W pierwszych dniach września br. w Warszawie ponad 150 przedstawicieli samorządów oraz firm zajmujących się odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych dyskutowało i słuchało wykładów podczas 17. już Konferencji ?Kompleksowa gospodarka odpadami?, zorganizowanej przez firmę Abrys. Zastanawiano się, jak wygląda nasza rzeczywistość po dwóch miesiącach od wprowadzenia nowego systemu postępowania z odpadami komunalnymi. Niestety, obraz nie jest jednoznaczny.

Jak Polska długa i szeroka, samorządy, przedsiębiorcy i instalacje zagospodarowania odpadów różnie poradziły sobie z tą trudną dla wielu materią: od doskonale i na czas przeprowadzonego przetargu, poprzedzonego skutecznymi działaniami informacyjnymi, po postępowania, w których jeszcze nie udało się wyłonić wykonawców, ciągnące się odwołania, wypowiadanie dopiero co podpisanych umów, nakładanie drakońskich kar na nierzetelnych przedsiębiorców. Takie są skutki ?rewolucji śmieciowej?, a jeśli ktoś się spodziewał innego obrazu ? grzeszył naiwnością. Jeden z uczestników Konferencji nazwał ją nawet jedną z największych operacji logistyczno-organizacyjno-prawnych nowoczesnej Polski. Jeszcze nigdy nie zdarzyło się, by w tak krótkim czasie we wszystkich niemal gminach zorganizować przetargi i zapewnić dostawę urządzeń do gromadzenia odpadów. Co więcej, brakowało krajowych doświadczeń na tym obszarze.

W ciemnych barwach

Czy wyjdzie nam to na dobre, czas pokaże. A o tym, jak jest teraz, dyskutowano podczas dwóch dni Konferencji, która skupiła się na pierwszych doświadczeniach wynikających z wdrażania nowych zapisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W pierwszej sesji, poświęconej podstawom prawnym i praktyce wdrażania nowego systemu gospodarki odpadami, Emilia Kołaczek z Ministerstwa Środowiska przedstawiła ocenę wdrażania ustawy, zwracając uwagę na problemy w tym zakresie, do których należą m.in. wątpliwości interpretacyjne. Natomiast Anna Popławska z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska poinformowała uczestników Konferencji o tym, jak Inspekcja Ochrony Środowiska zamierza prowadzić działania kontrolne w nowym systemie gospodarki odpadami. Podsumowała też pierwsze, wstępne wyniki cyklu kontrolnego, zapowiadanego przez ministra środowiska i Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Niestety, wnioski z tych kontroli nie napawają optymizmem. Blisko połowa skontrolowanych podmiotów (gminy i ich związki, instalacje i przedsiębiorcy odbierający odpady) nie osiąga poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów zarówno opakowaniowych, jak i budowlanych, a także nie radzi sobie z ograniczaniem kierowanych na składowisko bioodpadów.

Profesor dr hab. Marek Górski z Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Szczecińskim przybliżył wszystkim zgromadzonym zagadnienia prawne, istotne w działaniach gmin, szczególnie tych, które nie zdążyły przeprowadzić przetargu. Podkreślał, jaka wielka odpowiedzialność spoczywa na samorządach oraz przedsiębiorcach w nowym systemie postępowania z odpadami.

Jednym z ważniejszych wydarzeń pierwszego dnia Konferencji był panel dyskusyjny, podczas którego poruszono najistotniejsze zagadnienia nurtujące uczestników nowego systemu gospodarowania odpadami. Wzięli w nim udział Tadeusz Arkit (poseł na Sejm RP), E. Kołaczek, Hanna Jastrzębska (GIOŚ), Krzysztof Kawczyński (Krajowa Izba Gospodarcza), Władysław Kącki (Krajowa Izba Gospodarki Odpadami), Dariusz Matlak (Polska Izba Gospodarki Odpadami), Piotr Szewczyk, przewodniczący Rady Przedstawicieli Regionalnych Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (Rady RIPOK) oraz prof. M. Górski. Poruszane w trakcie dyskusji tematy dotyczyły szerokiego spektrum spraw. Paneliści starali się znaleźć odpowiedź na pytania: czy gminy zdążyły przygotować się do zmian?, dlaczego stawki za odbiór odpadów w poszczególnych gminach są tak zróżnicowane?, czy mamy w kraju wystarczającą liczbę RIPOK-ów?, czy ustawa zachęca mieszkańców do prowadzenia selektywnej zbiórki?, gdzie są odpady komunalne? W podsumowaniu dyskusji wskazano na bilans korzyści i zagrożeń po dwóch miesiącach od wdrożenia nowego systemu.

W ujęciu praktycznym

Ciekawe, wypełnione wystąpieniami praktyków, były dwie kolejne sesje, które odbyły się drugiego dnia Konferencji. Jedna, dotycząca spraw ekonomicznych, skupiła się przede wszystkim na kosztach prawidłowo funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami. Druga odnosiła się do roli RIPOK-ów, ich współpracy z gminami, różnych nieprawidłowości, jakie pojawiają się na styku gmina ? przedsiębiorca ? instalacja. Dyskutowano też o procedurach przetargowych, konsekwencjach błędów popełnianych w dokumentacjach, praktyce odwołań i działaniach Krajowej Izby Odwoławczej (KIO). Zebrani mogli dowiedzieć się m.in., że KIO ? szykując się do zwiększonej liczby odwołań od wyników przetargów ? nie zadało sobie trudu (!), by przeszkolić orzekających arbitrów w nowej dla nich materii.

Na Konferencji nie zabrakło też szeregu wystąpień dotyczących rozwiązań techniczno-technologicznych w gospodarce odpadami.

Ponadto w trakcie obrad odbyło się spotkanie Rady RIPOK, omawiające pierwsze wnioski z wdrażania nowego systemu gospodarowania odpadami (więcej o pracach Rady RIPOK czytaj s. 64).

Tomasz Szymkowiak

 

W terenie

Trzeciego dnia Konferencji uczestnicy wizytowali Kompostownię ?Radiowo?, należącą do Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w m.st. Warszawie, oraz Zakład Odzysku Surowców Wtórnych firmy BYŚ. Pierwszy obiekt stanowi RIPOK dla Regionu Warszawskiego i należy do największych zakładów mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w Polsce. Instalacja umożliwia sortowanie mechaniczne, stabilizację tlenową i składowanie pozostałości poprodukcyjnych. Z kolei drugi Zakład to jeden z najnowszych tego typu obiektów w Polsce. Jest wyposażony w automatyczną linię do segregacji zmieszanych odpadów komunalnych o wydajności 150 tys. ton/rok (wydzielone surowce są doczyszczane manualnie).