Zmiany w BDO. Minister próbuje hamować panikę

Niewątpliwie wprowadzenie obowiązku wystawienia KPO „u źródła”, czyli przez przedsiębiorców prowadzących drobną działalnością biurową lub usługową w związku z odbiorem odpadów z makulatury lub opakowań , mogłoby doprowadzić do paraliżu systemu odbioru odpadów.

Trudno bowiem wyobrazić sobie, aby odbiór wyżej wymienionych odpadów od mikroprzedsiębiorców wymagał każdorazowo wygenerowania przez nich karty przekazania odpadów. Ministerstwo Klimatu opowiedziało się zatem za interpretacją pojęcia odpadów komunalnych korzystną z punktu widzenia małych i średnich przedsiębiorców.

Warto przy tym zwrócić uwagę na charakter prawny objaśnień prawnych. Zgodnie z art. 35 ust. 1 w zw. z art. 35 ust. 3 Prawo przedsiębiorców, objaśnienie prawne nie jest wiążące dla przedsiębiorcy.

Jednocześnie jednak przedsiębiorca nie może być obciążony sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do objaśnienia, oraz nie może być obciążony daninami w wysokości wyższej niż wynikające z objaśnienia. Oczywiście, Minister może zmienić wydane objaśnienia prawne, jeżeli stwierdzi ich nieprawidłowość. Taka zmiana może być podyktowana w szczególności orzecznictwem sądów. Niemniej jednak zmiana wydanych objaśnień prawnych nie ma wpływu na sytuację przedsiębiorców, którzy wcześniej zastosowali się do objaśnień prawnych w brzmieniu przed ich zmianą.

Wątpliwości formalne

Z prawnego punktu widzenia objaśnienia prawne wydane przez Ministra Klimatu budzą jednak wątpliwości natury formalnej. Otóż, w myśl art. 33 ust. 3 Prawa przedsiębiorców, objaśnienia prawne są zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego właściwego ministra pod nazwą “objaśnienia prawne”, wraz z oznaczeniem daty ich zamieszczenia. W tym wypadku dwie pierwsze przesłanki zostały spełnione.

Objaśnienia prawne dotyczące BDO nie zostały natomiast oznaczone datą ich zamieszczenia. Wprawdzie taka data pojawia się na stronie Rzecznika MŚP, natomiast nie ma jej bezpośrednio na dokumencie oraz stronie, na której opublikowało objaśnienia Ministerstwa Klimatu. Gdyby zatem organy kontroli (np. WIOŚ) przyjęły odmienną interpretację przepisów, to mogłoby to doprowadzić do kolejnego problemu – czy zastosowanie się do objaśnień wydanych przez Ministra Klimatu zwalnia przedsiębiorcę z negatywnych konsekwencji zastosowania się do nich? W mojej ocenie tak, aczkolwiek odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista.

Wobec powyższego, dużo większe znaczenie prawne będzie miało zatem rozporządzenie Ministra Klimatu w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Jak wiadomo, trwają w tej chwili prace nad jego brzmieniem (numer z wykazu RCL: 839). Co istotne, nowością w stosunku do aktualnie obowiązujących przepisów jest wyłączenie z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, a tym samym z obowiązku wystawiania KPO, całej grupy odpadów opakowaniowych takich jak:

• – 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury;
• – 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych;
• – 15 01 03 – opakowania z drewna;
• – 15 01 04 – opakowania z drewna;
• – 15 01 05 – opakowania wielomateriałowe;
• – 15 01 07 – opakowania ze szkła;
• – 15 01 09 – opakowania z tekstyliów.

Ponadto, nowością jest także ujęcie w katalogu odpadów zwolnionych z prowadzenia ewidencji odpadów o kodzie 16 03 80 (tj. produktów spożywczych przeterminowanych lub nieprzydatnych do spożycia). Uzupełnienie katalogu wyjątków o ten kod jest niezwykle istotne z punktu widzenia wielu podmiotów prowadzących handel detaliczny lub sklepy spożywcze, w których powstaje przeterminowana żywność (np. w postaci pakowanych produktów z mleka, wędlin, warzyw, owoców itd.).

Problematyczne natomiast pozostają regulacje w zakresie masy odpadów zwolnionych z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Przykładowo, limit dla opakowań z papieru i tektury 15 01 01 ustanowiono na poziomie 0,5 Mg na rok. Z kolei dla przeterminowanej żywności (16 03 80) to tylko 100 kg na rok. W mojej ocenie te limity mogą być zbyt niskie dla wielu sklepów funkcjonujących w Polsce.

Są jakieś plusy?

Na plus z kolei należy ocenić chociażby zwiększenie limitu wagowego dla odpadów o kodzie  16 02 14 (zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 13) z 5 kg do 50 kg. Ten limit wydaje się być dużo bardziej dostosowany do ilości sprzętu i tonerów, które realnie powstają w wielu firmach.

Podsumowując, Ministerstwo Klimatu próbuje w przeddzień wejścia systemu tamować falę paniki związanej z BDO. Nie oznacza to natomiast, że zostały rozwiązane wszystkie problemy w obszarze BDO. Wciąż pozostaje wiele pytań bez odpowiedzi, które w mojej ocenie wymagają niezwłocznej interwencji ustawodawcy. Chociażby określenie zasad postępowania w sytuacji gdy dojdzie do awarii modułu ewidencyjnego BDO. Prawo Murphy’ego przemawia natomiast za tym, że nie jest to pytanie o to czy dojdzie do awarii systemu, tylko kiedy i na jak długo. Na taką okoliczność natomiast przepisy nie są przygotowane.

Mikołaj Maśliński, właściciel MM Doradztwo Prawne, był jednym z prelegentów szkolenia „Elektroniczna ewidencja odpadów w systemie BDO”, zorganizowanego w Gdańsku.