Polska przestała być "śmietniskiem Europy" . Oto podsumowanie roku działalności systemu SENT

Dane te zostały zaprezentowane podczas konferencji, w której udział wzięli Jacek Ozdoba – wiceminister w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Mariusz Gojny – podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów i zastępca Szefa Krajowej Administracji Skarbowej oraz Krzysztof Gołębiewski – Główny Inspektor Ochrony Środowiska.

Jesteśmy w awangardzie i mamy efekt mrożący

– Chciałem się pochwalić działaniami dobrego zespołu zarówno Krajowej Administracji Skarbowej jak i Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. System SENT to realne uszczelnienie granic Polski w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów. Mówiąc wprost – to zwalczanie przestępczości polegającej na tym, że do Polski nielegalnie wwozi się odpady – rozpoczął swą wypowiedź Jacek Ozdoba.

Minister przypomniał o zaostrzeniu kodeksu karnego i podniesieniu dolnej oraz górnej granicy odpowiedzialności karnej oraz zaostrzeniu kary pozbawienia wolności w związku z nielegalnym wwozem odpadów do kraju – w tym odpadów niebezpiecznych. Zauważył też, że zmienił się katalog kar finansowych – dotyczących zarówno osób jak i podmiotów zajmujących się procederem nielegalnego transportu odpadów.

– System SENT, geolokalizacja i kontrole (…) stawiamy na wykrywalność oraz na konsekwencje w postaci wieloletniego więzienia. To wszystko ma dać tzw. efekt mrożący – powiedział Ozdoba i podkreśli, że liczba kontroli wykonanych w zakresie odpadów jest gigantyczna. – To jest coś nieprawdopodobnego ile Inspekcja Ochrony Środowiska zrobiła w ciągu roku. To jest świadectwo tego, że Polska przestała być śmietniskiem Europy – mówił minister.

– Szara strefa jest stanowczo zmniejszona bo z nią stanowczo walczymy; wykrywalność – czyli system SENT i wysokie kary oraz zakaz importu odpadów do Polski np. na składowisko oraz do termicznego zagospodarowania – to wszystko dzisiaj pokazuje, że Polska jest w zupełnie innym miejscu. Jesteśmy w awangardzie krajów UE pod względem walki z przestępcami środowiskowymi – ocenił Jacek Ozdoba.

Ozdoba przypomniał również, że podwyższone zostały kary dotyczące niewłaściwego zagospodarowania odpadów, porzucenia czy podpalania. Jak mówił minister podczas konferencji – to wszystko dzisiaj zagrożone jest karą wieloletniego więzienia.

– Statystyka pokazuje jednoznacznie – liczba kontroli jest gigantyczna. Dzisiaj możemy powiedzieć: Polska walczy z nielegalnym transportem odpadów stanowczo, nie jesteśmy żadnym śmietniskiem Europy – podsumował swą wypowiedź Jacek Ozdoba.

SENT to kolejne ogniwo uszczelnienia systemu podatkowego

– Przypomnę, że obowiązkowi zgłaszania do rejestru SENT podlega przywóz odpadów które przywożone są do naszego kraju jak i towarów, które przewożone są przez nasz kraj czyli są tranzytowane – np. z Niemiec na Litwę. Objęcie odpadów systemem SENT i monitorowanie ich przywozu ma istotne znaczenie w kontekście zabezpieczania interesów skarbu państwa i wpływa na uszczelnienie systemu podatkowego – mówił Mariusz Gojny, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów i zastępca Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. – Uniemożliwienie nielegalnego wprowadzenia na Polski rynek odpadów pochodzących z zagranicy powoduje, że w Polsce odprowadzane są podatki z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia takich właśnie towarów w postaci transgranicznego przemieszczania tych towarów – wyjaśnił.

Kontrole obowiązków w zakresie przewozu odpadów realizowane są przez 4 instytucje: KAS, Policję, Straż Graniczną oraz Inspekcję Transportu Drogowego. Jak zauważył Mariusz Gojny Działania kontrolne nie tylko redukują nadużycia podatkowe, ale również wpływają na zapewnienie przejrzystości transakcji wewnątrzwspólnotowych związanych z transgranicznym przemieszczaniem odpadów.

