Psychologiczne związki człowieka z naturą

W związku z realizacją projektu pt. “Program kaskadowych szkoleń dla pracowników samorządów terytorialnych w zakresie projektowania i gospodarowania zielenią w miastach” dofinansowanego z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu priorytetowego Edukacja ekologiczna, opracowana została seria pięciu monografii Zieleń, woda, infrastruktura techniczna – bez granic. Celem serii jest przybliżenie samorządowcom, przedstawicielom organizacji pozarządowych i mieszkańcom miast wyzwań wynikających ze zmian klimatu.

 

Szczególną uwagę poświęcono dobrym praktykom w zakresie rozwoju zielonej i błękitnej infrastruktury oraz opisanie tej problematyki w szerszym ujęciu. Nawiązano w nich do znaczenia usług ekosystemowych dla jakości życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego miast, a także – odwołując się do psychologii – przybliżamy powody, dla których wyzwania klimatyczne powinny być ważne dla każdego człowieka. W skład serii wchodzą następujące tomu:
• Tom I. O znaczeniu zieleni w miastach
• Tom II. Kształtowanie zieleni w procesach rewitalizacji
• Tom III. Błękitna infrastruktura w procesach rewitalizacji
• Tom IV. Psychologiczne związki człowieka z naturą
• Tom V. Miasta wobec zmian klimatu

„Psychologiczne związki człowieka z naturą” to czwarty tom serii monografii „Zieleń, woda, infrastruktura techniczna – bez granic” opracowany przez dr Izabelę Stankowską-Mazur.

W tomie IV podjęto rozważania nad psychologicznym związkiem człowieka z naturą, podkreślając ich wzajemną zależność oraz znaczenie tej relacji dla jakości życia człowieka. Rozwój cywilizacji pociąga za sobą nieustanne zmiany ludzkich potrzeb i pojawianie się nowych. Każda zmiana modyfikuje jednak charakter korzystania z zasobów środowiska naturalnego, od początkowego wykorzystywania ich w celu przetrwania gatunku ludzkiego do totalnego eksploatowania biosfery. Ograniczenia, w obliczu których stanął współczesny człowiek, skonfrontowały go z koniecznością wyboru, które z potrzeb będą zaspokajane, uświadamiając, że natura nie istnieje wyłącznie dla zaspokajania jego coraz bardziej wyrafinowanych pragnień.

Autorka przybliża Czytelnikowi ogólny zarys ewolucji postaw człowieka wobec natury oraz strukturalizuje stosunek współczesnego człowieka wobec środowiska przyrodniczego. Podejmuje refleksje nad kierującymi nim motywami, akcentując różnice występujące między nimi. Zwraca jednocześnie uwagę na wybranie zjawiska psychologiczne, warunkujące wrażliwość na naturę oraz na kulturowe uwarunkowania omawianej relacji. Dokonuje również charakterystyki ludzkiego nastawienia do przyrody na kontinuum: od antropocentryzmu do biocentryzmu, dostrzegając występującą rozbieżność między deklarowanymi a rzeczywistymi zachowaniami.

Autorka zaprasza Czytelnika do refleksji nad powszechnością postawy antropocentrycznej względem natury. Wskazuje na proces obserwowanej zmiany i stadia kształtowania się świadomości ekologicznej na przykładzie wybranych zjawisk, które obrazują stopniową ewolucję stosunku do natury w kierunku postawy proekologicznej, tj. idei rozwoju zrównoważonego, tworzenia rezerwatów biosfery oraz tworzenia ścieżek przyrodniczo-edukacyjnych. W monografii odnaleźć można także przegląd znaczących oraz najnowszych badań dotyczących wpływu kontaktu z naturą na funkcjonowanie człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem relacji człowiek-zwierzę.

Tom IV wzbogacony jest o liczne ilustracje, czyniąc go bardziej dostępnym i zrozumiałym dla praktyków oraz przedstawicieli dziedzin innych niż nauki społeczne.

Tom IV „ Psychologiczne związki człowieka z naturą” jest dostępny na stronie projektu pod linkiem: https://ecomy.irmir.pl/psychologiczne-zwiazki-czlowieka-z-natura-skrypt-naukowy/

dr inż. Anna Stankowska

„Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Instytut Rozwoju Miast i Regionów.”