Działania w zakresie gospodarki odpadami z sektora gospodarczego wynikające z krajowego planu gospodarki odpadami
Odpady, które powstają w sektorze gospodarczym. to największy strumień odpadów w Polsce. Zgodnie z krajowym planem gospodarki odpadami (MP z 2003 r. nr 11, poz. 159), w 2000 r. wytworzono 125,48 mln ton tych odpadów. Jeżeli chodzi o sposoby gospodarowania odpadami z sektora gospodarczego, to 77% tych odpadów jest poddawanych procesom odzysku, 2,2% jest unieszkodliwiane w inny sposób niż składowanie, a 17,8% jest składowane na składowiskach odpadów.
Należy podkreślić, że odpady „gospodarcze” są w ponad 70% wytwarzane w następujących województwach: śląskim, dolnośląskim oraz małopolskim i dlatego właśnie w tych województwach największa jest ilość składowanych odpadów z sektora gospodarczego. Jeżeli chodzi o poszczególne gałęzie przemysłu – największymi wytwórcami odpadów są takie branże przemysłu, jak wydobywczy, energetyczny i rolno-spożywczy. Odpady poddawane odzyskowi pochodzą przede wszystkim z przemysłu drzewnego, hutniczego i wydobywczego, natomiast najczęściej składowane są odpady powstające w przemyśle chemicznym (szczególnie w przemyśle chemii nieorganicznej), energetycznym i remontowo-budowlanym.
Prognozy
Prognozy dotyczące odpadów z sektora gospodarczego wskazują, że w latach 2003-2006 wytwarzanie odpadów albo pozostanie na tym samym poziomie, albo nieznacznie wzrośnie. Jest to spowodowane w głównej mierze efektem działania takich mechanizmów jak m.in. zapisy ustawowe czy konieczność wypełniania wyznaczonych celów i niezbędnych działań w zakresie minimalizacji i zapobiegania powstawaniu odpadów zapisanych w krajowym planie gospodarki odpadami.
Zmiany w ilości i jakości odpadów wytwarzanych w Polsce w sektorze gospodarczym będą zależeć przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Z doświadczeń światowych wynika, że na każde 1% wzrostu PBK przypada dwuprocentowy wzrost ilości wytwarzanych odpadów.
Na ilość odpadów wpływ mają również czynniki demograficzne. Do roku 2014 sytuacja demograficzna Polski nie ulegnie większym zmianom, dominować będzie jednak tendencja zniżkowa. Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii mało- i bezodpadowych, metody czystszej produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. Spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w funkcjonujących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców.
Istotnym aspektem jest również rozszerzenie kontroli w zakresie gospodarki odpadami będące efektem obowiązującego w tej dziedzinie prawodawstwa oraz doskonalenia metod inspekcji przez upoważnione organy i instytucje. Wymiernym skutkiem tego rozszerzenia będzie odkrycie tzw. szarej strefy odpadowej, czyli odpadów niewykazywanych obecnie w statystyce.
Jeżeli chodzi o przewidywany wzrost ilości wytwarzanych odpadów, wynikać on będzie z kilku określonych czynników, takich jak powstawanie nowych inwestycji i podmiotów gospodarczych będących potencjalnymi wytwórcami odpadów czy zwiększanie produkcji przez wytwórców odpadów, co spowoduje proporcjonalny wzrost ilości odpadów. Przewiduje się też, że taką przyczyną może być wzrost ilości urządzeń do oczyszczania ścieków lub spalin oraz poprawy efektywności ich oczyszczania a także zwiększenie ilości odpadów pochodzących z rozbiórki i remontów typu budowlanego, powstających w wyniku przebiegu procesów restrukturyzacji przemysłu i usług.
Analizując aktualny i prognozowany stan gospodarki odpadami, w krajowym planie gospodarki odpadami wskazano cele dla odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym do osiągnięcia w latach 2003-2014, które są zgodne z wytycznymi zawartymi w II Polityce Ekologicznej Państwa. Należą do nich dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r., rozszerzenie mechanizmów rynkowych i przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych oraz wdrożenie systemów ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowywania (bazy danych). Kolejnymi wytycznymi są identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych, wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami (w tym prowadzenie monitoringu) oraz rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i ponownego zastosowania odpadów. Jest to także propagowanie takich działań jak zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów (zgodnie z zasadami bliskości i samowystarczalności), ograniczanie ilości odpadów deponowanych na składowiskach i zorganizowanie sprawnego systemu odzysku wszystkich surowców wtórnych z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik (BAT). Należy też brać pod uwagę takie wytyczne jak sukcesywna likwidacja starych, wcześniej nagromadzonych odpadów przemysłowych oraz kontynuacja prac badawczo-rozwojowych dotyczących technologii małoodpadowych oraz technologii odzysku i ponownego użycia odpadów.
