Śląskie. Doradztwo ws. budowy spalarni. GZM zapewniła ponad 2,1 mln dla gmin na 2024

W ub. roku GZM ponownie rozpoczęła prace przygotowawcze, mające zmierzać do budowy i późniejszej eksploatacji instalacji termicznego przekształcania odpadów na potrzeby części swoich gmin członkowskich. Poprzednie próby budowy spalarni przez samorządy GZM skończyły się niepowodzeniem.

Przyjęta na ostatniej sesji zgromadzenia GZM uchwała dotyczy „udzielenia pomocy finansowej w 2024 r. gminom członkowskim Górnośląsko Zagłębiowskiej Metropolii z przeznaczeniem na przygotowanie budowy instalacji termicznego przekształcania odpadów” w kwocie 2,125 mln zł. Poszczególne kwoty dotacji mieszczą się w przedziale 15,6 tys. zł – 392,7 tys., w zależności od liczby mieszkańców.

Gdzie trafią dotacje?

Dotacje pod tym kątem z GZM trafią do: Będzina, Bierunia, Bojszów, Chełma Śląskiego, Chorzowa, Czeladzi, Imielina, Kobióra, Lędzin, Łazisk Górnych, Mierzęcic, Mikołowa, Mysłowic, Ożarowic, Psar, Siemianowic Śląskich, Siewierza, Świętochłowic, Tychów oraz Wyr.

Uchylono poprzednią uchwałę

Jednocześnie uchylono uchwałę z marca ub. roku ws. „udzielenia pomocy finansowej w 2023 r. gminom członkowskim (…) z przeznaczeniem na realizację zadań w zakresie utrzymania czystości i porządku w gminach, obejmujących przygotowanie oraz przeprowadzenie inwestycji budowy, rozbudowy, modernizacji, utrzymania i eksploatacji instalacji termicznego przekształcania odpadów”.

Tamta uchwała zakładała udzielenie 26 gminom GZM ponad 920 tys. zł dotacji na sfinansowanie przez nie wspólnego zamówienia usługi „Świadczenie pomocy technicznej, doradztwa prawnego oraz ekonomicznego dla projektu ITPOK” (Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych).

Założenia nowej uchwały

W obecnej uchwale wyjaśniono, że środki dla dotowanych gmin zapisano w kwotach wynikających z wstępnie obliczonej w 2022 r. wartości szacunkowej przewidywanego zamówienia pn. „Świadczenie pomocy technicznej, doradztwa prawnego oraz ekonomicznego dla projektu ITPOK” z uwzględnieniem faktu, że gminy podregionu bytomskiego (za wyjątkiem Ożarowic) w tym roku zdecydowały, że będą realizować odrębną inicjatywę w tym zakresie.

W projekcie pozostało 20 gmin o łącznej liczbie ludności 680 tys., dla których przewidziano 3,333 mln zł dotacji w latach 2024-25 na zamówienie – w ramach grupy zakupowej – pomocy technicznej, doradztwa prawnego oraz ekonomicznego dla projektu ITPOK (w przyszłym roku 2,125 mln zł i 1,208 mln zł w kolejnym).

W 2022 r. powołano zespół roboczy składający się z przedstawicieli gmin zainteresowanych wspólną z GZM budową i eksploatacją ITPOK. Zespół opracował przedmiot zamówienia na usługę doradztwa technicznego, ekonomicznego i prawnego dla takiej inwestycji.

Wśród zadań doradcy wymieniono: przegląd technologii i określenie modelu realizacji projektu (w zakresie wydajności 25 – 60 tys. ton rocznie), sporządzenie wstępnej dokumentacji postępowania, udział w wypracowaniu docelowych założeń, sporządzenie ostatecznej dokumentacji, ocenę ofert i wybór partnera prywatnego (w razie formuły PPP) i opracowanie ewentualnego wniosku o dofinansowanie.

W poszukiwaniu optymalnego sposobu zamówienia usługi doradztwa

Zespół roboczy starał się też wypracować optymalny sposób zamówienia usługi doradztwa. Rozważane były dwa modele – powierzenie zadania oraz realizacja w formule grupy zakupowej. Ostatecznie strony ustaliły, że najszybszym i najprostszym sposobem realizacji fazy przygotowawczej będzie grupa zakupowa, dla utworzenia której – po zapewnieniu finansowania – zostanie zawarte odpowiednie porozumienie.

Przedstawiciele GZM wskazują, że w dotychczasowych analizach okazało się, że nie byłoby możliwe zbycie ciepła z jednej dużej instalacji, która mogłaby obsłużyć całe metropolitalne zapotrzebowanie w tym zakresie, dlatego wybrano kierunek kilku mniejszych instalacji, których moc wynosiłaby od ok. 25 tys. ton do 60 tys. ton odpadów rocznie.

Nawet 300 tys. ton odpadów do zagospodarowania. Gdzie powstaną ITPOK-i?

Ogólne zapotrzebowanie GZM wynosi od 250 do 300 tys. ton odpadów. Jedyną instalacją tego typu, która funkcjonuje na jej obszarze, to instalacja Fortum w Zabrzu, która obsługuje ok. 70 tys. ton rocznie. O budowę instalacji starają się też prywatny inwestor w Tychach (o mocy 25 tys. ton) i Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Gliwicach (30 tys. ton).

Władze GZM od dawna wskazują na ustawowe ograniczenia, które uniemożliwiły dotąd realizację takiego projektu. M.in. w 2021 r. przedstawiciele Metropolii uznali, że aby powołać spółkę celową do budowy jednej dużej instalacji termicznego przetwarzania odpadów, potrzebna byłaby nowelizacja ustawy o związku metropolitalnym w woj. śląskim.