Tydzień Czystości Wód pod znakiem wielkiego sprzątania

Zanieczyszczenie wody zalicza się do najbardziej powszechnych, a zarazem najbardziej dokuczliwych skutków działalności człowieka. W wyniku postępującej urbanizacji, nadmiernego nawożenia i  zanieczyszczania środowiska przez zakłady przemysłowe, znaczna część ludności pozbawiona jest źródeł czystej wody. Zanieczyszczenie rzek i jezior przyczynia się także do wymierania wielu gatunków roślin i zwierząt. To bardzo poważne i potęgujące się problemy. O ich skali świadczyć może także to, że z powodu braku dostępu do czystej wody – na świecie – co 15 sekund ginie człowiek.

Nie wolno być obojętnym

W reakcji na powyższą sytuację, w działania organizowane w ramach Tygodnia Czystości Wód, aktywnie włączyło się Państwowe Gospodarstwo Wodne “Wody Polskie”.
Realizatorzy akcji promocyjnej PGW “Wody Polskie” swoje cele ujęli w przesłanie zawierające następujące rady:

„Dowiedz się więcej o wodzie! Bądź świadomy, że Cię otacza i jest potrzebna w Twoim życiu. Poznaj swoje lokalne wody – morze, jezioro, rzeka, a nawet staw – wybierz się na spacer. Nie traktuj wód jak śmietnika! Są mieszkaniem żywych istot. Racjonalnie korzystaj z wody – nie marnuj jej zasobów! Stosuj środki czystości przyjazne środowisku i segreguj śmieci. Widzisz dzikie wysypisko lub nielegalny zrzut ścieków? Zgłoś sprawę! Dbaj o retencję – zbieraj deszczówkę, zamień trawnik na kwietną łąkę, kostkę brukową na ażurową To może zrobić każdy z nas!”

Planowanie i działanie

W powyższym kontekście, przy okazji Tygodnia Czystości Wód, PGW “Wody Polskie” przypomniały też, że z końcem marca na terenie całej Polski obowiązuje druga aktualizacja Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy (IIaPGW). To jedne z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej, których projekty są opracowywane i aktualizowane co 6 lat przez PGW WP.

Plany te są też podstawą do podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych na obszarze dorzecza i zasady gospodarowania nimi. Służą koordynowaniu działań mających na celu osiągnięcie lub utrzymanie co najmniej dobrego stanu wód oraz ekosystemów od wód zależnych. Służyć mają poprawie stanu zasobów wodnych, poprawie możliwości korzystania z wód, zmniejszeniu ilości wprowadzanych do wód lub do ziemi substancji mogących negatywnie oddziaływać na wody. Dlatego ich realizacja ma mieć kluczowy wpływ na czystość naszych wód.

24 tysiące naprawczych działań

Dodajmy, że Plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy zawierają wykaz ponad 24 tys. działań naprawczych dla przeszło 3,6 tys. jednolitych części wód: rzecznych, jeziornych, zbiornikowych, przejściowych, przybrzeżnych i podziemnych.

W zestawach działań zaplanowano takie, które dążą do poprawy warunków hydromorfologicznych rzek, w tym także działania renaturyzacyjne, przywracające naturalny charakter rzek, umożliwiające organizmom wodnym migrację i odtwarzanie siedlisk.

Natomiast budowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków oraz rozbudowa systemów kanalizacji m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego pozwala ograniczać wpływ zanieczyszczeń do wód.

Kontrole przestrzegania warunków

Jak zauważa Państwowe Gospodarstwo Wodne “Wody Polskie”, koniecznością jest obecnie troska zarówno o stan wód powierzchniowych, jak i wód podziemnych.

Służą temu m.in. kontrole przestrzegania warunków ustalonych w danych strefach oraz decyzjach i pozwoleniach dotyczące korzystania z wód, czy ochrony zasobów wodnych, jak również wykonywania i utrzymywania urządzeń wodnych.

Dzięki kontrolom możliwe jest egzekwowanie przepisów mających na celu ochronę ilościową i jakościową wód oraz ekosystemów od nich zależnych. Wody Polskie prowadzą kontrole wylotów do wód i współpracują z innymi służbami z w całym kraju.

Zapobiec dewastacji wód

Wody Polskie zawiązały też szeroką współpracę z innymi podmiotami, której celem jest ochrona jezior przed dewastacją. Przy czym, jak zauważa PGW “Wody Polskie”, każda niewłaściwa ingerencja człowieka w linię brzegową może przyczyniać się do pogorszenia jakości wód i przyspieszać degradację jezior oraz ich eutrofizację.

