Gminy wiejskie w sieci, czyli czas na "smart village"

W Polsce mamy 563 gminy wiejskie, na terenie których, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, mieszka 15,2 mln osób, czyli 40% ogółu populacji. To ogromna grupa z silnym potencjałem nabywczym – w tym również usług telekomunikacyjnych. Pamiętać należy jednak, że choć mieszkańcy wsi i miast mają podobne potrzeby, to jednak droga do ich realizacji jest już inna. Wpływa na to wiele czynników. W ośrodkach miejskich możliwość dostępu do usług internetowych jest o tyle łatwiejsza, że operator pracuje w dużym skupisku ludzi zebranych na określonej, stosunkowo niewielkiej powierzchni. Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, obszary wiejskie zajmują 93,2% kraju, co może stwarzać problem w zakresie pełnego dostępu do usług teleinformatycznych. – W Polsce mamy aż 10 mln osób wykluczonych cyfrowo. Ogromna część z nich mieszka na terenach wiejskich. Obowiązkiem urzędników jest zmiana tego stanu – zauważa prof. dr hab. inż. Wojciech Cellary z Katedry Technologii Informacyjnych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Słowa profesora potwierdzają opublikowane w raporcie: „Rynek Usług Telekomunikacyjnych w Polsce w 2014 r.” dane Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji (MAC). Wynika z nich, że co czwarta osoba w Polsce nie posiada odpowiedniego sprzętu umożliwiającego dostęp do Internetu, a 4% twierdzi, że w ich miejscu zamieszkania nie ma możliwości podłączenia go. Dużo bardziej zagrożeni wykluczeniem są mieszkańcy wsi.

Szerokie pasmo

Teoretycznie obecnie na terenie Polski oraz całej Unii Europejskiej nie ma tzw. białych dziur telekomunikacyjnych. Potwierdza to komunikat KE z 17 października 2013 r., według którego każdy mieszkaniec Wspólnoty ma możliwość korzystania z podstawowego szerokopasmowego Internetu przez sieci stacjonarne i mobilne sieci szerokopasmowe oraz satelitarne. – Niestety, dane nie są już tak optymistyczne, jeśli chodzi o możliwość dostępu do szybkiego Internetu NGA (Next Generation Access) o przepustowości co najmniej 30 Mb/s. Zgodnie z danymi KE (Digital Agenda Scoreboard), zaledwie 49% mieszkańców ma dostęp do nowoczesnej infrastruktury, umożliwiającej korzystanie z szybkiego Internetu. Oznacza to, że w Polsce występują tzw. białe obszary NGA – zwraca uwagę Artur Koziołek, rzecznik prasowy Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. Jednocześnie zapewnia, że w najbliższych latach sytuacja powinna ulec znacznej poprawie. Podkreśla, że do tej pory, w ramach perspektywy finansowej na lata 2007-2013, na rozwój sieci szerokopasmowych w Polsce przeznaczono ponad 1 mld euro. Większość środków skierowano na sieci szkieletowo-dystrybucyjne, realizowane w ramach regionalnych programów operacyjnych i Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Według zapewnień MAC, mają one stanowić podstawę dla dalszego rozwoju sieci dostępowych w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa w perspektywie finansowej na lata 2014-2020. Efektem wszystkich tych działań, w połączeniu z inwestycjami prywatnych operatorów telekomunikacyjnych, ma być realizacja celów ustanowionych w Narodowym Planie Szerokopasmowym. Zgodnie z tymi celami do 2020 r.: – Wszyscy mieszkańcy Polski powinni mieć możliwość dostępu do Internetu o przepustowości co najmniej 30 Mb/s, a co najmniej połowa gospodarstw domowych powinna korzystać z dostępu do Internetu o przepustowości co najmniej 100 Mb/s – przekonuje A. Koziołek.

Gminy dostały do dyspozycji również inne narzędzia, które mają pozwolić im podejmować inne działania mające na celu przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Zgodnie z art. 3 Ustawy z 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (DzU nr 106, poz. 657), jednostki samorządu terytorialnego mogą – nie jest to jednak obowiązek – w celu zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej m.in.: budować lub eksploatować, dostarczać i zapewniać dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnej. Mogą też świadczyć z jej wykorzystaniem usługi na rzecz np. przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Ponadto w ramach działania 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu – eInclusion” jednostki samorządu terytorialnego mogą mogły realizować działania mające na celu zapewnienie dostępu do Internetu dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Alokacja środków na to działanie wyniosła ogółem 303 mln euro i, jak do tej pory, w jej realizację zaangażowały się 773 samorządy, a ponad 96 tys. gospodarstw domowych uzyskało dostęp do szerokopasmowego Internetu. Wsparcie dla gmin przynosi więc policzalne korzyści, o czym mówią sami samorządowcy: – Każdy mieszkaniec ma bezpłatny dostęp do sieci, gdyż udostępniamy ją w świetlicach wiejskich. Poza tym dzięki programowi „Zwalczanie wykluczenia cyfrowego w Gminie Łagiewniki” 128 rodzin otrzymało komputery z bezpłatnym dostępem do Internetu. Jak na samorząd naszej wielkości, uważamy to za spory sukces – podkreśla Wiesław Ciećwierz, informatyk z Urzędu Gminy Łagiewniki w woj. małopolskim.