Z unijnego podwórka

– Odpady są zbyt cenne, by je po prostu wyrzucać, a jeżeli będziemy nimi odpowiednio gospodarować, możemy wykorzystać ich wartość w gospodarce. Obecnie sześć państw członkowskich łączy niemal zerowy poziom składowania i wysokie współczynniki recyklingu. Dzięki temu nie tylko czerpią zyski z odpadów, ale również stworzyły prężnie działające gałęzie przemysłu i wiele nowych miejsc pracy – powiedział Janez Potočnik, unijny komisarz ds. środowiska. Opłaty i zakazy dotyczące składowania i spalania, systemy odpowiedzialności producentów oraz systemy opłat proporcjonalnych do ilości wyrzuconych odpadów okazały się najskuteczniejszymi narzędziami wykorzystywania odpadów w bardziej przyjazny dla środowiska sposób. Zaobserwowano, że wskaźniki składowania oraz spalania zmalały w państwach, w których tego zakazano bądź w wyniku nałożenia opłat podniesiono koszty takiego postępowania. Ponadto bardzo skuteczne w zapobieganiu wytwarzaniu odpadów oraz zachęcaniu obywateli do selektywnej zbiórki odpadów okazało się wprowadzenie systemu opłat proporcjonalnych do ilości wyrzucanych odpadów. Z kolei systemy odpowiedzialności producentów umożliwiły kilku państwom członkowskim gromadzenie i redystrybucję funduszy koniecznych do poprawy selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów. Jeśli UE ma zrealizować cele określone w prawodawstwie dotyczącym odpadów i cele w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów, to konieczne będzie wprowadzenie tych instrumentów we wszystkich państwach członkowskich. W związku z tym,w ramach przeglądu celów UE w zakresie odpadów w 2014 r. przeprowadzona zostanie ocena możliwości nadania im w niektórych przypadkach prawnie wiążącego charakteru.

 

Duńska prezydencja zaproponowała europejskim ministrom środowiska trzy główne tematy obrad. Na pierwszej sesji debatowano o kolejnym, siódmym Programie na rzecz Środowiska (7th Environmental Action Programme, EAP). Jest to strategiczny dokument, który wytycza główne ścieżki rozwoju europejskiej polityki środowiskowej. EAP będzie skupiony na kwestiach zmian klimatu, bioróżnorodności, zrównoważonym wykorzystaniu zasobów, a także poprawie jakości życia i zdrowia ludzi przez poprawę stanu środowiska. Zastanawiano się też, w jaki sposób program EAP można wykorzystać w procesie transformacji w kierunku zielonej gospodarki. Podczas spotkania omawiano również przygotowania do konferencji „Rio +20” oraz dyskutowano na temat europejskiego systemu handlu emisjami. Komisja Europejska zadeklarowała wykonanie analizy możliwości prawnych w obszarze przepisów o aukcjach uprawnień do emisji CO₂. W tym samym czasie i miejscu spotkali się też unijni ministrowie ds. energii, którzy rozmawiali m.in. na temat dyrektywy o efektywności energetycznej oraz „Planu działań w zakresie energii do 2050 r.”. Plan ten zakłada m.in. istotny wzrost udziału źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii oraz bazuje na założeniu, że powodzenie wszystkich zakładanych w dokumencie scenariuszy zależy od podpisania globalnego porozumienia w sprawie klimatu.

Ogłoszono laureatów konkursów „GreenBuilding” oraz „GreenLight”, organizowanych przez europejskie Wspólne Centrum Badawcze (JRC). Są to dobrowolne programy, zachęcające organizacje publiczne i prywatne do redukcji zużycia energii w swoich obiektach.„GreenLight”, który promuje wysoce wydajne systemy oświetleniowe, skupia obecnie 710 partnerów, którzy w 2011 r. osiągnęli oszczędność energii w wysokości 304 MWh. Z kolei „GreenBuilding” sprzyja poprawie efektywności energetycznej budynków m.in. przez instalowanie izolacji cieplnej, efektywne chłodzenie i ogrzewanie oraz montaż inteligentnych systemów sterowania. Obecnie uczestniczy w nim 364 partnerów z 616 budynkami, którym udało się zaoszczędzić 514 000 MWh w 2011 r. Lista zwycięzców jest dostępna na www.re.jrc.ec.europa.eu

Jedną z głównych przyczyn degradacji gleby w UE jest jej zasklepianie, czyli pokrycie nieprzepuszczalnym materiałem. Zasklepianie niszczy żyzne grunty rolne, zagraża bioróżnorodności, zwiększa ryzyko powodzi oraz przyczynia się do globalnego ocieplenia. Komisja Europejska opublikowała nowe wytyczne w sprawie najlepszych praktyk w zakresie ograniczania zasklepiania gleby, przeciwdziałania temu procesowi oraz jego kompensowania. Zawierają one zbiór przykładów strategii, prawodawstwa, programów finansowania, narzędzi planowania na szczeblu lokalnym oraz kampanii informacyjnych w całej Unii Europejskiej. Źródłem wytycznych jest opublikowany we wrześniu 2011 r. „Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy”.

 

Przewodniczący Komisji Europejskiej – José Manuel Barroso – ogłosił nową, unijną inicjatywę energetyczną, która do 2030 r. ma zapewnić dostęp do energii odnawialnej dodatkowym 500 mln ludzi w krajach rozwijających się. Propozycja KE obejmuje utworzenie nowego instrumentu pomocy technicznej o wartości 50 mln euro w ciągu najbliższych dwóch lat. Barosso podkreślił również, że jeszcze przed konferencją „Rio +20” państwa członkowskie, we współpracy z bankami i sektorem prywatnym, uruchomią dodatkowe wsparcie (w wysokości do kilkuset milionów euro) dla nowych inwestycji w zakresie zrównoważonej energii w krajach rozwijających się.