
Okres drugiej kadencji samorządu gminnego (1994-1998) to kontynuacja wyżej wymienionych zadań. W wyniku przyjęcia programu budowy kolektorów sanitarnych w całości zakończono kanalizację miasta, kontynuując inwestycje w miejscowościach sąsiednich. Do końca 1998 r. wykonano ponad 33 km sieci kanalizacyjnej. Obligowało to samorząd do rozpoczęcia prac związanych z modernizacją oczyszczalni ścieków tak miejskiej, jak i funkcjonującej w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej. Pozyskiwaliśmy na to środki pozabudżetowe. W zakresie gazyfikacji do końca roku 1998 wykonano ponad 95 km sieci gazowej. Oprócz miasta, dobrodziejstwa tego dostąpiły miejscowości: Nowa Dąbrowa, Kębłowo, Wroniawy, Stradyń, Widzim Stary, Powodowo.
W zakresie gospodarki odpadami największym sukcesem było wprowadzenie tzw. podatku śmieciowego. Podczas referendum gminnego ponad 86% mieszkańców poparło ideę wprowadzenia opłat za odbiór odpadów stałych jako tzw. podatek lokalny. W rezulacie trzeba było rozbudować wysypisko śmieci w Powodowie o nowa kwaterę, zakupiono kompaktor zagęszczający odpady do 50% objętości. W wyniku referendum podjęto działania, dzięki którym zniknęły tzw. dzikie wysypiska, rozrzucone po okolicznych lasach, przydrożnych rowach itd.
Rada i Zarząd trzeciej kadencji kontynuują zadania inwestycyjne z zakresu ekologii. Oprócz dalszej budowy sieci kanalizacyjnej i gazowniczej podjęto działania skierowane na modernizację oczyszczalni ścieków oraz wprowadzenie segregacji odpadów w całej gminie. Wstępnie podjęto również problem budowy zakładu utylizacji odpadów. W ten ostatni temat aktywnie włączył się reaktywowany w styczniu 1999 r. samorząd powiatowy.
Tak wygląda “droga Wolsztyna” ku poprawie ekologii. Udało się sensownie wykorzystać zmiany. Jest to zasługa wielu osób pracujących w kolejnych samorządach oraz firm wykonujących inwestycje służące wszystkim mieszkańcom, nie tylko miasta. Za tę pracę należą się słowa najwyższego uznania i szacunku.
Obecne najważniejsze problemy ekologiczne powiatu to…
To gospodarka odpadami. Gminy powiatu podpisały porozumienie o powołaniu Zespołu Międzygminnego “OBRA”, który obecnie jest na etapie rejestracji sądowej. Związek obejmuje wszystkie gminy powiatu. Z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa mamy teren umożliwiający lokalizację zakładu utylizacji. Drugim problemem jest modernizacja oczyszczalni ścieków w Wolsztynie, która ma odbierać coraz większe ilości ścieków. O środki na modernizację są czynione starania w Wojewódzkim oraz Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Największą bolączką wielu samorządów w realizacji jakichkolwiek inicjatyw proekologicznych, czy komunalnych jest brak pieniędzy. Jak powiat radzi sobie z tym problemem? Jakie źródła finansowania wykorzystujecie dla swoich inwestycji?
Rzeczywiście ograniczone środki hamują inicjatywy inwestycyjne. Ale nie rozkładamy bezradnie rąk, staramy się o środki zewnętrzne i muszę powiedzieć – są tego efekty. Przykładem może być choćby modernizacja kotłowni w ZSR w Powodowie, w Starostwie Powiatowym, w Domu Wczasów Dziecięcych we Wroniawach itd. Pozyskane środki to kwota około 1,2 mln zł. Również w 2001 r. przewidujemy dofinansowanie na inwestycje proekologiczne z zewnątrz.
Powiat wolsztyński posiada duży potencjał turystyczny i przywiązuje dużą wagę do promocji regionu. W Wolsztynie odbywają się wydarzenia znaczące nawet w skali województwa. Z jakich form promocji powiat korzysta najczęściej?
