Impas czy nowe otwarcie?

Polska nie jest przeciwna polityce klimatycznej, a KE jest otwarta na propozycje – podkreślali uczestnicy konferencji, pt. „Impas czy nowe otwarcie? Przyszłość polityki klimatycznej UE”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez demosEUROPA – Centrum Strategii Europejskiej i Krajową Szkołę Administracji Publicznej we współpracy z Ministerstwem Środowiska i przedstawicielstwem KE w Polsce.

 

Konferencję otworzyli dr hab. Jacek Czaputowicz, dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej oraz Paweł Świeboda, prezes demosEUROPA – Centrum Strategii Europejskiej. W swoich wystąpieniach podkreślili oni znaczenie debaty nad istotnymi elementami polityki UE, do których zaliczamy politykę klimatyczną. P. Świeboda zwrócił uwagę na różnicę stanowisk Polski i KE odnośnie planów związanych z przyszłym rozwojem polityki klimatycznej. Podczas dyskusji z Beatą Jaczewską, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska, mówca postawił kluczowe pytanie: czy w przypadku Polski i pozostałych krajów należących do UE (w tym KE) możliwe jest wypracowanie wspólnej wizji? Minister w swojej wypowiedzi podkreśliła, że Polska nie jest przeciwnikiem polityki klimatycznej, ma jedynie zastrzeżenia co do mechanizmów i ścieżek jej wdrażania. Z tego względu proponowane są nowe rozwiązania na przyszłość. Nie chodzi jednak o przeobrażenie obecnie funkcjonujących w UE porozumień, lecz o dyskusję nad zmianami systemowymi po 2020 r. B. Jaczewska zwróciła uwagę, że dotychczasowa rozmowa w UE nad polityką klimatyczną po 2020 r. jest niewystarczająca. Polska pragnie tego dialogu, dlatego nowe propozycje są przedkładane Komisji oraz innym państwom członkowskim.

Kolejnym rozmówcą prezesa Świebody był Artur Runge-Metzger, reprezentant Dyrekcji Generalnej ds. Zmian Klimatu KE. Został on zapytany o adekwatność unijnej polityki klimatycznej do sytuacji związanej z negocjacjami globalnymi, w których to Stany Zjednoczone i Chiny nie chcą zobowiązać się do podniesienia celów redukcji gazów cieplarnianych. A. Runge-Metzger odpowiedział, że KE zdaje sobie sprawę z nieefektywności protokołu z Kioto i dlatego względu powinna zaproponować nowy sposób kształtowania globalnego porozumienia, odnośnie zmian klimatu. Nie może jednak odstępować od własnych zobowiązań i musi pozostać liderem zmian.Odnosząc się do kwestii przyszłego miksu energetycznego w UE, prelegent podkreślił, że jest w nim miejsce dla wszystkich źródeł energii i technologii, które spełniają obowiązujące kryteria. Obecne trendy wskazują na wzrost konkurencyjności OZE, jednakże niezwykle istotne jest znalezienie czystszego sposobu wykorzystywania paliw kopalnych.

 

Drugą część debaty poprowadził Krzysztof Blusz, wiceprezes demosEUROPA – Centrum Strategii Europejskiej. Otworzył on panel, cytując słowa J.M. Keynesa: „Największym problemem w dużych zmianach społeczno-ekonomicznych jest odrzucenie starych sposobów myślenia”. Z kolei Dariusz Szwed, reprezentujący Zielony Instytut przywołał wypowiedź ministra ropy Arabii Saudyjskiej z lat 70. XX w., który zauważył, że epoka kamienia łupanego nie skończyła się z powodu braku kamieni. D. Szwed podkreślił, że sposób, w jaki wykorzystujemy obecnie surowce energetyczne, powinien się zmienić, ale nie z powodu ich braku. Do tego potrzebna jest wizja, której obecnie nie ma. Z kolei Beata Jaczewska skomentowała, iż Polska jest zwolennikiem wypracowania wspólnych, europejskich rozwiązań w tym zakresie. Kraj domaga się pogłębionej rozmowy na ten temat, w gronie 27 państw członkowskich UE i instytucji europejskich. K. Blusz zapytał również ekonomistów, uczestnicząca w panelu, o makroekonomiczne skutki polityki klimatycznej dla gospodarki. Zabierając głos dr Maciej Bukowski, prezes Instytutu Badań Strukturalnych zwrócił uwagę na aspekty inwestycyjne w sektorze energetyki. Z jednej strony fakt, iż Polska przyjęła pozycję wyczekującą oznacza, iż de facto nie opłaca się inwestować w nowe, wysokoefektywne bloki węglowe. Węgiel przestanie być opłacalny, ponieważ będziemy mieli tanią energię z atomu, a za kilkanaście lat również z OZE. Z drugiej strony fakt, iż nie inwestujemy teraz w odnawialne źródła energii oznacza, iż nie jesteśmy narażeni na ryzyko m.in. upadku nowo powstałych firm. Ponadto Polska nie będzie w przyszłości posiadać przedsiębiorstw dostarczających technologie dla OZE, w związku z czym nie stanie się też beneficjentem zmian rynkowych w tym sektorze. Kolejny prelegent, Ryszard Malarski z Banku Światowego, skomentował obecne instrumenty polityki klimatycznej UE, których, jego zdaniem, jest za dużo i nawzajem sobie przeszkadzają. Przykładowo, jeśli ETS (mechanizm rynkowy) funkcjonuje, to dodatkowe dołożenie instrumentu politycznego (nierynkowego) w postaci celu produkcji energii ze źródeł odnawialnych nie przyniesie żadnych efektów. Zapytany o zgłoszone przez Polskę propozycje związane z poszerzeniem ETS, przedstawione w dokumencie pt. „Polish policy paper on the future of the ETS up to 2030”, dyrektor Runge-Metzger powiedział, że Komisja jest zainteresowana poszerzeniem ETS. Obecnie trwają rozmowy na ten temat, m.in. ze Szwajcarią. Australia również rozwija swój system handlu emisjami i być może pewnego dnia będzie można połączyć system europejski z australijskim. Może się zatem wydawać, iż istnieje szansa na dyskusję nt. przyszłej polityki klimatycznej UE.

Podsumowując całe spotkanie, minister B. Jaczewska, apelowała o wznowienie w przyszłości podobnej dyskusji. Zaznaczyła przy tym, iż miałaby ona dotyczyć rozwiązań występujących po 2020 r., a nie ustaleń z 2008 r., zawartych w pakiecie energetyczno-klimatycznym UE.

Przygotowała Agata Hinc, demosEUROPA – Centrum Strategii Europejskiej.