16. Konferencja - Roadshow: Mechaniczne i biologiczne przetwarzanie odpadów. Odzysk surowców i energii. Efektywność zakładów

16. Konferencję – Roadshow: Mechaniczne i biologiczne przetwarzanie odpadów. Odzysk surowców i energii. Efektywność zakładów rozpoczęli Robert Rosa – wiceprezes Abrys Sp. z o.o. oraz Piotr Szewczyk z Rady RIPOK, Z-ca Dyrektora ds. technicznych i utrzymania ruchu w ZUOK „Orli Staw” i równocześnie Dyrektor Programowy Konferencji. Zwrócili oni uwagę na najistotniejsze dla branży tematy. Szczególną uwagę w wystąpieniu otwierającym zwrócono na temat „palącego problemu”

– Wracamy do sytuacji która miała miejsce w 2018 roku. Wówczas było 76 pożarów odpadów które były przypisane składowiskom. Z 76 wówczas opisanych przypadków 6 lub 7 dotyczyło zakładów gospodarki komunalnej. Pojawiło się wtedy bardzo wiele opinii i wpisów w przestrzeni medialnej. Jak bumerang sytuacja ta wraca też dzisiaj – rozpoczął część merytoryczną konferencji Robert Rosa. – Płoną odpady i często to branża komunalna jest obciążana winą za to co się dzieje. Tymczasem wszystkie instalacje są nie tylko wyposażone w urządzenia spełniające wyśrubowane normy ale wręcz przekraczają te normy. Jeśli coś się dzieje to są to samozapłony i na to też jesteśmy przygotowani a nade wszystko chcemy tego unikać – dodał Piotr Szewczyk z Rady RIPOK, Z-ca Dyrektora ds. technicznych i utrzymania ruchu w ZUOK „Orli Staw” i równocześnie Dyrektor Programowy Konferencji.

– Wraz z rozwojem elektromobilności i elektroniki,  magazynów energii, baterii do zagospodarowania w branży odpadowej będzie coraz więcej. Musimy uświadomić społeczeństwo jakie niesie to zagrożenia jeśli chodzi o gospodarowaniem odpadami – zaapelował Robert Rosa

System Kaucyjny

Pierwszą prelekcję wygłosił Krzysztof Kawczyński z Krajowej Izby Gospodarczej. Poruszył on temat wpływu systemu kaucyjnego na funkcjonowanie instalacji MBP i gminnych systemów gospodarowania odpadami. Zapowiadana ustawa zakłada, że system kaucyjny w Polsce zacznie działać od 2025 roku a jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych w systemach gminnych i zwiększenie poziomu recyklingu opakowań. – Mówimy tu o ROP oraz o kaucji. Przypomnę, że systemy kaucyjne są emanacją ROP a okazało się, że teraz z ROP został nam tylko system kaucyjny. Cele są szczytne. Systemem mają być objęte 3 frakcje. Coraz częściej słychać też głosy aby kaucja „szła za produktem” – mówił prelegent.

Luki w ustawie

Po omówieniu podstawowych założeń systemu kaucyjnego Krzysztof Kawczyński zwrócił uwagę na luki i braki w ustawie. – Im bliżej terminu  uruchomienia systemu kaucyjnego (2025 r.), tym więcej pojawia się wątpliwości. Przede wszystkim system dotyczy sprzedaży na rzecz wszystkich użytkowników końcowych, tj. osób, nabywających produkty w opakowaniach w celu spożycia przez siebie lub inne osoby. Krzysztof Kawczyńskie zwrócił uwagę na fakt, iż nie włączono do systemu sektora hotelarskiego, gastronomicznego i automatów, nie ujęto w ustawie sprzedaży internetowej i sprzedaży na stacjach benzynowych. Co więcej przepisy nie regulują precyzyjnie od kiedy trzeba prowadzić szczegółową ewidencję opakowań objętych systemem kaucyjnym (przed końcem 2024 r., czy od 2025 r.). Podkreślał też, że kaucja nie dotyczy szklanych butelek używanych jednokrotnie czyli np. tych po wódce albo winie, w tym tzw. małpek.

– Regulacje ustawy praktycznie nie precyzują relacji systemów kaucyjnego i gminnego. W praktyce podstawowymi podmiotami objętymi regulacjami będą przede wszystkim sklepy spożywcze oferujące na sprzedaż napoje w opakowaniach – podkreślił Krzysztof Kawczyński.