Na terenie powiatu jest 35 jezior, z których znakomita część daje podstawy do rozwoju turystyki. Większość z nich zlokalizowanych w Przemęckim Parku Krajobrazowym jest dobrze przygotowana do rozwoju turystyki kwalifikowanej, w zgodzie w wymogami środowiska. Właśnie tam jest znana na całą zachodnią Polskę “Wyspa Konwaliowa” na Jeziorze Radomierskim. W tej okolicy są tak znane miejscowości wypoczynkowe jak Wieleń, Olejnica czy Górsko, gdzie jest jedyna w Polsce Galeria Ptaków wykonanych przez rzeźbiarza Mariana Murka. Ten sam artysta-samouk tworzy dzieło swego życia – 36 monumentalnych tablic obrazujących nasza epopeję narodową “Pana Tadeusza”.
Oprócz Przemęckiego Parku Krajobrazowego możemy pokazać turystom inne atrakcje, jak “Rezerwat Czapli Siwej” na Jeziorze Chobienickim w gminie Siedlec, Rezerwat “Bagno Chorzemińskie” w okolicach Wolsztyna, “Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski” w samym Wolsztynie. Do piękniejszych zabytków naszego Powiatu należy zaliczyć także: Sanktuarium Maryjne w Wieleniu, słynny Kościół Pocysterski w Przemecie, Zespół Klasztorny Ojców Oblatów w Obrze, czy zabytkowy Kościół w Tuchorzy odbudowany w całości po tragicznym pożarze, a także Muzeum Marcina Rożka w Wolsztynie, którego rzeźba przedstawiająca Bolesława Chrobrego zdobi wejście do katedry gnieźnieńskiej.
Wielką atrakcją turystyczną jest także czynna parowozownia. Lokomotywy parowe obsługujące regularną linię kolejową na trasie Wolsztyn-Poznań, czy Wolsztyn-Zbąszynek są atrakcją na skalę europejską. Również pociągi wycieczkowe oraz udostępniana do zwiedzania parowozownia stanowią magnes dla turystów.
To historia i zabytki, dzień dzisiejszy to oferta hotelowo-gastronomiczna, jak również możliwość aktywnego wypoczynku w ośrodkach jeździeckich, to również Wolsztyński Klub Żeglarski mający swoją bazę nad Jeziorem Berzyńskim w Niałku Wielkim, to szlaki kajakowe w ciągu jezior wolsztyńsko-zbaszyńskich, jezior przemęckich, czy urocze miejsca wypoczynku w okolicach Grójca Małego i Dużego w gminie Siedlec.
Osobnym problemem jest wypromowanie tych walorów. Robimy wszystko co jest możliwe przy skromnych środkach finansowych. Nasze informatory o powiecie, gminach, ciekawych miejscach powiatu, gospodarstwach agroturystycznych itp. prezentujemy na wielu imprezach targowych. Promocja powiatu to także imprezy organizowane w powiecie. Zaliczyć można do nich festyn “Dzień Dobry Wielkopolsko”. Międzynarodowy Plener Malarski “Rudno 2000” i Dni Ziemi Wolsztyńskiej. Promocję prowadzimy zapraszając do Wolsztyna gości przybywających na konferencje – w najbliższym czasie organizujemy, we współpracy ze Stowarzyszeniem Gmin i Powiatów Wielkopolski, wielkopolskie seminarium poświęcone gospodarce odpadami, na które przybędzie ok. setka uczestników. To również świetna okazja do promocji ziemi wolsztyńskiej.
Są zadania, których jeden powiat sam nie udźwignie. W jakich obszarach powiat wolsztyński podjął współpracę ze swymi sąsiadami?
Temu celowi służą powołane w ostatnim okresie związki ponadgminne. Związek “OBRA” złożył propozycję współpracy sąsiednim gminom – Kargowa, Babimost i Rakoniewice.
