Thames Barrier Park

Królewskie Doki (Royal Docks) wybudowane w XIX w. w Londynie przyczyniły się do rozwoju gospodarczego tej części miasta. Wokół nich powstały fabryki, zakłady chemiczne, zbrojeniowe. Tu importowano niezbędne surowce i stąd wysyłano gotowe produkty. W tym czasie Zakład Burt Boulton i Heyward, zajmujący się oczyszczaniem olejów smołowych, rozwinął proces konserwacji drewna. Pocięte już pnie drzew, z przeznaczeniem na podkłady kolejowe lub słupy telegraficzne, wkładano do wielkich basenów wypełnionych olejem, który następnie wtłaczano pod ciśnieniem do struktury drewna. Po 130 latach rozwoju przemysł upadł, pozostawiając całe obszary całkowicie zniszczonej gleby, a dzielnica ulegała stopniowej degradacji. W latach 1974-1982 wybudowano na Tamizie barierę przeciwpowodziową (Thames Barrier), od której wziął nazwę przyszły park. Bariera ma szerokość 520 m i zbudowana jest z 10 filarów, zwieńczonych charakterystycznymi elementami z blachy. Pomiędzy filarami znajdują się bramy, które regulują przepływ wody.

 

W 1994 r. LDDC (London Docklands Development Corporation) podjęło starania o przywrócenie tego miejsca mieszkańcom Londynu. W 1995 r. został ogłoszony międzynarodowy konkurs na projekt parku, który miał stać się katalizatorem przemian w zaniedbanej dzielnicy. Zwyciężył angielsko-francuski zespół Groupes Signes i Patel Taylor, któremu przewodził Alain Provost, autor Parku André Citroëna w Paryżu. Park powstawał dwuetapowo. W pierwszej kolejności uregulowano poziom wody gruntowej oraz usunięto z gleby gromadzącą się przez lata smołę i oleje. Druga faza – tworzenia parku – została zakończona w 2000 r., wtedy też sam park został oddany do użytku. Od tego czasu był wielokrotnie nagradzany, m.in. nagrodą Królewskiego Instytutu Architektów Brytyjskich (Royal Institute of British Architects) w 2001 r. i nagrodą londyńskiego oddziału Amerykańskiego Instytutu Architektów (American Institute of Architects) rok później.

 

Park zajmuje obszar, który kształtem zbliżony jest do kwadratu, o powierzchni ok. 9 ha. Głównym jego elementem jest ciągnący się od północnego-wschodu na południowy-zachód „zielony dok”. Wydłużony kanał jest zagłębiony w terenie i łączy rzekę ze stacją kolejki miejskiej. Wchodzących do parku wita „tańcząca” fontanna, zlokalizowana w północnej części parku. Z ciemnej, granitowej powierzchni, wystrzeliwują w takt muzyki 32 strumienie wody. Fontanna została zaprojektowana i wykonana przez Ocmis Irrigation. Przymiotnik „zielony” odnoszący się do nazwy doku nie jest przypadkowy. Jego 5-metrowe ściany zostały wzmocnione i pokryte gęstą roślinnością. Wewnątrz kanału posadzono strzyżone żywopłoty z cisu. Rośliny te swoim kształtem nawiązują do fali. W ten sposób zieleń przypomina o dawnej funkcji tego miejsca. Pomiędzy żywopłotami posadzone zostały byliny i trawy ozdobne, dobrane specjalnie pod względem kolorystyki i kształtu. Tak powstał niezwykły ogród, nazywany potocznie tęczowym. Można go podziwiać z dwóch kładek przechodzących nad nim, które łączą dwie rozcięte dokiem części parku. Cały park poprzecinany jest liniami prostymi, które dzielą jego teren na dwa obszary, różniące się formą i funkcją. Pierwszy z nich to gładko przystrzyżony trawnik, który może być wykorzystywany jako miejsce swobodnych zabaw dzieci czy rodzinnych pikników. Drugi to niekoszona łąka, na której rośnie 120 gatunków dzikich kwiatów. W tym miejscu zadomowiły się liczne ptaki i owady. Odnaleźć tu można sześć różnych gatunków trzmieli, trzy gatunki biedronek, a także koniki polne, pająki i motyle.

