Miasta stawiają na efektywne oświetlenie

Wysokie koszty utrzymania oświetlenia i coraz więcej możliwości poprawy jego jakości sprawiają, że samorządy decydują się na inwestycje w nowoczesne systemy oświetleniowe. Modernizacja starych, nieefektywnych energetycznie lamp jest jednym z najlepszych sposobów na obniżenie wydatków na energię elektryczną.

Lampy śledzące ruch

Najczęściej samorządy decydują się na wymianę dotychczas stosowanych, energochłonnych opraw typu sodowego na nowoczesne lampy LED. – Oprawy oświetleniowe typu LED, poza mniejszą energochłonnością, mają wbudowane reduktory mocy, które zmniejszają zużycie energii elektrycznej, a w konsekwencji koszty pracy w godzinach, kiedy panuje najmniejszy ruch, czyli 23.00-5.00 – mówi Dariusz Sieńczewski, specjalista ds. obsługi klienta z Wydziału Wsparcia Sprzedaży ENERGA Oświetlenie. Białe, bardziej naturalne światło, jakie emitują lampy LED, w przeciwieństwie do monochromatycznego, żółtego światła emitowanego przez lampy sodowe przyczynia się do większego bezpieczeństwa i komfortu dla użytkowników dróg. Eksperci z firmy LUG Light Factory tłumaczą, że – według szacunków – stosowanie oświetlenia LED pozwala obniżyć zużycie energii elektrycznej nawet o 50% w porównaniu do oświetlenia tradycyjnego.

Stosowaniu nowoczesnych opraw oświetleniowych LED coraz częściej towarzyszy wykorzystanie systemów kontroli i zarządzania oświetleniem. Według ekspertów LUG Light Factory, takie rozwiązania pozwalają zwykle na programowalną kontrolę oświetlenia, np. poprzez dopasowanie poziomu natężenia światła do pory dnia. Dzięki zastosowaniu oświetlenia LED wyposażonego w system zarządzania możemy obniżyć zużycie energii elektrycznej o dodatkowe 20%, co daje nam łącznie ok. 70% oszczędności w porównaniu z oświetleniem w technologii konwencjonalnej.

Bardziej zaawansowane systemy dodatkowo umożliwiają dostęp w czasie rzeczywistym do informacji na temat funkcjonowania opraw oświetleniowych (np. o bieżącym poborze prądu czy temperaturze wewnątrz oprawy), a także dają możliwość diagnostyki całego systemu, poszczególnych opraw oświetleniowych czy zbierania informacji za pośrednictwem czujników umieszczonych w oprawach (np. na temat natężenia ruchu drogowego).

– „Inteligencja” w sterowaniu oświetleniem opiera się na wyposażeniu każdej lampy ulicznej w odpowiedni moduł komunikacyjny i podłączenie jej do centralnego serwera oraz aplikacji dającej wiele możliwości – stwierdza Krzysztof Kosiedowski z Zarządu Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy. Kluczowe jego zdaniem jest zdalne sterowanie oświetleniem: włączanie, wyłączanie, przygaszanie, rozświetlanie, itd. każdej z lamp lub ich zestawów, w czasie rzeczywistym, według potrzeb.

Kosiedowski uważa, że oświetlenie daje się łatwo sterować przez zainstalowanie czujników ruchu. Praktycznie można je ściemnić do 20% i rozjaśnić do 100% w ciągu jednej sekundy. W przypadku zainstalowania rozbudowanego systemu sterowania możliwe jest zbieranie i analizowanie wszystkich parametrów oświetlenia na poziomie zarówno szafki oświetleniowej, jak i samej oprawy LED. Ponadto system automatycznie wykrywa usterki, dzięki czemu bez konieczności zgłaszania awarii przez mieszkańców można je usunąć. Dzięki możliwości komunikacji z serwerem lampa może automatycznie wysyłać różnego rodzaju dane. Może również pełnić funkcję „huba” (jednostki pozwalającej na przyłączenie wielu urządzeń sieciowych do sieci komputerowej), do którego podłączone są różne czujniki, niekoniecznie związane z oświetleniem. Mogą one na przykład monitorować poziom zanieczyszczenia powietrza.

W ramach instalacji systemów oświetlenia przeprowadza się także pełną inwentaryzację sprzętu, co pozwala na pełną kontrolę i ułatwia planowanie przyszłych napraw czy inwestycji. – Obecnie dominują jednak rozwiązania pozbawione tych szerokich możliwości – twierdzi Krzysztof Kosiedowski. – Niemniej dzięki stosowaniu paneli LED pozwalają one zaoszczędzić energię.

Skompresowana moc bierna

– Największy udział w kosztach inwestycji ma wymiana opraw – mówi Maciej Kocięcki, dyrektor Rozwoju i Zarządzania M2M i IoT z Orange Polska. Cena uzależniona jest od mocy panelu LED i ewentualnego dodatkowego, wbudowanego wyposażenia. – Dobrze zaprojektowane oprawy zapewniają realnie ok. 60-procentową oszczędność zużycia energii elektrycznej w porównaniu do opraw sodowych. Gdy dodamy do tego opcje ściemniania, oszczędności zwiększają się nawet do 85% wskazuje Kocięcki. – To przekłada się nie tylko na bieżące rachunki za energię elektryczną, ale też na niższe opłaty za tzw. przydział mocy.

W efekcie zmniejsza się także emisja CO₂. Te oszczędności pozwalają (przy odpowiednio długim czasie trwania kontraktu – od 10 do 15 lat) pokryć w dużej mierze, czasem nawet całkowicie, koszty inwestycji. Maciej Kocięcki zwraca uwagę również, że tanie oprawy LED o mocy nominalnej 30 W (odpowiednik lampy sodowej 75 W) po zmierzeniu mocy biernej wykazywały tak wysoki jej poziom, że rzeczywista opłata za użytkowanie tej lampy odpowiadała lampie o mocy ponad 90 W. Najistotniejszym elementem oprawy LED jest bowiem zasilacz, stanowiący część obudowy. To jego konstrukcja decyduje, czy w pełnym zakresie sterowania mocą światła kompresowana jest moc bierna.

Kolejne obszary, w których „oszczędności” mogą być bardzo kosztowne, to choćby niewłaściwa optymalizacja zastosowanej mocy i kształtu strumienia światła czy doświetlanie miejsc niebezpiecznych. – Projektując oświetlenie, z pewnością należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie zaplanowanie natężenia oświetlenia dla poszczególnych sytuacji drogowych – tłumaczy Krzysztof Kosiedowski. Nie może być zbyt ciemno, ale też nie należy stosować zbyt intensywnego natężenia strumienia światła na drogę. W tym przypadku drogowcy powinni ściśle współpracować z projektantami.