Osiągnięcie powyższych celów w zakresie odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym będzie wymagało podjęcia szeregu działań zarówno inwestycyjnych, jak i pozainwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne będą polegać głównie na dalszej modyfikacji uregulowań prawnych m.in. w dziedzinie gospodarki odpadami, opracowania i wdrożenia rozwiązań organizacyjnych (przede wszystkim struktur organizacyjnych oraz systemów wymiany informacji) zapewniających właściwe zarządzanie gospodarką odpadami (system pozwoleń/zezwoleń/decyzji administracyjnych, organizacja systemów zbiórki odpadów, w tym ich selektywnego zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania, prowadzenie ewidencji odpadów oraz baz danych a także monitoring i kontrola). Zadania pozainwestycyjne będą dotyczyły również wdrażania mechanizmów ekonomicznych, które stymulowałyby właściwe zagospodarowanie odpadów oraz w dziedzinie opracowywania prac badawczych i rozwojowych w zakresie technologii zagospodarowania odpadów, edukacji i szkolenia.
Zadania inwestycyjne obejmują natomiast przedsięwzięcia w zakresie budowy niezbędnego potencjału technicznego warunkującego właściwe zagospodarowanie odpadów (budowa obiektów, zakup i instalacja urządzeń, środki transportu).
Potrzeby uregulowań prawnych
W zakresie uregulowań prawnych niezbędne jest wprowadzenie do ustawodawstwa polskiego zarówno wymagań dyrektywy UE w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z eksploatacji i przeróbki surowców mineralnych (po zatwierdzeniu projektu), jak i wymagań prawnych dotyczących unieszkodliwiania odpadów poubojowych (zgodnych z decyzjami Rady 2000/418/EC z 29.06.2000 r. i 2000/766EEC z 5.12.2000 r. wspartymi kolejnymi decyzjami – 2001/2/EEC, 2001/9/EEC i 2001/25/EEC i ostatecznym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego 01/999).
Potrzeby organizacyjne
W krajowym planie gospodarki odpadami znalazły się też zapisy wskazujące na potrzeby organizacyjne w gospodarce odpadami z sektora gospodarczego. Za niezbędne działania uznają one m.in. rozpoznanie stanu gospodarki odpadami w małych i średnich podmiotach gospodarczych, kontrolę i monitoring wytwórców odpadów i podmiotów posiadających instalacje do unieszkodliwiania odpadów w celu stwierdzenia, czy działalność ta nie narusza przepisów ochrony środowiska i jest zgodna z normami i zaleceniami oraz dążenie do stosowania niskoodpadowych technologii produkcji, czystszych w odniesieniu do środowiska oraz zapewniających produkcyjne wykorzystanie wszystkich składników przerabianych surowców. Potrzebne, wg tych zapisów, jest też uczestniczenie wytwórców odpadów z sektora gospodarczego w programach zarządzania środowiskowego (normy ISO serii 14 000), kontynuowanie badań nad nowymi technologiami zarówno tymi przyczyniającymi się do zapobiegania lub minimalizacji powstawania odpadów oraz zmniejszania ich szkodliwości, jak i tych w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz organizowanie systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadów powstających w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Poza tym potrzebami organizacyjnymi niewątpliwie są tak ewidencja zakładowych składowisk odpadów przemysłowych i uwzględnienie w powiatowych i gminnych planach gospodarki odpadami wykazu zwałowisk odpadów wydobywczych przeznaczonych do odzysku lub rekultywacji, jak i sporządzenie wykazu terenów pogórniczych zdegradowanych, przeznaczonych do rekultywacji oraz prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych dla małych i średnich podmiotów gospodarczych mających na celu zwiększenie stopnia odzysku wytwarzanych przez nich odpadów oraz wykorzystywanie istniejących już instalacji do zagospodarowania lub unieszkodliwiania odpadów w celu ograniczenia do minimum ich składowania. Ważne jest też, by pamiętać o opracowaniu list rankingowych składowisk przeznaczonych do likwidacji lub modernizacji oraz terenów zdegradowanych przeznaczonych do rekultywacji i utworzeniu nowej struktury (lub wykorzystanie już istniejącej) prowadzącej bazę danych o najlepszych dostępnych technikach (BAT/BREF) dla przemysłu i usług związanych z wytwarzaniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów oraz wydającej rekomendacje i wytyczne dotyczące zużycia materiałów, energii i wody w procesach produkcyjnych. Niezbędne jest również opracowanie strategii i systemu nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz odpadów wysokiego ryzyka (HRM), w tym zwłaszcza bydła, owiec i kóz oraz wyłączenie ich z łańcucha pokarmowego ludzi i zwierząt oraz monitoring gospodarki odpadami powstającymi w sektorze gospodarczym.
