Dąbrowa Górnicza zyska nowe centrum miasta

Prowadząca przedsięwzięcie spółka lokalnego samorządu Fabryka Pełna Życia podpisała wartą 56,9 mln zł umowę z firmą Strabag na wykonanie prac w północnej części pofabrycznego terenu, wspartych funduszami unijnymi. Spółka dostała też już kolejne dofinansowanie – na drugi etap prac.

Zielony rynek i wielofunkcyjna hala

Jak wynika z opisu na stronie Fabryki Pełnej Życia, centrum całego projektu ma być zielony rynek. W zamówionym już etapie ujęto m.in. doprowadzenie do obszaru wszystkich sieci, budowę systemów gromadzenia i wykorzystywania deszczówki, budowę zielonego pasażu, ogrodu deszczowego i sceny plenerowej.

Zamówiono też roboty rewitalizacyjne nadające nowe funkcje dawnej hali montażowej, także przez jej rozbudowę. W efekcie przestrzeń poprzemysłowa ma łączyć się z nowoczesną infrastrukturą konferencyjno-targowo-koncertowo-biurową.

Taka wielofunkcyjna hala ma nosić nazwę Tworzeń (od jednej z dzielnic Dąbrowy Górniczej). Ponieważ ma być szklanymi wrotami połączona z zielonym rynkiem, latem ma być przestrzenią półotwartą – do organizacji koncertów i targów. Naprzeciw ma znajdować się scena plenerowa, zbudowana z filarów dawnych fabrycznych hal.

W głównej części hali ma mieścić się przestrzeń umożliwiająca ustawienie do dwóch scen, 224 miejsc siedzących i ponad 500 stojących. Hala będzie miała szatnie i toalety i obszerną antresolę nad wejściem. W jej części północnej przewidziano: sale ćwiczeń teatralnych, muzycznych, tanecznych i warsztatów artystycznych z zapleczem, toaletami, magazynami.

W przylegającym do hali nowym obiekcie mają się znaleźć: centrum senioralne i integracji międzypokoleniowej, centrum aktywności obywatelskiej oraz Urban Lab. Okna korytarzy mają wychodzić na wnętrze hali.

Zielony rynek ma być w miejscu, gdzie stała część – wyburzonych już – hal fabrycznych o mniejszej wartości. Powstać ma tam 11 tys. m kw. przestrzeni publicznych, ekologicznych, nawiązujących do historii oraz topografii miasta, z urządzoną zielenią i oczkami wodnymi.

Dofinansowanie FE SL

Ten etap projektu o pierwotnie oszacowanej wartości 95,1 mln zł otrzymał dofinansowanie 78 mln zł z programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego (FE SL). W listopadzie ub. roku z części FE SL zasilonej środkami Funduszu Sprawiedliwej Transformacji do dofinansowania kwotą niespełna 24 mln zł wybrano drugi etap projektu, szacowany na 53 mln zł.

Te środki mają umożliwić dokończenie przestrzeni publicznych nowego centrum miasta oraz rewitalizację kolejnych trzech zabytkowych hal. Mają to być: hala Ząbkowice o funkcji gastronomiczno-targowej, przylegający do niej gastronomiczno-usługowy pasaż Reden z przestrzenią wystawową nt. historii przemysłu w regionie i historii miejsca oraz budynek usługowo-handlowy w dawnej kotłowni.

Nowe centrum miasta

Fabryka Pełna Życia powstaje na terenach dawnej fabryki obrabiarek Ponar-Defum, położonej w ścisłym centrum Dąbrowy Górniczej – między dworcem kolejowym, Pałacem Kultury Zagłębia i szkołą wyższą. W 2015 r. władze Dąbrowy Górniczej przejęły czterohektarowy, atrakcyjnie zlokalizowany teren. Postanowiono, że powstanie tam nowe centrum miasta.

W 2019 r. w międzynarodowym konkursie na projekt koncepcji urządzenia tej przestrzeni, przeprowadzonym przez miasto wspólnie z katowickim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich, zwyciężyło biuro Analog Piotr Śmierzewski ze Szczecina.

Koncepcja przewiduje urządzenie i budowę 10 tys. m. kw. powierzchni mieszkaniowej, 14 tys. m kw. powierzchni biurowej i 9 tys. m kw. powierzchni usługowej.

Założono dziewięć budynków mieszkalnych (z ok. 150 mieszkaniami), jeden budynek mieszkalno-biurowy, pięć budynków handlowo-usługowych, halę wystawową, pasaż z gastronomią i restauracjami i zielony pasaż. Dopełniać ma je budynek usługowy w formie wieży z tarasem widokowym i ponad 650 miejsc parkingowych (jeden z parkingów miałby mieć pięć kondygnacji).

Miasto akcentuje, że początkową fazą rewitalizacji terenu było uczynienie go otwartym i dostępnym. Dlatego zasadnicze prace poprzedziły m.in. zmiany w pobliskim układzie komunikacyjnym (we wtorek otwarto ostatni etap obwodnicy śródmiejskiej – łącznik ul. Kolejowej z aleją Zagłębia Dąbrowskiego, po m.in. wcześniej oddanym odcinku okrążającym od północy Hutę Bankową) czy budowa centrum przesiadkowego przy dworcu kolejowym.

Historia miejsca

Początki dąbrowskiej fabryki sięgają lat 70. XIX w., gdy na tym terenie działał warsztat ślusarsko-kowalski, wykupiony przez Emila Skodę z Pilzna – twórcę czeskiej marki motoryzacyjnej. Zakład rozrastał się, przekształcając się w zakłady kotlarskie i mechaniczne Fitzner&Gamper.

Przed II wojną światową firma zatrudniała ponad 600 osób i oprócz kotłów, maszyn i instalacji, wytwarzała m.in. elementy dla kolejnictwa. Po wojnie zakłady upaństwowiono. W 2015 r. zostały zlikwidowane jako ostatnie przedsiębiorstwo państwowe w woj. śląskim. W 2019 r. w kompleksie oddano pierwszy odbudowany pod kątem nowych funkcji budynek dawnego warsztatu elektrycznego (to odtąd sala wystawowo-koncertowa).