Monitoring w czasie rzeczywistym i ochrona środowiska

– Monitorowanie przewozu odpadów w ramach systemu SENT oraz redukcja ich nielegalnego przywozu do Polski bezdyskusyjnie wpływa również na ochronę naszego środowiska przed próbą nielegalnego porzucania odpadów  miejscach do tego nieprzeznaczonych – ocenił zastępca szefa KAS i dodał, ze KAS monitoruje przewóz odpadów zgłoszonych do rejestru SENT w czasie rzeczywistym a także przeprowadza kontrole zgodności danych zawartych w zgłoszeniu z faktycznie przewożonym towarem i weryfikuje dokumentacje towarzyszącą temu przewozowi. – Możliwość szybkiego reagowania jaką daje nam korzystanie z systemu SENT znacznie podnosi efektywność działań prewencyjnych – ocenił Gojny.

Niebywała skala i skuteczność

– Skala przewozu odpadów jest duża, zatem nadzór dan tymi transportami wiąże się z bardzo dużym zaangażowaniem Krajowej Administracji Skarbowej o czym świadczą dane statystyczne zbierane przez resort finansów. Od momentu objęcia takich przewozów systemem SENT, czyli od 22 lutego 2022 roku do końca ubiegłego roku podmioty gospodarcze dokonały ponad 130 tys. zgłoszeń do systemu SENT. W tym samym czasie funkcjonariusze służby celno-skarbowej skontrolowali ok 17 tys. takich przewozów. W trakcie tych kontroli w 840 wypadkach ujawnili nieprawidłowości – powiedział zastępca szefa KAS i dodał, że skuteczność systemu SENT została potwierdzona w praktyce, szczególnie w zakresie zmniejszania szarej strefy w obszarze paliw jak i tytoniu. Obowiązki nałożone przez system SENT stanowią kolejny krok w zakresie uszczelniania systemu podatkowego w Polsce ale co równie ważne są narzędziem, które możemy wykorzystać do ochrony środowiska w Polsce – podsumował.

System SENT w odpadach. Podsumowanie rocznej działalności systemu w transgranicznym przemieszczaniu odpadów. https://t.co/l6CfHGzf6K

— Jacek Ozdoba (@OzdobaJacek) March 13, 2023

Współpraca GIOŚ, KAS, ITD, Policji i Straży Granicznej

– Kwestia dotycząca gospodarowania odpadami, którego częścią jest transport odpadów jest jednym z elementów z priorytetowych działalności Inspekcji Ochrony Środowiska. 2022 rok to był moment, kiedy został wprowadzony do systemu SENBT obowiązek zgłaszania odpadów w strumieniu transgranicznym a także podnieśliśmy kary za kwestie nielegalnego gospodarowania odpadami – rozpoczął swą wypowiedź Główny Inspektor Ochrony Środowiska Krzysztof Gołębiewski i dodał, że Inspekcja Ochrony Środowiska stawia sobie jako priorytet wykonywanie czynności kontrolnych dotyczących transportu zarówno w strumieniu transgranicznym jak i strumieniu krajowym podczas których współpracuje z szeregiem służb, m.in. z KAS, ITD czy Policją. Ta współpraca polega m.in. na tym, że jesteśmy razem na drogach i razem wykonujemy te czynności kontrolne a oprócz tego wymieniamy się informacjami a także  szkolimy wzajemnie w zakresie tych czynności które wykonujemy z ujawnianiem i kontrolą transportu odpadów.

6 tys. kontroli w ramach cyklicznej stałej obecności Inspekcji Ochrony Środowiska na drogach

Gołębiewski podane przez KAS statystyki uzupełnił o kolejne blisko 6 tys. kontroli w ramach cyklicznej stałej obecności Inspekcji Ochrony Środowiska na drogach. – Od 2022 roku w planach pracy IOŚ na poziomie wojewódzkim wpisujemy już w sposób stały wykonywanie czynności kontrolnych ze służbami na drogach tak żeby wyłapywać te nielegalne transporty odpadów przed ich dostarczeniem do miejsca ich nielegalnego deponowania – mówił Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Zapowiedział też, iż działania IOŚ będą rozwijane w tym kierunku – tak aby eliminować wszystkie negatywne skutki związane z nielegalnym przemieszczaniem odpadów – zarówno w strumieniu transgranicznym jak i w strumieniu krajowym. – Myślę że ten rok będzie jeszcze bardziej skuteczny – podsumował Główny Inspektor Ochrony Środowiska.

Już 17 kwietnia 2023 odbędzie się szkolenie online: