1
1
Konieczność zbiórki selektywnej, która od dwóch lat jest wymogiem w Polsce, spowodowała nowe wyzwania co do końcowego produktu – kompostu – zarówno dla obiektów przyjmujących te odpady, jak i dla mieszkańców, zwłaszcza w kwestii higienizacji oraz uciążliwości odorowych.
Opierając się na wieloletnich doświadczeniach czterech firm – pionierów kompostowania w swoich krajach (Hantsch we Francji – pierwsza kompostownia wyłącznie na bioodpady została wybudowana w 2004 r., Umwelt Elektronik w Niemczech, Kontrolgrun w Kolumbii i Biokompo w Polsce), mamy doświadczenie z ponad 200 kompostowni, zaprojektowanych i wyposażonych przez te cztery firmy.
Pomimo niektórych różnic, w zależności od specyfiki danego kraju, selektywna zbiórka dotyczy głównie odpadów pochodzenia roślinnego, odpadów spożywczych z gospodarstw domowych, odpadów z zakładów żywienia zbiorowego i niesprzedanych produktów sieci detalicznych lub przemysłu spożywczego. Odpady te mogą być zbierane i przetwarzane osobno lub wspólnie.
Problem sanitarny
W jakim kierunku zreorganizować selektywny odbiór odpadów kuchennych w miejscu ich powstawania? Ten rodzaj odpadów szybko fermentuje, dlatego istotne są ich szybki odbiór i przetwarzanie, ażeby unikać niekontrolowanej fermentacji.
W przypadku selektywnej zbiórki odpadów kuchennych w workach biodegradowalnych odbiór odpadów powinien następować w miarę często, ażeby ograniczyć uciążliwości odorowe, przedwczesną degradację worków biodegradowalnych, wypływ odcieków i inwazję szczurów lub karaluchów.
We Francji obserwujemy przykłady, w których selektywna zbiórka bioodpadów niekoniecznie jest źródłem dodatkowych kosztów. Na przykład w przypadku odbioru odpadów przez pojazd dwukomorowy dwa razy w tygodniu.
Przed wprowadzeniem selektywnej zbiórki bioodpadów pojazd odbierał dwa razy w tygodniu do jednej komory np. tworzywa sztuczne, a do drugiej odpady zmieszane. Po wprowadzeniu selektywnej zbiórki bioodpadów do jednej komory pojazd odbiera odpady kuchenne dwa razy w tygodniu, natomiast do drugiej komory przemiennie tworzywa sztuczne lub odpady resztkowe. Wydłużenie terminu odbioru odpadów resztkowych w tym przypadku, pod warunkiem właściwego sortowania bioodpadów przez mieszkańca, normalnie nie będzie stanowić problemu, ponieważ będziemy mieli bardzo mało frakcji organicznej w odpadach resztkowych. Taka organizacja odbioru odpadów od mieszkańca nie będzie wiązała się z dodatkowymi kosztami, a jednocześnie będzie zapewniała regularny wywóz bioodpadów.
Dla zbiórki odpadów zielonych w obszarach wiejskich i podmiejskich preferowane jest stworzenie punktów dobrowolnego deponowania odpadów, na terenie których odpady zielone będą kompostowane na miejscu lub rozdrabniane, ograniczając w taki sposób koszt transportu do zakładu przetwarzania. Zbiórka odpadów roślinnych w workach plastikowych ma być zakazana, ponieważ – ażeby taki worek spełniał swoją funkcję – musi być gruby i niebiodegradowalny, co stwarza sprzyjające środowisko do maceracji odpadów. Otwieranie takich worków i ich opróżnienie stanowi niebezpieczną pracę dla operatorów.
Przygotowanie bioodpadów do przetwarzania
W przypadku zbiórki odpadów zielonych w workach biodegradowalnych, wymieszanych (lub nie) z odpadami spożywczymi, zalecane jest użycie wolnoobrotowego rozdrabniacza typu Crambo, który ma możliwość otwierania worków i wymieszania ich zawartości. Nie zmniejszy to ilości zanieczyszczeń, ale ułatwi ich wyeliminowanie podczas przesiewania. Przesiewacz może być uzupełniony sortowaniem powietrznym, np. typu Hurrikan, który pozwoli na odseparowanie zanieczyszczeń od frakcji, którą można będzie zawrócić do procesu w postaci struktury.
