Ptasia ostoja na Zbiorniku Goczałkowickim

Zgodnie z danymi katowickiego RDOŚ, na utworzonej w 2020 r. sztucznej wyspie, którą zaprojektowano i zbudowano w ramach unijnego projektu pn. Life Vistula, w ubiegłym roku gniazdowało aż 16 par mewy czarnogłowej.

Podczas gdy w całej Polsce, ogólna liczba par tego gatunku ptaka, waha się w przedziale od 50 do 80 par.

Dom rybitwy i mewy

– Wyniki monitoringu wskazują, że Ptasia Beczka została zaakceptowana przez ptaki i służy jako bezpieczne miejsce gniazdowania dla rybitwy rzecznej, z myślą o której sztuczną wyspę wybudowano – wyjaśnia Regionalna Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach Mirosława Mierczyk-Sawicka. – Z danych ornitologicznych wynika, że wyspa służy również jako kolonia lęgowa dla innego chronionego w ramach systemu Unii Europejskiej i objętego specjalną troską gatunku, czyli mewy czarnogłowej.

Dwa owocne sezony lęgowe

Tymczasem, jak odnotowali ornitolodzy, na Ptasiej Beczce odbyły się już dwa sezony lęgowe ptaków wodno-błotnych z Doliny Górnej Wisły. A liczba gniazd zakładanych tam przez rybitwy rzeczne i mewy śmieszki sukcesywnie rośnie.

W 2022 r. kolonia rybitwy liczyła 76 gniazd, czyli o 20 więcej niż w pierwszym sezonie. W pierwszym roku wyspę zasiedliła też jedna para mew czarnogłowych. Natomiast w poprzednim sezonie naliczono ich 16 par.

Migrują m.in. do Anglii i Holandii

Z 16 gniazd mewy czarnogłowej na Ptasiej Beczce zaobrączkowano 21 młodych ptaków i większość z nich wyleciała z kolonii. Ptaki zaopatrzono w plastikowe obrączki ułatwiające ich zidentyfikowanie przez obserwatorów w różnych częściach Europy.

Z pierwszych przekazanych polskim ornitologom danych wynika, że jesienią ubiegłego roku dwa młode ptaki z Ptasiej Beczki zaobserwowano w Anglii i w Holandii.

– Dodam, że w lutym 2023 roku, dwukrotnie widziano naszą młodą mewę czarnogłową w Portugalii, na wybrzeżu Atlantyku – zauważa Jacek Betleja z Górnośląskiego Koła Ornitologicznego. – A to niebagatelna odległość, bo ponad 2,3 tysiąca kilometrów od miejsca ich urodzenia. W kolejnych latach będziemy śledzić losy tak oznakowanych ptaków dzięki informacjom gromadzonym w krajowej bazie POLRING. Dodam, że zaobserwowana w Portugalii mewa była w drugim kalendarzowym roku życia. Ptak wykluł się w 2022 roku. Mewa przepierzyła się jesienią do szaty zimowej ptaka młodocianego. Szatę godową dorosłego ptaka uzyska dopiero w czwartym kalendarzowym roku życia. Dorosłe mewy w szacie zimowej są niemal całe białe, mają jedynie trochę czerni na głowie” – wyjaśnia górnośląski ornitolog.

Rybitwa rzeczna i ślepowron

Projekt Life Vistula koncentruje się głównie na wspieraniu i badaniu zwyczajów dwóch gatunków ptaków: rybitwy rzecznej i ślepowrona.

Z danych katowickiej RDOŚ wynika, że liczebność ślepowrona w Dolinie Górnej Wisły osiągnęła ponownie rekordowy poziom i ich populacja liczy obecnie ponad 1250 par lęgowych.

Rybitwa rzeczna także osiągnęła rekordowy poziom niespełna 600 par w kilkunastu koloniach.

Rola Goczałkowickiego Zbiornika 

Dodajmy, że zajmujący ponad 30 km kw. powierzchni Zbiornik Goczałkowicki utworzono na Wiśle w 1956 r. jako rezerwuar wody pitnej i element  systemu zapobiegania powodziom. Jego administratorem jest hurtowy dostawca wody w regionie, czyli należące w większości do samorządu woj. śląskiego Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów.

Sukces na Ptasim Rondlu

– Wielkim sukcesem okazała się także nowa wyspa wybudowana na stawie Barzyniec, w Ochabach, na Śląsku Cieszyńskim – informuje koordynator projektu z katowickiej RDOŚ, Damian Czechowski. – Już w pierwszym sezonie lęgowym rybitwy rzeczne zajęły tamtejszą wyspę, nazwaną bardzo obrazowo: Ptasim Rondlem i założyły tam ponad 150 gniazd. Liczymy, że zbliżający się nowy sezon przyniesie kolejny sukces pod kątem wzrostu liczebności ptaków – podsumowuje Damian Czechowski.

Dodajmy, że nadchodzący sezon lęgowy ptaków będzie można obserwować z oddanej na początku bieżącego roku do użytku, nowej wieży widokowej w Wiśle Małej.

Założenia projektu Life Vistula

Projekt Life Vistula prowadzony jest od 2018 r. przez RDOŚ w Katowicach, we współpracy z RDOŚ w Krakowie, z Górnośląskim Kołem Ornitologicznym i z Towarzystwem na rzecz Ziemi.

Koszt realizacji unijnego projektu to 5,5 mln euro. Pieniądze pochodzą z Programu LIFE Komisji Europejskiej, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.