Potrzeby inwestycyjne
W zakresie potrzeb inwestycyjnych gospodarki odpadami „gospodarczymi” za najważniejsze uznano budowę różnego rodzaju instalacji. Jest to np. budowa sześciu instalacji do stabilizacji odpadów przy wykorzystaniu odpadów z przemysłu energetycznego (do zagospodarowania osadów ściekowych, szlamów i zawiesin o wydajności 120 m³/h) i ośmiu instalacji do wytwarzania betonów samozagęszczalnych o wydajności 120 m³/h z zastosowaniem popiołów lotnych. Ważne są też budowy ośmiu nowych (i modernizacja 15 już istniejących) instalacji przygotowujących materiały na bazie odpadów z przemysłu energetycznego do wykorzystania w technologiach górniczych – podsadzania podziemnych wyrobisk górniczych o wydajności 100 tys. Mg/rok i dwóch linii technologicznych do przetwarzania produktu odsiarczania spalin metodą półsuchą na materiał przydatny do stabilizacji gruntu, makroniwelacji i rekultywacji oraz budowy dróg. Wydajność linii technologicznej powinna wynosić w tym przypadku 15 tys. Mg/rok. Potrzebna jest również budowa trzech instalacji aktywacji popiołów konwencjonalnych jako dodatku poprawiającego parametry użytkowe betonu, czterech instalacji do produkcji spoiw cementujących dla potrzeb budownictwa drogowego i geotechnicznego na bazie popiołów konwencjonalnych i fluidalnych (wydajność tej instalacji to 7,0 Mg/h) oraz instalacji do wytwarzania kruszyw granulowanych na bazie popiołu lotnego i żużla (wydajność których ma wynosić 50 tys. Mg/rok). Niezbędna wydaje się również budowa dziewięciu instalacji do wytwarzania materiałów do makroniwelacji i rekultywacji terenu przy wykorzystaniu odpadów energetycznych (wydajność – ok. 36 tys. m³/rok), instalacji do wytwarzania spoiw cementowo-popiołowych zastępujących cement (wydajność – 100 tys. Mg/rok), dziesięciu instalacji do produkcji mieszanek dla drogownictwa na bazie odpadów energetycznych do wykonywania stabilizacji gruntów, podbudów i nawierzchni drogowych (wydajność 30 tys. m³/rok) oraz sześciu instalacji do magazynowania popiołu lotnego z okresu szczytu zimowego na okres letni o pojemności 60 tys. m³. Do potrzeb inwestycyjnych zaliczyć należy także rekultywację składowisk, dla których brak jest możliwości odzysku nagromadzonych odpadów, modernizację składowisk odpadów, które nie spełniają wymogów ekologicznych oraz budowę systemu do unieszkodliwiania odpadów poubojowych, na który składają się urządzenie zbiornic zwierząt padłych, modernizacja istniejących zakładów utylizacyjnych, budowa czterech nowych zakładów utylizacyjnych i dostosowanie istniejących instalacji do spalania mączek i tłuszczów do norm obowiązujących w Unii Europejskiej. Ostatnią potrzebą inwestycyjną byłaby instalacja pneumatycznych urządzeń do wdmuchiwania pyłów stalowniczych o zawartości powyżej 10% cynku w hutach żelaza i stali.
Realizacja zapisów krajowego planu gospodarki odpadami w zakresie odpadów z sektora gospodarczego zapewni funkcjonowanie sprawnego systemu gospodarowania odpadami pochodzącymi z poszczególnych branż przemysłu, rolnictwa, rzemiosła i usług oraz przyczyni się do większego stopnia odzysku tych odpadów, a co za tym idzie, do ograniczenia ilości składowanych odpadów.
