Stoimy w obliczu nasilenia się globalnego kryzysu o wielu wymiarach: kryzysu związanego ze zmianami klimatycznymi, kryzysu przyrody i utraty różnorodności biologicznej oraz kryzysu zanieczyszczeń i odpadów. Światowy Dzień Ochrony Środowiska jest szczególną okazją, żeby zachęcić do poszukiwania rozwiązań w tym obszarze i eliminacji czynników prowadzących do degradacji gleby, susz i pustynnienia, zmian klimatu.

Oto fakty:

Gleba i woda

• Prawie 60 procent wszystkich gatunków żyje w glebie, co czyni lądy najbardziej zróżnicowanym biologicznie siedliskiem planety.
• Zdrowe gleby magazynują ogromne ilości węgla, którego uwolnienie spowodowałoby ogromny i gwałtowny wzrost ocieplenia planety.
• W ciągu ostatnich dwudziestu lat zasoby wody na lądzie – w tym wilgotność gleby, śniegu i lodu – spadały w tempie 1 centymetra rocznie, co ma poważne konsekwencje dla bezpieczeństwa wodnego i produkcji żywności.

Suche tereny

• Suche tereny – obszary borykające się z dużym niedoborem wody – zajmują 41% powierzchni lądowej Ziemi i 78% pastwisk na świecie.
• Na terenach suchych znajduje się ponad jedna czwarta światowych lasów i jedna trzecia globalnych punktów zapalnych różnorodności biologicznej. Tereny suche to także kluczowe punkty migracji ptaków.

Pustynie

• Pustynie zajmują ponad jedną piątą powierzchni Ziemi i występują na każdym kontynencie.
• Sahara to największa gorąca pustynia na świecie, zajmująca powierzchnię 9,4 miliona kilometrów kwadratowych, mniej więcej wielkości Kanady. Jest domem dla 500 gatunków roślin, 70 gatunków ssaków, 100 gatunków gadów, 90 gatunków ptaków i kilku stawonogów, takich jak pająki i skorpiony.
• Wiele pustyń powiększa się z powodu zmiany klimatu, ale niektóre kraje stawiają opór, w tym 22 państwa w Afryce graniczące z Saharą, gdzie inicjatywa Wielkiej Zielonej Ściany ma na celu przywrócenie 100 milionów hektarów ziemi poprzez mozaikę zielonych i produktywnych krajobrazów.

Lasy

• Lasy zajmują 31 procent powierzchni Ziemi, ale nie są one równomiernie rozmieszczone, ponieważ ponad połowa lasów na świecie występuje tylko w pięciu krajach: Brazylii, Kanadzie, Chinach, Federacji Rosyjskiej i Stanach Zjednoczonych Ameryki.
• Lasy są domem dla ponad połowy gatunków zwierząt, roślin i owadów występujących na lądzie na świecie.

Ekosystemy słodkowodne*

• Torfowiska przechowują około 30% węgla pochodzącego z lądu – dwa razy więcej niż wszystkie lasy na świecie.
• Tereny podmokłe chronią 60% ludzkości zamieszkującej wybrzeża przed falami sztormowymi, huraganami i tsunami.
• Około 40% gatunków roślin i zwierząt lądowych w którymś etapie swojego życia zależy od terenów podmokłych.

Pola uprawne

• Co pięć sekund ulega erozji gleba odpowiadająca powierzchni jednego boiska piłkarskiego. Jednak wytworzenie 3 centymetrów wierzchniej warstwy gleby zajmuje 1000 lat.
• Co roku na całym świecie ponad 24 miliardy ton bezcennej wierzchniej warstwy gleby jest zmywane lub wywiewane z powietrza w wyniku nadmiernej uprawy i nadmiernego wypasu gruntów oraz wycinania drzew i lasów.
• Prawie 75 procent światowych upraw owoców i nasion zależy, przynajmniej częściowo, od zapylaczy, takich jak pszczoły. Zapylacze odpowiadają za 35 procent całkowitej światowej produkcji roślinnej, zapylając 87 ze 115 wiodących roślin spożywczych na świecie.
• Pomimo ich znaczenia, liczba zapylaczy poważnie spada, głównie z powodu intensywnych praktyk rolniczych, stosowania pestycydów, gatunków inwazyjnych, chorób i zmiany klimatu.

Miasta

• Miasta zajmują mniej niż jeden procent powierzchni Ziemi, ale są domem dla ponad połowy jej mieszkańców.
• Miasta odpowiadają za 75% światowego zużycia zasobów i energii oraz wytwarzają ponad połowę światowych odpadów i co najmniej 60% emisji gazów cieplarnianych.
• Drzewa na obszarach miejskich mogą ochłodzić powietrze nawet o 5°C, zmniejszając zapotrzebowanie na klimatyzację o 25 procent. Drzewa miejskie zapewniają wiele korzyści zdrowotnych, takich jak czystsza woda. Oprócz wielu innych korzyści oczyszczają również powietrze i ograniczają powodzie.

Susza i pustynnienie zagrażają podstawowym ekosystemom na całej planecie, w tym ekosystemom słodkowodnym i glebie, która umożliwia istnienie życia na Ziemi. Rekultywacja gruntów może odwrócić postępującą falę degradacji gleby, suszy i pustynnienia.

Źródło: World Environment Day

*DZP/GDOŚ

***

Światowy Dzień Ochrony Środowiska ustanowiło Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych na Konferencji Sztokholmskiej w 1972 roku. Obecnie ta inicjatywa jest obchodzona w ponad 100 krajach świata.  Celem jest przybliżenie społeczeństwu kwestii związanych z ochroną środowiska i edukacją ekologiczną, między innymi poprzez promowanie ekologicznego stylu życia.

źródło: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska