PZPTS: System kaucyjny jest potrzebny, jednak projekt wymaga zmian

Pod koniec stycznia br. rozpoczął się miesięczny okres konsultacji nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Przedstawiciele przetwórców i producentów opakowań z tworzyw sztucznych wyrazili swoje poparcie dla implementacji powszechnego, jednolitego i obowiązkowego systemu kaucyjnego na terenie całego kraju. W opublikowanym stanowisku Polski Związek Przetwórców Tworzyw Sztucznych podkreślił jednak konieczność dalszego udoskonalania założeń i zakresu obowiązywania systemu.

Nie tylko plastik, także szkło i aluminium

Jedną z kluczowych kwestii akcentowanych w stanowisku PZPTS jest konieczność poszerzania katalogu produktów objętych systemem – kaucja powinna dotyczyć nie tylko butelek plastikowych i szklanych, jak zakłada aktualny projekt ustawy, ale również puszek po napojach i piwie, a w przyszłości kolejnych rodzajów opakowań, o ile będzie to uzasadnione względami środowiskowymi. Jak najszersze ukształtowanie zakresu obowiązywania systemu, zdaniem PZPTS, pozytywnie wpłynie na jego skuteczność, a także zagwarantuje jego dalszy rozwój, zwłaszcza w zakresie zbiórki puszek, której działanie aktualnie opiera się na zainteresowaniu uboższej części społeczeństwa.

Polski system kaucyjny, wedle postulatów PZPTS, powinien opierać się na jednym operatorze, który byłby wybierany i nadzorowany przez przedsiębiorców, a także ustalałby wysokość kaucji na wszystkie opakowania. Jednolita kaucja, nieobciążona podatkiem VAT oraz łatwość zwrotu opakowań w dowolnym miejscu mają tworzyć spójny przekaz, który będzie zachęcał konsumentów do korzystania z systemu.

– Jeśli chcemy, by system kaucyjny mógł spełniać swoje zadania, niezbędne jest oparcie go na podstawowych zasadach, które będą jednocześnie jasne i sprawiedliwe dla przedsiębiorców, i będą działać na korzyść konsumentów. Aby uniknąć dodatkowego obciążenia producentów, którzy mają ponosić koszty prowadzenia systemu, a także nie przenosić odpowiedzialności finansowej na konsumentów, operator powinien działać wedle zasady not-for-profit, natomiast koszty netto organizacji zbiórki dla jednostek handlowych powinny być zwracane jednostkom handlowym – wskazał Robert Szyman, dyrektor generalny Polskiego Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych.

Zapis o strumieniach finansowych zasilania systemu, zdaniem PZPTS, powinien być również uzupełniony o dodatkowe źródło finansowania systemu w postaci wartości sprzedanego surowca.

Praktyczne aspekty funkcjonowania systemu do udoskonalenia

PZPTS wskazuje także na praktyczne aspekty funkcjonowania systemu, które wymagają udoskonalenia. Zdaniem organizacji konieczną zmianą w przedstawionym przez ministerstwo projekcie ustawy jest wykreślenie obowiązku umieszczania informacji o wysokości kaucji na opakowaniu. Brak wskazywania tej informacji na opakowaniu ograniczy koszty ponoszone przez producentów w przypadku zmiany wysokości ustanowionej kaucji.

Choć wyłącznie na sklepach o powierzchni powyżej 100 m kw. spoczywa obowiązek uczestnictwa w systemie, PZPTS wskazuje na konieczność wprowadzenia do ustawy zapisu regulującego sytuację, gdy na określonym obszarze nie ma jednostek handlowych spełniających ten wymóg. Aby zapewnić konsumentom możliwość zwrotu opakowań, a tym samym zagwarantować powszechność i skuteczne działanie systemu, organizacja postuluje, by nowe regulacje obejmowały obowiązek wyznaczania punktu zbiórki w jednostce detalicznej o mniejszej powierzchni, w przypadku braku obiektów powyżej 100 m kw. na tym obszarze.

Przemysł przetwórstwa tworzyw sztucznych w Polsce tworzy ponad 7,5 tys. przedsiębiorstw, głównie MŚP, z łącznym zatrudnieniem ok. 160 tys. osób.