Kto da się nabrać?

prezes Zarządu PIGO

 

W związku z niedostatkiem instalacji służących przetwarzaniu odpadów przed ich składowaniem osiągnięcie wymaganych prawem poziomów ograniczania materii organicznej trafiającej na składowiska (o 25% w 2010 r., a docelowo o 65%) wydaje się rzeczą trudną. O ile osiągnięcie progów w tym roku może się udać – dzięki możliwości zaliczenia części odpadów przetwarzanych na paliwa alternatywne oraz odzyskowi papieru z frakcji komunalnej – o tyle w obecnej sytuacji niemożliwe wydaje się wypełnienie obowiązków od 2013 r. Aby progi te osiągnąć, konieczna jest budowa zakładów przystosowanych do odzysku odpadów organicznych. Odzysk ten może być prowadzony w warunkach beztlenowych (w procesie fermentacji) lub tlenowych (w procesie kompostowania). Procesy te prowadzą nie tylko do redukcji substancji organicznych, ale też do powstania produktu – kompostu lub stabilizatu. Jednak w następstwie obowiązujących przepisów prawa niewiele zakładów osiąga produkt o wymaganej jakości. Rachunek ekonomiczny przynosi zatem wynik negatywny, ponieważ możliwości wprowadzenia do obrotu produkowanych podłoży są bardzo ograniczone. Brakuje w polskim prawie definicji kompostu oraz jasnych kryteriów dopuszczania do obrotu i utraty statusu odpadu, co utrudnia dalsze wykorzystanie części produktów. Nie ma też jasnych kryteriów kwalifikacji i dalszego zastosowania stabilizatów – produktów powstających w wyniku przetwarzania frakcji biodegradowalnej niezbieranej selektywnie, lecz wysegregowanej z odpadów komunalnych zmieszanych. Paradoksalnie sytuacji nie ułatwiają przepisy dotyczące odzysku poza instalacjami (R-10 i R-14) – przepisów tych oraz zapisów dotyczących jakości kompostów nie stosuje się do posiadaczy odpadów prowadzących odzysk przez rozprowadzanie odpadów na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania gleby albo rekultywacji gleby i ziemi ani do osób fizycznych prowadzących kompostowanie na potrzeby własne. Tym samym podmioty te w ogóle nie są kontrolowane, nie wiadomo, co i w jakich ilościach wprowadzają do gleby, zatem powstające w ten sposób odpady nie podlegają sprawozdawczości, stanowiąc niejako „szarą strefę”. W kontekście obowiązków ograniczania ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających na składowiska konieczne jest szczegółowe określenie strumienia powstających odpadów w różnych sektorach – nie tylko gospodarki komunalnej, ale też przemysłu i usług, aby móc rozliczać się z ilości rzeczywistych.

 

 

dr inż. Ryszard Szpadt,

Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska,

Politechnika Wrocławska

 

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Zależy, kto i jak liczy ilości odpadów wytwarzanych i przetwarzanych w Polsce. Nie ma praktycznie zweryfikowanych danych dotyczących ilości wytwarzanych w kraju odpadów komunalnych, w tym biodegradowalnych. Dane z KPGO 2010 są pewnym oszacowaniem tej ilości, krajowa baza danych o odpadach czy dane GUS dotyczące odpadów zawierają niepełne informacje – generalnie są one celowo zaniżane przez dostarczających je do baz. Z szacunkowych obliczeń bazujących na wynikach badań ilości i jakości odpadów wytwarzanych w różnych rejonach kraju wynika, że gdyby dla 2010 r. przyjąć dane z 2008 r., wówczas wymagana redukcja składowania odpadów biodegradowalnych wytworzonych w tym roku wyniosłaby ok. 44 – 48% masy tych odpadów z miast i ok. 55% – ze wsi.

Znając podawane przez GUS ilości odpadów biodegradowalnych zbieranych selektywnie, a także wydajności polskich instalacji służących do biologicznego, mechaniczno-biologicznego i termicznego przetwarzania odpadów, wychodzi, że nie ma fizycznych możliwości osiągnięcia wymaganej redukcji składowania odpadów biodegradowalnych. Należy ponadto zauważyć, że nie wszystkie polskie instalacje mechaniczno-biologiczne faktycznie pracują, a także że wykazywane jako odzysk wykorzystanie frakcji drobnych < 20 mm i < 40 mm na warstwy izolacyjne na składowiskach jest faktycznie składowaniem (trudno jednak byłoby zaliczyć te odpady do biodegradowalnych, skoro posiadający decyzje na ich odzysk wykazali, że są to odpady mineralne, nieulegające biodegradacji – co oczywiście nie jest zgodne z prawdą). Pozostaje jeszcze możliwość zaliczenia bliżej nieokreślonej ilości odpadów ulegających biodegradacji, kompostowanych indywidualnie w ogrodach przydomowych, a także spalania odpadów drewna w piecach domowych i w ten sposób – dzięki kreatywnej księgowości – bilans zostanie zamknięty – pytanie tylko, kto da się na to nabrać?