 

W części południowej, przy końcu „zielonego doku”, na poziomie parku usytuowano drewniany płaskowyż, stanowiący doskonały punkt widokowy na barierę przeciwpowodziową. W tym miejscu został również zlokalizowany Pawilon Pamięci (Pavilion of Remembrance), upamiętniający mieszkańców Londynu, którzy zginęli podczas niemieckich nalotów na miasto w czasie II wojny światowej. Pawilon, autorstwa Andrew Taylora, urzeka prostotą, gdyż jest to po prostu płaski dach na wysokich, stalowych słupach. Okrągły otwór w dachu sprawia, że w słoneczne dni gra światła i cienia nadaje temu płaskiemu terenowi nowy kształt. Kamienne ławki, podobnie jak żywopłoty w doku, nawiązują do motywu fali. Zgodnie z zamierzeniem autora są miejscem wypoczynku i kontemplacji. Pawilon jest również punktem centralnym nadrzecznej promenady, po której spacerują licznie odwiedzający park goście. W północnej jego części znajduje się drugi pawilon, również prosty, jednak posiadający zupełnie inny charakter. Mieści się tu kawiarnia, toaleta i punkt informacyjny, projektu Patela Taylora. Ściany tego prostopadłościanu wykonane są z nietynkowanego betonu w części wejściowej, natomiast w części kawiarnianej z drewnianych ram i szkła, na którym wypisano gatunki drzew znajdujących się w parku. Szerokie okna można przesuwać, dzięki czemu pawilon otwiera się na park. Taras z drewna egzotycznego jest przedłużeniem kawiarni, doskonałym miejscem wypoczynku, punktem widokowym, a także sceną w czasie przedstawień lub innych działań kulturowych, które odbywają się w parku. Warto wspomnieć, że w parku znajduje się również boisko do koszykówki i ogrodzony plac zabaw. I o ile sam park w pełni zasłużył na przyznawane mu nagrody, o tyle plac zabaw jest zupełnie nietrafiony. Katalogowe, drewniane domki i sprzęty zaaranżowane bez pomysłu, nie pasują do tego nowoczesnego założenia. Plac zabaw wydaje się być elementem obcym, a nie integralną częścią koncepcji. Z pewnością nie mogło zabraknąć tego elementu w miejscu, które ma być przyjazne rodzinom. Dziwi jednak fakt, że projektanci, którzy z takim wyczuciem potrafili połączyć przeszłość miejsca z nowoczesną formą, zapomnieli o odpowiednim miejscu dla najmłodszych.

 

Park stał się centrum dla nowo rozwijającej się dzielnicy. Wokół niego powstają nowoczesne osiedla. Ponadto doprowadzona została linia kolejki miejskiej DLR (ang. Docklands Light Railway) i powstaje Royal Business Park. W pobliżu znajduje się centrum wystawiennicze ExCeL, londyńskie lotnisko ( London City Airport), Regatta Centre i uniwersytet. Wszystkie te miejsca zostaną w przyszłości połączone i staną się integralną częścią odnowionej dzielnicy Silvertown Quays z 5 tys. nowych domów, portem, restauracjami i sklepami. Jedną z atrakcji w tej części Londynu jest również nowe centrum edukacyjne Biota, w którym prezentowane jest życie w amazońskich lasach deszczowych, bogactwo wodnych gatunków Wielkiej Brytanii, piękno oceanu atlantyckiego, raf koralowych i innych morskich wspaniałości. Projekt budynku wykonało biuro Terry Farrel & Partners. Zarząd nad centrum sprawuje londyńskie zoo.

 

 

pracownia k.