Władze Krakowa chcą opracować program związany z muralami w przestrzeni miejskiej

Jak mówił we wtorek pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury Robert Piaskowski murale to wyzwanie dla miasta: jak chronić przed dewastacją te, które już powstały i są wartościowe i jak tworzyć warunki do powstawania nowych dzieł.

“Są też wyzwania konserwatorskie i przestrzenne: jak chronić osie widokowe w mieście, jak konserwować murale, jak promować ten zasób i nim zarządzać. Chcemy rozmawiać o trwałości i efemeryczności tych dzieł i zastanowić się, jak sprawić, żeby w naszym mieście były realizacje na najwyższym poziomie, trafne, dobrze wpisujące się w przestrzeń i budujące wizerunek miasta” – powiedział Piaskowski.

Do dyskusji miasto zaprasza zarówno zwolenników murali, jak i sceptyków, którzy uważają je za “zaśmiecanie przestrzeni” i krytykują m.in. za brak kontekstu.

Ideę uporządkowania powstawania malowideł wielkoformatowych i murali w Krakowie wspiera radna Małgorzata Jantos, przewodnicząca Komisji Kultury i Ochrony Zabytków Rady Miasta Krakowa. Jej zdaniem potrzebny jest zespół, który będzie wspomagał, ale też kontrolował powstawanie murali w mieście. “Takie zespoły są już w innych miastach. Chodzi o panowanie nad estetyką miasta, ale też o stworzenie np. bazy ścian, które mogłyby być wykorzystane na takie cele” – podkreśliła Jantos.

Dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Katarzyna Olesiak podkreśliła, że władzom Krakowa bardzo zależy na ochronie obszaru, który ma status Pomnika Historii oraz przestrzeni parków kulturowych.

Plastyk miejski Agnieszka Łakoma zwracała uwagę, że murale to najczęściej inicjatywy oddolne, realizowane przez artystów, ale też przez amatorów. “W ten sposób odbywa się pewna gra o miasto” – mówiła Łakoma. Dodała, że w Krakowie z roku na rok ta gra o przestrzeń miejską coraz bardziej się nasila, a amatorzy realizują projekty niezwiązane z kontekstem miejsca i kopiują znane już wzory, ignorując lokalne warunki, przepisy i zalecenia specjalistów.

Do prac nad realizacją “polityki muralowej” miasto zaprosiło Artura Celińskiego i zespół DNA Miasta, który od ponad dekady tworzy nowoczesne narzędzia wspierające rozwój kultury. W prace została zaangażowana również Aleksandra Litorowicz z Fundacji Puszka, pomysłodawczyni i koordynatorka pierwszego ogólnopolskiego badania malarstwa monumentalnego przeprowadzonego przez Instytut Badań Przestrzeni Publicznej ASP w Warszawie w 2016 roku.

Jednym z powodów podjęcia prac nad regulacjami dotyczącymi murali jest wejście w życie tzw. uchwały krajobrazowej, która reguluje umieszczanie różnych obiektów – w tym murali – w przestrzeni miejskiej.

15 grudnia odbędzie się pierwsze seminarium poświęcone muralom – ze względu na pandemię – online. Prace zostaną zakończone na przełomie marca i kwietnia 2021 r. Ich efektem ma być opracowanie przejrzystych zasad, regulaminów i formularzy dla tych, którzy chcą tworzyć murale w Krakowie.