Należy podkreślić, że odpady „gospodarcze” są w ponad 70% wytwarzane w następujących województwach: śląskim, dolnośląskim oraz małopolskim i dlatego właśnie w tych województwach największa jest ilość składowanych odpadów z sektora gospodarczego. Jeżeli chodzi o poszczególne gałęzie przemysłu – największymi wytwórcami odpadów są takie branże przemysłu, jak wydobywczy, energetyczny i rolno-spożywczy. Odpady poddawane odzyskowi pochodzą przede wszystkim z przemysłu drzewnego, hutniczego i wydobywczego, natomiast najczęściej składowane są odpady powstające w przemyśle chemicznym (szczególnie w przemyśle chemii nieorganicznej), energetycznym i remontowo-budowlanym.
Prognozy
Prognozy dotyczące odpadów z sektora gospodarczego wskazują, że w latach 2003-2006 wytwarzanie odpadów albo pozostanie na tym samym poziomie, albo nieznacznie wzrośnie. Jest to spowodowane w głównej mierze efektem działania takich mechanizmów jak m.in. zapisy ustawowe czy konieczność wypełniania wyznaczonych celów i niezbędnych działań w zakresie minimalizacji i zapobiegania powstawaniu odpadów zapisanych w krajowym planie gospodarki odpadami.
Zmiany w ilości i jakości odpadów wytwarzanych w Polsce w sektorze gospodarczym będą zależeć przede wszystkim od rozwoju poszczególnych gałęzi przemysłu, rzemiosła i usług. Z doświadczeń światowych wynika, że na każde 1% wzrostu PBK przypada dwuprocentowy wzrost ilości wytwarzanych odpadów.
Na ilość odpadów wpływ mają również czynniki demograficzne. Do roku 2014 sytuacja demograficzna Polski nie ulegnie większym zmianom, dominować będzie jednak tendencja zniżkowa. Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii mało- i bezodpadowych, metody czystszej produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. Spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w funkcjonujących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców.
Istotnym aspektem jest również rozszerzenie kontroli w zakresie gospodarki odpadami będące efektem obowiązującego w tej dziedzinie prawodawstwa oraz doskonalenia metod inspekcji przez upoważnione organy i instytucje. Wymiernym skutkiem tego rozszerzenia będzie odkrycie tzw. szarej strefy odpadowej, czyli odpadów niewykazywanych obecnie w statystyce.
Jeżeli chodzi o przewidywany wzrost ilości wytwarzanych odpadów, wynikać on będzie z kilku określonych czynników, takich jak powstawanie nowych inwestycji i podmiotów gospodarczych będących potencjalnymi wytwórcami odpadów czy zwiększanie produkcji przez wytwórców odpadów, co spowoduje proporcjonalny wzrost ilości odpadów. Przewiduje się też, że taką przyczyną może być wzrost ilości urządzeń do oczyszczania ścieków lub spalin oraz poprawy efektywności ich oczyszczania a także zwiększenie ilości odpadów pochodzących z rozbiórki i remontów typu budowlanego, powstających w wyniku przebiegu procesów restrukturyzacji przemysłu i usług.
Analizując aktualny i prognozowany stan gospodarki odpadami, w krajowym planie gospodarki odpadami wskazano cele dla odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym do osiągnięcia w latach 2003-2014, które są zgodne z wytycznymi zawartymi w II Polityce Ekologicznej Państwa. Należą do nich dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie stosowanych w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r., rozszerzenie mechanizmów rynkowych i przygotowanie skutecznych instrumentów ekonomicznych oraz wdrożenie systemów ewidencji odpadów i metod ich zagospodarowywania (bazy danych). Kolejnymi wytycznymi są identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych, wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami (w tym prowadzenie monitoringu) oraz rozszerzenie zakresu prac badawczo-rozwojowych nad nowymi technologiami odzysku i ponownego zastosowania odpadów. Jest to także propagowanie takich działań jak zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów (zgodnie z zasadami bliskości i samowystarczalności), ograniczanie ilości odpadów deponowanych na składowiskach i zorganizowanie sprawnego systemu odzysku wszystkich surowców wtórnych z wykorzystaniem najlepszych dostępnych technik (BAT). Należy też brać pod uwagę takie wytyczne jak sukcesywna likwidacja starych, wcześniej nagromadzonych odpadów przemysłowych oraz kontynuacja prac badawczo-rozwojowych dotyczących technologii małoodpadowych oraz technologii odzysku i ponownego użycia odpadów.