Druga organizacja to Związek Gmin Nadobrzańskich skupiający ponad 40 gmin, w tym wszystkie z powiatu wolsztyńskiego. Zadaniem tego związku jest pozyskiwanie środków na inwestycje chroniące dorzecze Obry przed zanieczyszczeniami. Są to dwa przykłady współpracy ponad powiatowej.
Ponadto organizujemy spotkania starostów z sąsiednich powiatów wymieniając poglądy na istotne tematy nurtujące wszystkie samorządy. Podczas tych spotkań rozmawiamy m.in. o uchwalanych ustawach, wymieniamy się doświadczeniami z realizacji ich postanowień.
Dziękuję za rozmowę.
Ryszard Kurp
Urodzony w 1950 r., absolwent Studium Nauczycielskiego w Poznaniu oraz kierunku matematycznego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Wieloletni nauczyciel w Adamowie i Wolsztynie, Wicedyrektor w Szkole Podstawowej nr 3 w Wolsztynie, Inspektor Szkolny w latach 1982-1990, w roku 1997 został Dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 3 w Wolsztynie.
W latach 1993-1997 przewodniczący Rady Miejskiej w Wolsztynie. W wyborach samorządowych w 1998 r. został wybrany radnym powiatowym, kilka tygodni później Starostą Wolsztyńskim.
Droga była bardzo trudna i wyboista, bo i zaległości były nawet kilkudziesięcioletnie. Do początku lat 90-tych nie zajmowano się inwestycjami proekologicznymi z różnych względów, głównie dlatego, że samodzielność finansowa gmin była znikoma, a i świadomość proekologiczna niska. Rok 1990 przyniósł przełom, był to początek inwestycji mających wpływ na regulację gospodarki wodno-ściekowej i proekologicznych inwestycji w zakresie ogrzewnictwa i racjonalnej gospodarki odpadami. Te trzy obszary stały się naczelnymi zadaniami inwestycyjnymi władz miejskich pierwszej kadencji. Opracowano i konsekwentnie wdrażano programy uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej oraz gazyfikacji gminy. Poczynione w okresie 1990-1994 inwestycje w istotny sposób poprawiły kondycję Jeziora Wolsztyńskiego – systematycznie odcinano zrzuty ścieków do jeziora, podłączając miasto do kolektora ściekowego. Zlikwidowano wiele dymiących kominów, budując kilkadziesiąt kilometrów gazociągu nie tylko w mieście, ale i w miejscowościach bezpośrednio przylegających do miasta, takich jak Karpicko, Niałek Wielki, Komorowo. Lata te były również początkiem normowania gospodarki odpadami. Wybudowano pierwszą kwaterę miejsko-gminnego wysypiska w Powodowie. Od początku spełniało ono wszystkie normy nowoczesności, było komunalną wizytówką miasta. Wielu samorządowców podglądało jego zabezpieczenia (nowe na owe czasy geomembrany itp.).
Okres drugiej kadencji samorządu gminnego (1994-1998) to kontynuacja wyżej wymienionych zadań. W wyniku przyjęcia programu budowy kolektorów sanitarnych w całości zakończono kanalizację miasta, kontynuując inwestycje w miejscowościach sąsiednich. Do końca 1998 r. wykonano ponad 33 km sieci kanalizacyjnej. Obligowało to samorząd do rozpoczęcia prac związanych z modernizacją oczyszczalni ścieków tak miejskiej, jak i funkcjonującej w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej. Pozyskiwaliśmy na to środki pozabudżetowe. W zakresie gazyfikacji do końca roku 1998 wykonano ponad 95 km sieci gazowej. Oprócz miasta, dobrodziejstwa tego dostąpiły miejscowości: Nowa Dąbrowa, Kębłowo, Wroniawy, Stradyń, Widzim Stary, Powodowo.
