Senat za nowelą dot. planów adaptacji do zmian klimatu dla mniejszych miast

Za podjęciem uchwały w tej sprawie głosowało 60 senatorów, nikt nie był przeciw, a 32 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.

Wcześniej, wystarczającej większości nie zdobyło kilka poprawek w tym ta, która zakładała, iż członków rad nadzorczych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska miałyby wyznaczać zarząd województwa, a nie zarząd NFOŚiGW.

Obowiązek przygotowania planów adaptacji

Nowela ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw przewiduje, że miasta o liczbie mieszkańców równej i większej niż 20 tys. będą musiały obligatoryjnie przygotować plany adaptacji do zmian klimatu. Aglomeracje te będą musiały również uwzględnić aspekt adaptacji do zmian klimatu w dokumentach strategicznych, w tym dotyczących planowania przestrzennego miast. Te, które do tej pory jeszcze nie mają opracowanych planów adaptacji, będą musiały je opracować i przyjąć do 2 stycznia 2028 r.

W trakcie prac nad ustawą w Senacie wiceminister klimatu Urszula Zielińska informowała, że miejskie plany adaptacji posiada już 110 ze 209 miast, których będzie dotyczył nowy obowiązek. “Miasta same dostrzegają taką potrzebę i te plany już same przygotowały. A kolejne ponad 40 miast jest w trakcie ich przygotowywania, także de facto pozostało nam tylko ok. 50 miast, które takie plany będą musiały przygotować” – wskazywała.

Plany mają być opracowywane przy zapewnieniu możliwości udziału społeczeństwa i będą aktami prawa miejscowego uchwalanymi przez rady miejskie. Składową miejskiego planu adaptacji ma być koncepcja zazieleniania miasta (zwiększanie powierzchni terenów zieleni) oraz koncepcja zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. Plany mają być aktualizowane raz na sześć lat. Wprowadzone zostaną dodatkowe regulacje, które miałyby chronić tereny zieleni przed tzw. betonozą lub tereny zieleni “dzikiej”, które spełniają funkcje retencyjne.

Strategie rozwoju

Nowe przepisy mają również pozwolić na uwzględnienie komponentu klimatyczno-środowiskowego w strategiach rozwoju gmin, ponadlokalnego, województw, związku metropolitalnego oraz kraju. Nowela zobowiąże też miasta, które mają już miejskie plany adaptacji, do wdrażania wniosków wynikających z tych planów w kontekście zagospodarowania przestrzennego.

Nowe prawo ma również pozwolić na realizację jednego z kamieni milowych KPO poprzez wprowadzenie przepisów mających na celu przyśpieszenie procesu zielonej transformacji miast w Polsce. “Proponowanym rozwiązaniem jest stworzenie trwałego, systemowego rozwiązania instytucjonalnego na rzecz wsparcia zielonej transformacji obszarów miejskich. Celem ustawy jest zwiększenie możliwości oferowanego wsparcia Funduszu Rozwoju Regionalnego (FRR) o działania na rzecz zielonej transformacji w miastach” – tłumaczono w ocenie skutków regulacji.

Nowe przepisy w ramach nowelizacji ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju wprowadzą też definicję zielonej transformacji. Ma to być “proces prowadzący do zwiększania neutralności klimatycznej, przy jednoczesnej dbałości o jakość środowiska przyrodniczego i nie ograniczający potencjału do rozwoju społeczno-gospodarczego”.

Czyste powietrze

Nowela ma też usprawnić dwa programy antysmogowe – “Czyste Powietrze” oraz “Stop Smog”.

W przypadku tego pierwszego chodzi o doprecyzowanie sposobu ustalania wysokości przeciętnego miesięcznego dochodu z gospodarstwa rolnego na potrzeby wydania zaświadczenia o dochodach, które jest konieczne do wnioskowania o wyższe dotacje z NFOŚiGW.

Drugi program ma być bardziej atrakcyjny dla gmin m.in. poprzez uproszczenie jego obsługi oraz likwidację kryterium majątkowego. Projekt przewiduje zwiększenie kwoty na realizację przedsięwzięcia niskoemisyjnego z 53 tys. do 106 tys. zł. Zwiększeniu ulec ma też poziom finansowania inwestycji z budżetu państwa z 70 do 90 proc. Jednocześnie zmniejszy to wkład własny gminy z 30 do 10 proc. W przypadku największych miast (powyżej 100 tys. mieszkańców) wkład będzie musiał być większy niż 10 proc.

W nowych przepisach pojawia się też delegacja do wydania rozporządzenia ws. wymagań jakościowych dla paliw biomasowych wprowadzanych do obrotu z przeznaczeniem do użycia w domowych kotłach. Wymagania jakościowe pojawią się dla: biomasy pozyskanej z drzew i krzewów w postaci peletu lub brykietu; biomasy roślinnej z rolnictwa w postaci brykietu lub peletu; biomasy pozyskanej z drzew i krzewów w postaci zrębki drzewnej lub drewna kawałkowego.