Podczas prelekcji zwrócono uwagę na ważne postulaty różnych interesariuszy systemu kaucyjnego w Polsce a wśród nich:

• przesunięcie o rok wdrożenia systemu i obowiązku zbiórki opakowań w systemie,
• jasny komunikat w kwestii zwolnienia z VAT. Obecne przepisy nie pozwalają jednoznacznie stwierdzić, czy kaucja będzie opodatkowana 23 proc. stawką VAT. Branża napojowa i handlowa podaje, że przy doliczeniu VAT do kaucji, konsumenci zapłacą dodatkowy podatek – ok. 2,8 mld PLN
• postulat wyłączenia z systemu kaucyjnego butelek po mleku i napojach mlecznych – przede wszystkim ze wzglądu na przepisy sanitarne
• nieszczelność systemu kaucyjnego – kaucja będzie doliczana przy sprzedaży produktu.

– Według przedsiębiorców kaucja powinna podążać za produktem w całym łańcuchu sprzedaży – takie rozwiązanie pozwoli zapobiec potencjalnym defraudacjom kaucji – mówił Krzysztof Kawczyński.

Warto tu dodać, że do dnia 1 stycznia 2029 r. państwa członkowskie będą zobowiązane do wprowadzenia systemu kaucyjnego dla jednorazowych butelek plastikowych, stalowych i aluminiowych puszek na napoje o pojemności do 3 litrów, chyba, że poziom selektywnej zbiórki […] odnośnego formatu opakowań, jest wyższy niż 90 % w jednostkach masy takich opakowań wprowadzonych do obrotu na terytorium tego państwa w latach […] 2026 i 2027.

Negatywne konsekwencje

Wśród negatywnych konsekwencji wdrożenia systemu kaucyjnego na system gospodarki odpadami prelegent zwrócił uwagę na zmiany w kształtowaniu się strumieni opakowań. System kaucyjny może spowodować marginalizację obrotu opakowaniami zwrotnymi i znaczący spadek  udziału tego rodzaju opakowań na rynku a także znaczące uszczuplenie tonażu odbieranych od mieszkańców odpadów przy konieczności utrzymywania rozbudowanej infrastruktury do zbiórki i segregacji. Pozostałe potencjalnie negatywne konsekwencje to destrukcja organizacyjna i finansowa gminnych systemów selektywnej zbiórki oraz to, że wysokość opłaty pobieranej przez gminy od mieszkańców zostanie oderwana od faktycznej ilości odbieranych odpadów przy dalszym braku wsparcia ze strony ROP. – Wdrożenie systemu może spowodować poważne problemy ze sprawozdawczością i ewidencją odpadów, w tym wykonaniem wysokich celów zbiórki i przygotowania do recyklingu i migracją odpadów – mówił Kawczyński i dodał, że proponowane oderwanie systemu kaucyjnego od systemu ROP będzie miało negatywny wpływ na system gospodarki odpadami w gminach. Sektor gospodarki odpadami  powinien zostać włączony w proces zbiórki  i przygotowania  do recyklingu opakowań kaucjonowanych – podsumował.

Do systemu kaucyjnego odniosła się również podczas swojej prelekcji dr inż. Beata Waszczyłko-Miłkowska z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy.

– Jeżeli chodzi o system kaucyjny to trzeba ewidentnie powiedzieć, że system kaucyjny na razie nie jest obowiązkowy. Jest on narzędziem do uzyskania poziomu selektywnego zbierania butelek po napojach. Warto podkreślić, że obowiązek ten nie został nałożony przez Unię Europejską na przedsiębiorców ale na Polskę. Natomiast nasze władze ten obowiązek przerzuciły na przedsiębiorców. Muszę tutaj też odnieść się do informacji publicznych w kontekście tego, jak system kaucyjny wpłynie na zmniejszenie zaśmiecenia naszego kraju. Otóż, nie wpłynie – mówiła prelegentka.

Regulacje prawne w kontekście MBP

Podczas konferencji poruszona została również tematyka otoczenia legislacyjnego działalności instalacji MBP – tematykę tę przybliżył uczestnikom Daniel Chojnacki z Kancelarii Domański, Zakrzewski, Palinka. Funkcjonowanie zakładów mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce w obowiązujących warunkach prawnych omówiła również dr inż. Beata Waszczyłko-Miłkowska reprezentująca Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy. Omówione zostały regulacje w zakresie MBP wynikające z Ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach, dokumentu referencyjnego oraz rozporządzenia MBP.