Walka z zaśmiecaniem 

“Wody Polskie” podkreślają również, że zaśmiecanie wód to wciąż bardzo poważny problem w skali kraju. Butelki, niedopałki, stare meble, zużyty sprzęt elektroniczny, opony i inne śmieci nie tylko szpecą nadwodny krajobraz, ale też poważnie szkodzą przyrodzie i ludziom.

W związku z tym, w ramach kampanii społecznej Wód Polskich pn. „Wody to nie śmietnik”, pracownicy tej instytucji i wolontariusze oczyszczali ze śmieci szereg akwenów na południu Polski. Po to by te nie trafiły one wraz z nurtem rzek w inne rejony kraju, a finalnie do Bałtyku.

Pełcznica i potok Szczawnik

Na Śląsku pracownicy Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie sprzątali rzekę Pełcznicę i potok Szczawnik w Wałbrzychu, gdzie w ciągu kilku godzin zebrano 3,5 m3 śmieci w postaci butelek szklanych i plastikowych, puszek, opon.

Nad Baryczą i nad Odrą

Pracownicy Wód Polskich i wolontariusze byli też aktywni nad Baryczą i nad Odrą. W rejonie Milicza wysprzątali oni 9 kilometrowy odcinek rzeki Baryczy. Zebrano tam w sumie 30 worków pełnych butelek, puszek, papieru i folii.

Akcja w Brzegu nad Odrą

Natomiast w Brzegu nad Odrą, oczyszczano wały przeciwpowodziowe ze 100 kilogramów różnego rodzaju odpadów, które to zostały posegregowane i przewiezione do zakładu usług komunalnych w Brzegu.

Odrę sprzątano również w Oławie, a nad Nysą Szaloną, wspólnie z mieszkańcami i Służbą Ochrony Przyrody, zebrano około 1,5 m3 śmieci.

Zbiornik Turawa

Wraz z szeregiem partnerów Wody Polskie zorganizowały też wielkie sprzątanie zbiornika Turawa. Zebrano tam 10 m3 odpadów. Przy czym, w tym przypadku, szczególną aktywnością wykazali się uczniowie tamtejszych szkół podstawowych.

Warto też dodać, że wysprzątany w ten sposób zbiornik położony jest na obszarze Natura 2000.

Białka i Tanew

Na Lubelszczyźnie natomiast, w ramach akcji pn. „Wody to nie śmietnik”, sprzątano rzekę Białkę, a na Podkarpaciu Tanew. W rezultacie zebrano tam przeszło 3 naczepy ciągnikowe i osobno 33 worki śmieci.

Prądnik i Białucha pod Krakowem

Pracownicy Wód Polskich i wolontariusze mieli też sporo pracy w Małopolsce. Sprzątano tam okolice Prądnika i Białuchy w regionie Krakowa, a także tereny nadwodne w Proszowicach.

Cały kontener śmieci zebrano nad zbiornikiem Tresna, który oczyszczono z plastiku, szkła i opon.

Satelity w walce ze śmieciami

To jednak nie koniec, w ramach współpracy z Politechniką Wrocławską, Państwowe Gospodarstwo Wodne “Wody Polskie”, rozwijać będzie monitoring stanu wód z wykorzystaniem najnowszych technologii.

Innowacyjne rozwiązania w tym zakresie zakładają wykorzystanie danych satelitarnych, przetwarzania danych LIDAR dla Systemów Informacji Przestrzennej, a także danych fotogrametrycznych pozyskiwanych przy misjach z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych.

PGW “Wody Polskie” poszerza też współpracę z Politechniką Krakowską. W tym zakresie, wsparcie środowiska akademickiego ma istotny wkład w realizację prac badawczych oraz koncepcyjnych, a także poszerzanie kompetencji naszych pracowników. Dotychczasowe współdziałanie pozwoliło na rozwój jakości gospodarki wodnej, szczególnie na obszarze zlewni Górnej Wisły.

Światowy Dzień Wody

Ponadto, w ramach niedawnego, Światowego Dnia Wody (22 marca br.), uczniowie szkół podstawowych uczestniczący w edukacyjnym programie „Aktywni Błękitni – Szkoła Przyjazna Wodzie” wzięli udział w konkursach poświęconych m.in. ochronie środowiska i trosce o zasoby wodne.

Z okazji Światowego Dnia Wody zrealizowano też szereg konkursów edukacyjno-popularyzatorskich organizowanych przez Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej PGW “Wody Polskie”.