Resort finansów proponuje ustawę wzmacniającą finanse samorządowe

„Nowa ustawa pozwoli na wzmocnienie i ustabilizowanie finansów JST poprzez zwiększenie ich dochodów własnych. Nowa ustawa wzmocni finansowo wszystkie samorządy. Każdy samorząd będzie miał zagwarantowane wyższe dochody niż obecnie” – przekonuje resort.

Większy udział w PIT i CIT

Ustawa zakłada zmianę podstawy naliczania dochodów JST z tytułu udziału w podatku PIT i CIT z podatku należnego na dochody podatników.

Proponuje także zwiększenie bazy naliczania dochodów JST z tytułu udziału w podatku PIT i CIT o kwoty dochodów z podatku zryczałtowanego od przychodów ewidencjonowanych. W ten sposób projektowana ustawa zmniejszy wpływ zmian podatkowych na dochody podatkowe JST.

– Samorządy budują jakość codziennego życia Polek i Polaków. Odpowiadają za edukację, organizują lokalny transport , utrzymują parki, a w wielu miejscowościach – są jedynym animatorem powszechnie dostępnej kultury. Samorządy budują i utrzymują lokalne drogi, odpowiadają za zapewnienie podstawowej ochrony zdrowia – uzasadniał potrzebę zmian Andrzej Domański, minister finansów.

Dodawał, że poprzednie lata były dla samorządów bardzo trudne. – Dlatego proponujemy fundamentalne zmiany w systemie finansowania JST, ostatecznie zrywamy z polityką zależności samorządów od politycznych decyzji. Zmiany które proponujemy, zabezpieczą stabilność finansową samorządów na kolejne dziesięciolecia. Co ważne wypracowaliśmy ich kształt w ścisłej współpracy i w drodze konsultacji z JST – przekonuje minister.

Subwencje

Projekt przewiduje także subwencję ogólną dla JST, których dochody będą niższe od potrzeb finansowych. MF proponuje odejście od kilku rozdrobnionych rezerw subwencji ogólnej i utworzenie jednej „dużej” rezerwy na uzupełnienie dochodów JST.

Inne założenia nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego przewidują m.in. wydzielenie miast na prawach powiatu jako oddzielnej kategorii JST oraz naliczanie potrzeb finansowych JST (potrzeby wyrównawcze, potrzeby oświatowe, potrzeby rozwojowe, potrzeby ekologiczne, potrzeby uzupełniające), zamiast obecnych części subwencji ogólnej.

Likwidacja „janosikowego”

Wprowadzonych zostanie także szereg nowych rozwiązań zwiększających wpływ Strony Samorządowej na podział środków dla JST. „Jednocześnie ograniczone zostaną nadmierne, niepotrzebne przepływy środków finansowych pomiędzy samorządami a budżetem państwa, m. in. poprzez likwidację wydatków JST z tytułu wpłat tzw. „janosikowego” do budżetu państwa” – zapewnia resort.

MF szacuje, że dochody JST po wprowadzeniu nowej ustawy, wzrosną w 2025 r. o 16 mld zł w stosunku do obowiązującego systemu, w którym skalkulowana jest już na 2025 rok subwencja rozwojowa w wysokości 3,5 mld zł.

Dochody JST w 2025 r. będą tym samym wyższe o 35,2 mld zł w stosunku do dochodów z roku 2024; a w perspektywie najbliższej dekady dochody JST wzrosną o ponad 230 mld zł.

Każdy samorząd będzie miał zagwarantowane wyższe dochody niż obecnie. Wzrost dochodów danego samorządu (oraz szczegóły kalkulacji nowych dochodów) można sprawdzić w zestawieniu skutków finansowych reformy dochodów dla poszczególnych JST załączonym do komunikatu.

Subwencja oświatowa

Środki na oświatę zabezpieczone są w dochodach JST. Globalne potrzeby oświatowe JST, finansowane w dochodach JST, na 2025 r. wyniosą 102,6 mld zł. Zwiększone zostaną całościowe potrzeby oświatowe samorządów o skutki podwyżek wynagrodzeń nauczycieli wychowania przedszkolnego oraz o dodatkowe środki wynikające ze wzrostu wydatków JST na przestrzeni ostatnich lat na realizację zadań dotyczących wychowania przedszkolnego w związku ze wzrostem liczby dzieci w wychowaniu przedszkolnym.