Przypomnijmy że instalacją komunalną jest instalacja do przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych lub pozostałości z przetwarzania tych odpadów, spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki, zapewniająca mechaniczno-biologiczne przetwarzanie niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i wydzielanie z niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku. Jak mówiła Beata Waszczyłko-Miłkowska – Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń, efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii, zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw, stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów. Należy uwzględnić, również rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji oraz wykorzystywać porównywalne procesy i metody, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej.

Zalety instalacji MBP

Jak podkreśliła prelegentka, wśród praktycznych zalet zakładów MBP wymienić należy odzysk materiałów nadających się do recyklingu, zmniejszenie ilości odpadów oraz zmniejszenie w odpadach zawartości substancji organicznych wysyłanych do ostatecznego usunięcia (magazynowanie lub spalanie).

Zwróciła również uwagę na fakt iż zakłady MBP znacznie redukują wilgotność poprzez ekstrakcję, redukcję, odzysk i stabilizację zawartości organicznej w odpadach. Przetwarzanie to obejmuje mechaniczne rozdzielanie odpadów, obróbkę biologiczną (przetwarzanie beztlenowe i/lub tlenowe) frakcji organicznej oraz, w razie potrzeby, dalszą separację mechaniczną.  Biologiczne etapy mechaniczno-biologicznego procesu przetwarzania odpadów resztkowych są w większości identyczne z etapami stosowanymi do kompostowania oraz fermentacji beztlenowej oddzielnie zebranych odpadów organicznych. Jednakże, ze względu na szersze spektrum oraz bardziej niejednorodny materiał wsadowy, MBP ma surowe wymagania dotyczące obróbki mechanicznej oraz niektórych maszyn do obróbki biologicznej. MBP wymaga również większego wysiłku mechanicznego w celu wydobycia znacznej ilości materiału, który nie podlega obróbce biologicznej, na przykład wysokokalorycznej frakcji gruboziarnistej oraz metali żelaznych i nieżelaznych. Tam, gdzie to możliwe, frakcja gruboziarnista poddawana jest dodatkowym procesom przetwarzania i różnicowania. – Odpady resztkowe mają również zazwyczaj znacznie większe potencjalne ryzyko powodowania skażeń miejscowych oraz znacznie wyższy poziom zanieczyszczeń niż oddzielnie gromadzone odpady organiczne.

Przyszłość i finansowanie

Przyszłość instalacji MBP omówiła dr inż. Emilia den Boer z Politechniki Wrocławskiej. Prelegentka uwzględniła reprezentowała trendy i prognozy funkcjonowania instalacji MBP po wdrożeniu planowanych zmian prawnych w oparciu o analizę trendów rozwoju technologii MBP za granicą.

Z kolei tematykę dofinansowania dla energii z odpadów poruszył Wojciech Nawrocki Członek Zarządu METROPOLIS Doradztwo Gospodarcze Sp. z o.o., Wiceprezes Zarządu W.P.I.P. Green Energy Sp. z o.o. (Biogazownia rolnicza Iłówiec Wielki o mocy 499kWe).

Wśród omawianych możliwości finansowania znalazły się między innymi:

• FEnIKS Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027; Działanie: FENX.01.04 Gospodarka odpadami oraz gospodarka o obiegu zamkniętym.
• FEnIKS Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027. Działanie: FENX.02.02 Rozwój OZE – nabór na biogaz i biometan
• Fundusz Modernizacyjny: Racjonalna Gospodarka Odpadami Cz. 2) i Cz.3), Rozwój kogeneracji w oparciu o biogaz komunalny, Kogeneracja dla energetyki i przemysłu Cz. 1) i Cz. 2), Kogeneracja dla ciepłownictwa Cz. 1) i Cz. 2), Kogeneracja Powiatowa, OZE dla ciepłownictwa, Energia dla Wsi

Co istotne Wojciech Nawrocki nie tylko omówił wyżej wymienione możliwości ale przede wszystkim wskazał kro po kroku jak właściwie się przygotować aby skutecznie pozyskać dotację dla źródeł wytwarzania energii z odpadów.

