Artykuł dotyczy zastosowania rur z żeliwa sferoidalnego w systemach wodociągowych na przestrzeni dziejów i w odniesieniu do aktualnej normy PN-EN 545: 2010.

Początki stosowania rur żeliwnych do budowy wodociągów sięgają połowy XIX w. Od tamtych czasów wyroby te ulegają ciągłej ewolucji. Początkowo rury z żeliwa szarego odlewane były w jednorazowych, piaskowych formach. W efekcie uzyskiwano rury o stosunkowo grubych i nierównomiernych ściankach, często znacznie przewymiarowanych w stosunku do rzeczywistych potrzeb.

W 1926 roku wynaleziono i wdrożono technologię odlewania odśrodkowego rur, która była prawdziwą rewolucją. Rozwiązanie to pozwalało na wielokrotne wykorzystywanie form oraz dawało możliwość znacznego zredukowania grubości ścianek rur. W dalszym ciągu występował problem kruchości żeliwa szarego, która była cechą wielce niepożądaną. Kruchość żeliwa powodowała konieczność stosowania bardzo wysokich współczynników bezpieczeństwa. Ówczesne normy, zarówno polskie, jak i niemieckie, zalecały w odniesieniu do grubości ścianek współczynnik bezpieczeństwa o wartości 10. Oznaczało to, że możliwości techniczne odlewania znacznie wyprzedzały uzyskiwane parametry żeliwa, z którego odlewano rury. Przełom nastąpił w 1943 r. W wyniku badań prowadzonych już od 1918 r. otrzymano żeliwo modyfikowane o zupełnie odmiennych właściwościach mechanicznych. Wprowadzenie do ciekłego żeliwa magnezu w ściśle określonym czasie i ilości sprawiło, że zawar...