W zakresie gospodarki odpadami największym sukcesem było wprowadzenie tzw. podatku śmieciowego. Podczas referendum gminnego ponad 86% mieszkańców poparło ideę wprowadzenia opłat za odbiór odpadów stałych jako tzw. podatek lokalny. W rezulacie trzeba było rozbudować wysypisko śmieci w Powodowie o nowa kwaterę, zakupiono kompaktor zagęszczający odpady do 50% objętości. W wyniku referendum podjęto działania, dzięki którym zniknęły tzw. dzikie wysypiska, rozrzucone po okolicznych lasach, przydrożnych rowach itd.
Rada i Zarząd trzeciej kadencji kontynuują zadania inwestycyjne z zakresu ekologii. Oprócz dalszej budowy sieci kanalizacyjnej i gazowniczej podjęto działania skierowane na modernizację oczyszczalni ścieków oraz wprowadzenie segregacji odpadów w całej gminie. Wstępnie podjęto również problem budowy zakładu utylizacji odpadów. W ten ostatni temat aktywnie włączył się reaktywowany w styczniu 1999 r. samorząd powiatowy.
Tak wygląda “droga Wolsztyna” ku poprawie ekologii. Udało się sensownie wykorzystać zmiany. Jest to zasługa wielu osób pracujących w kolejnych samorządach oraz firm wykonujących inwestycje służące wszystkim mieszkańcom, nie tylko miasta. Za tę pracę należą się słowa najwyższego uznania i szacunku.
Obecne najważniejsze problemy ekologiczne powiatu to…
To gospodarka odpadami. Gminy powiatu podpisały porozumienie o powołaniu Zespołu Międzygminnego “OBRA”, który obecnie jest na etapie rejestracji sądowej. Związek obejmuje wszystkie gminy powiatu. Z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa mamy teren umożliwiający lokalizację zakładu utylizacji. Drugim problemem jest modernizacja oczyszczalni ścieków w Wolsztynie, która ma odbierać coraz większe ilości ścieków. O środki na modernizację są czynione starania w Wojewódzkim oraz Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Największą bolączką wielu samorządów w realizacji jakichkolwiek inicjatyw proekologicznych, czy komunalnych jest brak pieniędzy. Jak powiat radzi sobie z tym problemem? Jakie źródła finansowania wykorzystujecie dla swoich inwestycji?
Rzeczywiście ograniczone środki hamują inicjatywy inwestycyjne. Ale nie rozkładamy bezradnie rąk, staramy się o środki zewnętrzne i muszę powiedzieć – są tego efekty. Przykładem może być choćby modernizacja kotłowni w ZSR w Powodowie, w Starostwie Powiatowym, w Domu Wczasów Dziecięcych we Wroniawach itd. Pozyskane środki to kwota około 1,2 mln zł. Również w 2001 r. przewidujemy dofinansowanie na inwestycje proekologiczne z zewnątrz.
Powiat wolsztyński posiada duży potencjał turystyczny i przywiązuje dużą wagę do promocji regionu. W Wolsztynie odbywają się wydarzenia znaczące nawet w skali województwa. Z jakich form promocji powiat korzysta najczęściej?
Na terenie powiatu jest 35 jezior, z których znakomita część daje podstawy do rozwoju turystyki. Większość z nich zlokalizowanych w Przemęckim Parku Krajobrazowym jest dobrze przygotowana do rozwoju turystyki kwalifikowanej, w zgodzie w wymogami środowiska. Właśnie tam jest znana na całą zachodnią Polskę “Wyspa Konwaliowa” na Jeziorze Radomierskim. W tej okolicy są tak znane miejscowości wypoczynkowe jak Wieleń, Olejnica czy Górsko, gdzie jest jedyna w Polsce Galeria Ptaków wykonanych przez rzeźbiarza Mariana Murka. Ten sam artysta-samouk tworzy dzieło swego życia – 36 monumentalnych tablic obrazujących nasza epopeję narodową “Pana Tadeusza”.