Osiągnięcie powyższych celów w zakresie odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym będzie wymagało podjęcia szeregu działań zarówno inwestycyjnych, jak i pozainwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne będą polegać głównie na dalszej modyfikacji uregulowań prawnych m.in. w dziedzinie gospodarki odpadami, opracowania i wdrożenia rozwiązań organizacyjnych (przede wszystkim struktur organizacyjnych oraz systemów wymiany informacji) zapewniających właściwe zarządzanie gospodarką odpadami (system pozwoleń/zezwoleń/decyzji administracyjnych, organizacja systemów zbiórki odpadów, w tym ich selektywnego zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania, prowadzenie ewidencji odpadów oraz baz danych a także monitoring i kontrola). Zadania pozainwestycyjne będą dotyczyły również wdrażania mechanizmów ekonomicznych, które stymulowałyby właściwe zagospodarowanie odpadów oraz w dziedzinie opracowywania prac badawczych i rozwojowych w zakresie technologii zagospodarowania odpadów, edukacji i szkolenia.
Zadania inwestycyjne obejmują natomiast przedsięwzięcia w zakresie budowy niezbędnego potencjału technicznego warunkującego właściwe zagospodarowanie odpadów (budowa obiektów, zakup i instalacja urządzeń, środki transportu).
Potrzeby uregulowań prawnych
W zakresie uregulowań prawnych niezbędne jest wprowadzenie do ustawodawstwa polskiego zarówno wymagań dyrektywy UE w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z eksploatacji i przeróbki surowców mineralnych (po zatwierdzeniu projektu), jak i wymagań prawnych dotyczących unieszkodliwiania odpadów poubojowych (zgodnych z decyzjami Rady 2000/418/EC z 29.06.2000 r. i 2000/766EEC z 5.12.2000 r. wspartymi kolejnymi decyzjami – 2001/2/EEC, 2001/9/EEC i 2001/25/EEC i ostatecznym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego 01/999).
Potrzeby organizacyjne
W krajowym planie gospodarki odpadami znalazły się też zapisy wskazujące na potrzeby organizacyjne w gospodarce odpadami z sektora gospodarczego. Za niezbędne działania uznają one m.in. rozpoznanie stanu gospodarki odpadami w małych i średnich podmiotach gospodarczych, kontrolę i monitoring wytwórców odpadów i podmiotów posiadających instalacje do unieszkodliwiania odpadów w celu stwierdzenia, czy działalność ta nie narusza przepisów ochrony środowiska i jest zgodna z normami i zaleceniami oraz dążenie do stosowania niskoodpadowych technologii produkcji, czystszych w odniesieniu do środowiska oraz zapewniających produkcyjne wykorzystanie wszystkich składników przerabianych surowców. Potrzebne, wg tych zapisów, jest też uczestniczenie wytwórców odpadów z sektora gospodarczego w programach zarządzania środowiskowego (normy ISO serii 14 000), kontynuowanie badań nad nowymi technologiami zarówno tymi przyczyniającymi się do zapobiegania lub minimalizacji powstawania odpadów oraz zmniejszania ich szkodliwości, jak i tych w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz organizowanie systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadów powstających w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Poza tym potrzebami organizacyjnymi niewątpliwie są tak ewidencja zakładowych składowisk odpadów przemysłowych i uwzględnienie w powiatowych i gminnych planach gospodarki odpadami wykazu zwałowisk odpadów wydobywczych przeznaczonych do odzysku lub rekultywacji, jak i sporządzenie wykazu terenów pogórniczych zdegradowanych, przeznaczonych do rekultywacji oraz prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych dla małych i średnich podmiotów gospodarczych mających na celu zwiększenie stopnia odzysku wytwarzanych przez nich odpadów oraz wykorzystywanie istniejących już instalacji do zagospodarowania lub unieszkodliwiania odpadów w celu ograniczenia do minimum ich składowania. Ważne jest też, by pamiętać o opracowaniu list rankingowych składowisk przeznaczonych do likwidacji lub modernizacji oraz terenów zdegradowanych przeznaczonych do rekultywacji i utworzeniu nowej struktury (lub wykorzystanie już istniejącej) prowadzącej bazę danych o najlepszych dostępnych technikach (BAT/BREF) dla przemysłu i usług związanych z wytwarzaniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów oraz wydającej rekomendacje i wytyczne dotyczące zużycia materiałów, energii i wody w procesach produkcyjnych. Niezbędne jest również opracowanie strategii i systemu nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz odpadów wysokiego ryzyka (HRM), w tym zwłaszcza bydła, owiec i kóz oraz wyłączenie ich z łańcucha pokarmowego ludzi i zwierząt oraz monitoring gospodarki odpadami powstającymi w sektorze gospodarczym.