Panel dyskusyjny

Pierwszą część obrad konferencji zakończył panel dyskusyjny poprowadzony prze Tomasza Szymkowiaka, dyrektora ds. wydawnictw Abrys Sp. z o.o. W panelu udział wzięli: dr inż. Emilia den Boer, Politechnika Wrocławska, dr inż. Beata Waszczyłko-Miłkowska z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Daniel Stawski GPK Głogów oraz Łukasz Dryja, PGK w Radomsku. Eksperci rozmawiali m.in. o przewidywanym wpływie systemu kaucyjnego  na rzeczywistość odpadową. Omówiono wpływ zmian strumienia odpadów na rentowność zakładów gospodarki komunalnej. Podkreślano, że planowane zmiany spowodują utratę przychodów, która w jakiś stopniu będzie musiała być przerzucona w postaci wzrostu cen „na bramie” co praktycznie przełoży się wzrost cen dla mieszkańców. Podnoszono też problem odbioru odpadów w postaci tzw. żółtych worków, które po wdrożeniu systemu kaucyjnego mogą stać się  całkowicie nierentowne.

Bogata tematyka

Dalsza część pierwszego dnia konferencji wypełniona była licznymi prelekcjami o bogatej tematyce. Innowacje w EQUIPO będące odpowiedzią na wysokie oczekiwania branży, w tym m.in. innowacyjny system kontroli zapachów, który jest wstanie zneutralizować je bez użycia wody jako czynnika rozpylającego. zaprezentowali Maciej Ochman oraz Mateusz Dziurlikowski,

Z kolei Paweł Jarosz z firmy ARBENA przedstawił uczestnikom rozwiązania takie jak magazyny dla branży recyklingowej, zadaszenia odpadów luzem czy oraz zadaszenia odpadów komunalnych. Przedstawione zostały hale tunelowe Shelterall wykorzystywane jako magazyny surowców wtórnych w zakładach zagospodarowania odpadów.

Studium przypadku dotyczące surowców wtórnych w odpadach zmieszanych przedstawił natomiast Łukasz Dryja reprezentujący Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Radomsku.

Jak obniżyć rachunki?

O tym jak bezinwestycyjnie obniżyć rachunki za energię elektryczną opowiedział Krzysztof Cichon z Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku. Prezentacja przybliżyła uczestnikom skuteczną strategię redukcji kosztów energetycznych wykorzystującą istniejącą infrastrukturę. Poprzez analizę studium przypadku Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku, uczestnicy poznali konkretne działania, które mogą być wdrożone bez konieczności ponoszenia kosztów inwestycyjnych, a równocześnie przynoszące istotne wymierne oszczędności dla przedsiębiorstw.

Sprawozdawczość odpadowa

Interesujące ujęcie tematyki błędów w sprawozdawczości odpadowej zaprezentowała dr inż. Anna Popławska reprezentująca markę EONOVA. W trakcie tego wystąpienia poruszony został problem jakości danych stanowiących podstawę do obliczenia poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu w gminach. Omówiono przykłady doświadczeń dotyczących sprawozdawczości w relacji podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości – gmina, a także konsekwencje odnotowanych nieprawidłowości, przenoszone na kolejne elementy systemu gospodarki odpadami komunalnymi.

Zmienność uwarunkowań rynkowych w gospodarce odpadami mająca wpływ na funkcjonowanie instalacji do sortowania odpadów to zagadnienie, które omówił Michał Bula z firmy TOMRA.

Z kolei hale łukowe na boksach magazynowych z prefabrykatów betonowych jako mobilne rozwiązanie zadaszeń w branży recyklingowej i gospodarce odpadami przybliżył uczestnikom Mikołaj Matschay z firmy Skavska.

Pierwszy dzień części merytorycznej konferencji podsumował Piotr Szewczyk z Rady RIPOK, Z-ca Dyrektora ds. technicznych i utrzymania ruchu w ZUOK „Orli Staw”. Dyrektor Programowy Konferencji odniósł się przy tym się do tematyki  MBP i metamorfozy w dostosowaniu do aktualnych potrzeb i wyzwań.

16. Konferencja - Roadshow: Mechaniczne i biologiczne przetwarzanie odpadów. Odzysk surowców i energii. Efektywność zakładów

Zdjęcie 8 z 10