Oprócz Przemęckiego Parku Krajobrazowego możemy pokazać turystom inne atrakcje, jak “Rezerwat Czapli Siwej” na Jeziorze Chobienickim w gminie Siedlec, Rezerwat “Bagno Chorzemińskie” w okolicach Wolsztyna, “Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski” w samym Wolsztynie. Do piękniejszych zabytków naszego Powiatu należy zaliczyć także: Sanktuarium Maryjne w Wieleniu, słynny Kościół Pocysterski w Przemecie, Zespół Klasztorny Ojców Oblatów w Obrze, czy zabytkowy Kościół w Tuchorzy odbudowany w całości po tragicznym pożarze, a także Muzeum Marcina Rożka w Wolsztynie, którego rzeźba przedstawiająca Bolesława Chrobrego zdobi wejście do katedry gnieźnieńskiej.
Wielką atrakcją turystyczną jest także czynna parowozownia. Lokomotywy parowe obsługujące regularną linię kolejową na trasie Wolsztyn-Poznań, czy Wolsztyn-Zbąszynek są atrakcją na skalę europejską. Również pociągi wycieczkowe oraz udostępniana do zwiedzania parowozownia stanowią magnes dla turystów.
To historia i zabytki, dzień dzisiejszy to oferta hotelowo-gastronomiczna, jak również możliwość aktywnego wypoczynku w ośrodkach jeździeckich, to również Wolsztyński Klub Żeglarski mający swoją bazę nad Jeziorem Berzyńskim w Niałku Wielkim, to szlaki kajakowe w ciągu jezior wolsztyńsko-zbaszyńskich, jezior przemęckich, czy urocze miejsca wypoczynku w okolicach Grójca Małego i Dużego w gminie Siedlec.
Osobnym problemem jest wypromowanie tych walorów. Robimy wszystko co jest możliwe przy skromnych środkach finansowych. Nasze informatory o powiecie, gminach, ciekawych miejscach powiatu, gospodarstwach agroturystycznych itp. prezentujemy na wielu imprezach targowych. Promocja powiatu to także imprezy organizowane w powiecie. Zaliczyć można do nich festyn “Dzień Dobry Wielkopolsko”. Międzynarodowy Plener Malarski “Rudno 2000” i Dni Ziemi Wolsztyńskiej. Promocję prowadzimy zapraszając do Wolsztyna gości przybywających na konferencje – w najbliższym czasie organizujemy, we współpracy ze Stowarzyszeniem Gmin i Powiatów Wielkopolski, wielkopolskie seminarium poświęcone gospodarce odpadami, na które przybędzie ok. setka uczestników. To również świetna okazja do promocji ziemi wolsztyńskiej.
Są zadania, których jeden powiat sam nie udźwignie. W jakich obszarach powiat wolsztyński podjął współpracę ze swymi sąsiadami?
Temu celowi służą powołane w ostatnim okresie związki ponadgminne. Związek “OBRA” złożył propozycję współpracy sąsiednim gminom – Kargowa, Babimost i Rakoniewice.
Druga organizacja to Związek Gmin Nadobrzańskich skupiający ponad 40 gmin, w tym wszystkie z powiatu wolsztyńskiego. Zadaniem tego związku jest pozyskiwanie środków na inwestycje chroniące dorzecze Obry przed zanieczyszczeniami. Są to dwa przykłady współpracy ponad powiatowej.
Ponadto organizujemy spotkania starostów z sąsiednich powiatów wymieniając poglądy na istotne tematy nurtujące wszystkie samorządy. Podczas tych spotkań rozmawiamy m.in. o uchwalanych ustawach, wymieniamy się doświadczeniami z realizacji ich postanowień.
Dziękuję za rozmowę.
Ryszard Kurp
Urodzony w 1950 r., absolwent Studium Nauczycielskiego w Poznaniu oraz kierunku matematycznego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Wieloletni nauczyciel w Adamowie i Wolsztynie, Wicedyrektor w Szkole Podstawowej nr 3 w Wolsztynie, Inspektor Szkolny w latach 1982-1990, w roku 1997 został Dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 3 w Wolsztynie.
W latach 1993-1997 przewodniczący Rady Miejskiej w Wolsztynie. W wyborach samorządowych w 1998 r. został wybrany radnym powiatowym, kilka tygodni później Starostą Wolsztyńskim.