Potrzeby inwestycyjne
W zakresie potrzeb inwestycyjnych gospodarki odpadami „gospodarczymi” za najważniejsze uznano budowę różnego rodzaju instalacji. Jest to np. budowa sześciu instalacji do stabilizacji odpadów przy wykorzystaniu odpadów z przemysłu energetycznego (do zagospodarowania osadów ściekowych, szlamów i zawiesin o wydajności 120 m³/h) i ośmiu instalacji do wytwarzania betonów samozagęszczalnych o wydajności 120 m³/h z zastosowaniem popiołów lotnych. Ważne są też budowy ośmiu nowych (i modernizacja 15 już istniejących) instalacji przygotowujących materiały na bazie odpadów z przemysłu energetycznego do wykorzystania w technologiach górniczych – podsadzania podziemnych wyrobisk górniczych o wydajności 100 tys. Mg/rok i dwóch linii technologicznych do przetwarzania produktu odsiarczania spalin metodą półsuchą na materiał przydatny do stabilizacji gruntu, makroniwelacji i rekultywacji oraz budowy dróg. Wydajność linii technologicznej powinna wynosić w tym przypadku 15 tys. Mg/rok. Potrzebna jest również budowa trzech instalacji aktywacji popiołów konwencjonalnych jako dodatku poprawiającego parametry użytkowe betonu, czterech instalacji do produkcji spoiw cementujących dla potrzeb budownictwa drogowego i geotechnicznego na bazie popiołów konwencjonalnych i fluidalnych (wydajność tej instalacji to 7,0 Mg/h) oraz instalacji do wytwarzania kruszyw granulowanych na bazie popiołu lotnego i żużla (wydajność których ma wynosić 50 tys. Mg/rok). Niezbędna wydaje się również budowa dziewięciu instalacji do wytwarzania materiałów do makroniwelacji i rekultywacji terenu przy wykorzystaniu odpadów energetycznych (wydajność – ok. 36 tys. m³/rok), instalacji do wytwarzania spoiw cementowo-popiołowych zastępujących cement (wydajność – 100 tys. Mg/rok), dziesięciu instalacji do produkcji mieszanek dla drogownictwa na bazie odpadów energetycznych do wykonywania stabilizacji gruntów, podbudów i nawierzchni drogowych (wydajność 30 tys. m³/rok) oraz sześciu instalacji do magazynowania popiołu lotnego z okresu szczytu zimowego na okres letni o pojemności 60 tys. m³. Do potrzeb inwestycyjnych zaliczyć należy także rekultywację składowisk, dla których brak jest możliwości odzysku nagromadzonych odpadów, modernizację składowisk odpadów, które nie spełniają wymogów ekologicznych oraz budowę systemu do unieszkodliwiania odpadów poubojowych, na który składają się urządzenie zbiornic zwierząt padłych, modernizacja istniejących zakładów utylizacyjnych, budowa czterech nowych zakładów utylizacyjnych i dostosowanie istniejących instalacji do spalania mączek i tłuszczów do norm obowiązujących w Unii Europejskiej. Ostatnią potrzebą inwestycyjną byłaby instalacja pneumatycznych urządzeń do wdmuchiwania pyłów stalowniczych o zawartości powyżej 10% cynku w hutach żelaza i stali.
Realizacja zapisów krajowego planu gospodarki odpadami w zakresie odpadów z sektora gospodarczego zapewni funkcjonowanie sprawnego systemu gospodarowania odpadami pochodzącymi z poszczególnych branż przemysłu, rolnictwa, rzemiosła i usług oraz przyczyni się do większego stopnia odzysku tych odpadów, a co za tym idzie, do ograniczenia ilości składowanych odpadów.
Inga Kraśniewska,
Departament Polityki Ekologicznej, Ministerstwo Środowiska
Departament Polityki Ekologicznej, Ministerstwo Środowiska
