Elektroprosumeryzm w samorządach - Śląski Związek Gmin i Powiatów będzie szkolił urzędników

„Przygotowanie specjalistów ds. bezpieczeństwa transformacji energetycznej jst/odporności elektroprosumenckiej jst” – tak brzmi pełna nazwa przedsięwzięcia szkoleniowego, które rozpocznie się już 23 maja w województwie śląskim. Jego organizatorem jest Śląski Związek Gmin i Powiatów, a partnerami: Stowarzyszenie Klaster 3×20, Powszechna Platforma Transformacyjna Energetyki 2050 i Konwersatorium Inteligentna Energetyka.

– To przedsięwzięcie wzmocni przekonanie o nieuchronności procesu transformacji. Aktualna sytuacja w szeroko rozumianej sferze energii stawia przed samorządami kolejne wyzwania. Bez świadomej już następujących i przyszłych procesów kadry, nie uda się im sprostać – mówi profesor Jan Popczyk, kierujący zespołem ekspertów zaangażowanych w tworzenie koncepcji tego przedsięwzięcia.

Zielony Ład, rosnące ceny, zmiany w systemie energetycznym

Mówiąc o samorządowych wyzwaniach w tym zakresie trudno pominąć ustawowe zobowiązania gmin m.in. związane z zaopatrzeniem w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe. Inicjatorzy przedsięwzięcia szkoleniowego zwracają uwagę w tym kontekście na kilka kluczowych kwestii. Są nimi m.in. ustalenia z ostatniego szczytu klimatycznego w 2021 r. w Glasgow oraz działania i programy Unii Europejskiej stanowiące odpowiedź na zmiany klimatyczne, wyznaczające nowy kierunek zmian.

– Do tego dochodzi dynamiczna sytuacja na rynku paliw i energii elektrycznej, która objawia się rosnącymi cenami. Nie poprawia jej również niepewna sytuacja finansowa samorządów. Kolejnym elementem są zmiany w strukturze systemu energetycznego kraju, które będą wpływać na funkcjonowanie samorządów w sensie ekonomicznym, społecznym czy środowiskowym. I to właśnie one w największym stopniu będą rzutować na nasz region – dodaje Witold Magryś, dyrektor biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.

Czym jest elektroprosumeryzm?

Jak wyjaśnia Jan Popczyk, elektroprosumeryzmem nazywamy ekosystem gospodarczy, który należy postrzegać w trzech wymiarach: społecznym, technologicznym i środowiskowym. Jest on ukształtowany w procesie transformacji, który oznacza wygaszanie wielkoskalowej energetyki korporacyjnej paliw kopalnych i jednoczesną elektryfikację wszystkich potrzeb energetycznych, za pomocą odnawialnych źródeł energii elektrycznej.

– Można wskazać pięć praktycznych obszarów transformacji w trybie tzw. innowacji przełomowej – mówi profesor Popczyk. – Jest to pasywizacja budownictwa, elektryfikacja ciepłownictwa (symbolem jest pompa ciepła), elektryfikacja transportu (samochód elektryczny), użytkowanie energii elektrycznej „rozciągnięte” na rozwój elektrotechnologii, na przemysł 4.0 i na gospodarkę GOZ oraz reelektryfikacja OZE.

Przygotowanie kompetencyjne i transfer wiedzy

Organizatorzy cyklu szkoleniowego podkreślają, że ważne jest zarówno przygotowanie kompetencyjne pracowników samorządowych, jak i transfer wiedzy związanej z transformacją energetyczną do lokalnego środowiska społecznego i gospodarczego. Do udziału w tym przedsięwzięciu zrekrutowano w sumie 30 osób – pracowników urzędów miast i gmin z woj. śląskiego, którzy są odpowiedzialni za gospodarowanie energią, kwestie związane z ochroną środowiska lub zarządzaniem strategicznym.

Przekazane podczas cyklu szkoleń informacje będą miały interdyscyplinarny charakter, gdyż sam proces transformacji jest wielopłaszczyznowy. Wśród tych zagadnień będą to m.in. takie kwestie jak obszary odporności elektroprosumenckiej, autonomizacja samorządów lokalnych względem Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, redukcja niskiej emisji czy Fundusze UE, w tym Fundusz Sprawiedliwej Transformacji.

Transformacja jako szansa rozwojowa

Program cyklu szkoleń opracował zespół ekspertów z Powszechnej Platformy Transformacyjnej Energetyki 2050 w oparciu m.in. o własne zasoby dotyczące transformacji energetycznej w trybie innowacji przełomowej (TETIP).

– Korzystaliśmy także z doświadczeń związanych z wdrożeniem koncepcji transformacji do elektroprosumeryzmu dla Subregionu Wałbrzyskiego, w ramach Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji oraz m.st. Warszawy w ramach projektu „Model energetyczny dla m.st. Warszawy w perspektywie roku 2050 uwzględniający warunki elektroprosumeryzmu – uzupełnia doktor Krzysztof Bodzek z Politechniki Śląskiej.

Cykl szkoleń zakłada w sumie 10 spotkań, które odbędą się w najbliższych miesiącach

– Jego uczestnicy zdobędą wiedzę oraz argumenty, które pozwolą prowadzić efektywną komunikację z mieszkańcami na temat najważniejszych aspektów transformacji oraz szans rozwojowych, które ona stworzy – mówi Witold Magryś.

Z jednej strony aspekty te dotyczą m.in. kształtowania warunków lokalnego bezpieczeństwa energetycznego w oparciu o koncepcję elektroprosumeryzmu i efektywnego wykorzystania środków finansowych na ten cel. Z drugiej strony wzrost kompetencji związany jest z umiejętnością ograniczania kosztów importu paliw oraz dóbr inwestycyjnych, które są charakterystyczne dla energetyki wielkoskalowej paliw kopalnych.

– Do tego należy dodać umiejętność budowania efektywnych kontaktów z przedsiębiorstwami energetycznymi i wspierania lokalnych przedsiębiorców w tworzeniu tzw. zielonych miejsc pracy. Nie bez znaczenia w procesie transformacji jest i będzie kształtowanie świadomości mieszkańców w zakresie poszanowania energii i środowiska – uzupełnia Klemens Podlejski, burmistrz Miasta i Gminy Żarki, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.

Kształtowanie samorządowej świadomości

ŚZGiP od lat angażuje się w kształtowanie świadomości samorządów województwa śląskiego w zakresie zachodzących zmian w obszarze zarządzania i gospodarowania energią. Bieżąca wymiana doświadczeń oraz dobrych praktyk pomiędzy przedstawicielami samorządów z naszego regionu następuje m.in. podczas posiedzeń Komisji ds. Lokalnej Polityki Energetycznej, która działa w jego strukturach.

Co więcej z uwagi na dynamiczne zmiany w zakresie energetyki, w 2013 r. z inicjatywy Związku została powołana Regionalna Rada ds. Energii. Gremium to skupia przedstawicieli samorządów (zrzeszonych w Związku), wyższych uczelni, przedsiębiorstw energetycznych i innych instytucji działających w szeroko rozumianej sferze energii. W latach 2014–2015 ŚZGiP zorganizował także cykl szkoleń dot. gospodarowania energią w gminie.