Ażeby móc liczyć na otrzymanie wartościowego produktu na koniec procesu, musimy zacząć od odseparowania worków i opakowań od ich zawartości. Takie urządzenie jak Turboseparator dobrze sobie z tym radzi. Na wyjściu otrzymujemy czysty (w 99%) materiał organiczny do dalszego zagospodarowania w procesach metanizacji lub kompostowania (po dodaniu odpowiedniej ilości struktury).
Higienizacja w kompostowaniu bioodpadów
Bardzo ważnym czynnikiem jest zabezpieczenie procesu higienizacji bioodpadów kuchennych podczas kompostowania lub pofermentatu po metanizacji, bo nie unikniemy w nich resztek produktów mięsnych. System sterowania napowietrzaniem w kompostowni ma umożliwić utrzymanie temperatury na poziomie powyżej 70°C przez wystarczająco długi czas i dobry rozkład temperatury w całej objętości pryzmy.
Na rysunku pokazano, że sterowanie procesem napowietrzania, oparte jedynie na temperaturze, nie pozwala na dostarczenie do pryzmy wystarczającej ilości tlenu. Na początku procesu obserwujemy, że pomimo wzrostu temperatury do ponad 80°C (na wykresie czerwona krzywa) zawartość tlenu jest dojść niska (niebieska krzywa). Rysunek wskazuje na potrzebę ok. 10 dni intensywnego napowietrzania (na wykresie czerwone słupki), żeby zawartość tlenu w produkcie osiągnęła wymagany poziom. Przy regulacji napowietrzaniem poprzez zapotrzebowanie na tlen napowietrzanie jest ograniczone do faktycznie niezbędnego minimum (oszczędność zużycia energii), podczas gdy temperatura i zawartość tlenu pozostają na niezbędnym poziomie, aż do opróżnienia tunelu.
Warunki tlenowe i gospodarka odorami
Regulacja napowietrzania poprzez sterowanie zawartością tlenu w pryzmie jest najlepszą metodą ograniczania uciążliwości odorowych. To właśnie mikroorganizmy rozwijające się w niedotlenionym środowisku (bakterie patogenne i inne) są przyczyną tworzenia odorów. Ponadto, w zależności od ilości bioodpadów w odpadach zielonych i wieku odpadów, instalacja będzie wymagała (lub nie) hermetyzacji. We Francji każda z naszych instalacji odpowiada francuskim normom w zakresie ograniczania uciążliwości odorowych (5 jednostek odorowych/Nm3 w promieniu 3 km od granicy zakładu przez 98% czasu), mimo bardzo różnych rozwiązań: zamkniętych tuneli Biodome®, membrany półprzepuszczalnej czy otwartego napowietrzania platformy. Wykorzystanie przerzucarki podczas fazy dojrzewania pozwala również na lepszą higienizację kompostu, zapobiegając zadomowieniu się gryzoni i ponownemu zanieczyszczeniu.
Wybór elastycznej technologii
W ostatnich latach w Polsce wybudowano wiele zakładów MBP. Stopniowo, wraz z wdrażaniem selektywnej zbiórki bioodpadów, strumień odpadów zmieszanych zmienia się, choć nie maleje. Ponieważ nasza technologia przewiduje ewolucję stylu życia mieszkańców i ewolucję morfologii odpadów, a także zmiany legislacyjne, naszym klientom łatwo jest dostosować wybudowaną instalację do stabilizacji tlenowej, do wymogów procesu prawdziwego kompostowania. W przypadku technologii lub rozwiązań, które nie będą dobrze sobie radzić z bioodpadami, zawsze szukamy i znajdujemy właściwe rozwiązania.
Z doświadczeń francuskich wynika, że ponad połowa francuskich kompostowni po pięciu latach przetwarzała zupełnie inne odpady niż te, dla których została wybudowana.
Liliya Vlasenko, Andrzej Bednarz, Freddy Loiselier
[email protected], www.biokompo.pl
