Dyrektywa UE: Poprawa efektywności energetycznej do 2030 r.

20 września 2023 r w Dzienniku Urzędowym UE została opublikowana Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (Dyrektywa EED).

Potrzeba redukcji zużycia energii

Nowe przepisy dyrektywy EED określają cel związany z poprawą efektywności energetycznej w Unii Europejskiej na poziomie 32,5% w porównaniu do prognoz zużycia energii opracowanych w 2007 r. – cel ten powinien zostać osiągnięty do 2030 roku.

Modyfikując dyrektywę EED z 2018 roku, Unia Europejska dąży też do zagwarantowania, że państwa członkowskie wspólnie osiągną co najmniej 11,7% redukcji końcowego zużycia energii do końca dekady, w porównaniu do prognoz dotyczących zużycia energii w 2030 roku opracowanych w 2020 roku.

Istotnym elementem wdrażania nowej dyrektywy EED, mającym na celu osiągnięcie poprawy efektywności energetycznej jest efektywny system ciepłowniczy, którego definicja uległa znaczącej zmianie, w porównaniu z dotychczasowym brzmieniem. 

Efektywny system czyli z OZE, z ciepła odpadowego i kogeneracji

Zgodnie z powyższymi przepisami przez efektywny energetycznie system ciepłowniczy lub chłodniczy rozumie się system ciepłowniczy lub chłodniczy, w którym do wytwarzania ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej w 50 % OZE, 50 % ciepła odpadowego, 75 % ciepła pochodzącego z kogeneracji lub 50 % łączenia energii i ciepła.

W myśl powyższej definicji wytworzone ciepło odpadowe jest niemożliwe do uniknięcia, jest produktem ubocznym, powstaje w instalacjach przemysłowych lub instalacjach wytwórczych energii lub w sektorze usług i bez dostępu do systemu ciepłowniczego lub chłodniczego pozostałyby niewykorzystane.

Polska bez własnej definicji ciepła odpadowego

Istotne jest przy tym, że w myśl art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej „Dyrektywa wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków”.

Niestety, Polska w odróżnieniu od niektórych krajów członkowskich, nie skorzystała z uprawnień nadanych krajom członkowskim na podstawie art. 288 TFUE i nie doprecyzowała definicji ciepła odpadowego, implementując ją wprost, poprzez dodanie do ustawy prawo energetyczne art. 3 pkt 20i. Zgodnie z tym ciepło odpadowe i chłód odpadowy, które są wytwarzane jako produkty uboczne w instalacjach przemysłowych lub instalacjach wytwórczych energii, lub w sektorze usług i które bez dostępu do systemu ciepłowniczego lub chłodniczego pozostałyby niewykorzystane, rozpraszając się w powietrzu lub w wodzie, w przypadku gdy jest lub będzie wykorzystywana kogeneracja lub gdy wykorzystanie kogeneracji nie jest możliwe (art. 3 pkt 20i).

W ITPO konieczny odzysk energii

Energetyczne wykorzystanie odpadów, których nie można zagospodarować w inny sposób jest metodą pożądaną na gruncie przepisów prawa. Zgodnie z par 3 ust. 3 rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach, zakazuje się składowania odpadów o kaloryczności pow. 6 MJ/kg. Jedynym możliwym sposobem ich zagospodarowania jest zatem termiczne przekształcenie. Termiczne przekształcenie odpadów palnych nierozerwalnie wiąże się przy tym z odzyskiem energii, która jest nieunikniona.

Zagospodarowanie odpadów poprzez ich termiczne przekształcenie, z jednoczesnym odzyskiem energii, jest wyżej w hierarchii gospodarowania odpadami. Termiczne przekształcenie odpadów bez odzysku energii, należy zakwalifikować jako inną formę unieszkodliwienia odpadów. Prowadzący ITPO, nie odzyskując energii z odpadów, działałby niezgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. 

Energetyczne wykorzystanie odpadów wpisuje się w gospodarkę obiegu zamkniętego, która promuje efektywne wykorzystanie odpadów. – Ciepło w tym procesie jest produktem ubocznym, ale i koniecznym. W tej części, w której nie powstaje z biomasy, jest ciepłem odpadowym – uściślała  Małgorzata Banasik.

Pierwsze doświadczenia po uruchomieniu ITPOK w Gdańsku

IPOKi i wola polityczna zapobiegną pożarom odpadów